به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ آب بندان ها به عنوان مخزن ذخیره آب روزمینی، آبگیرهای کوچک یا بزرگی هستند که عمدتا به طور طبیعی در مسیر رودهای جاری مناطق شمالی کشور شکل گرفته اند. آب بندان ها به عنوان یکی از دانش های بومی آبخیزداری، به عنوان یک سپر امنیتی مهم، نقش تعدیل کننده ای در جلوگیری از اثرات خشکسالی در شالیزارهای مناطق شمالی کشور داشته است. آب بندان ها را می توان از روش های دوستدار محیط زیست برای کنترل سیل و تأمین آب مورد نیاز محیط زیست در استان های شمالی کشور دانست؛ همچنین آب بندان این امکان را فراهم می کند علاوه بر کشت و افزایش محصولات کشاورزی، می توان برای پرورش ماکیان و آبزی پروری مورد استفاده قرار گیرد.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

پیش بینی بازسازی ۲۶۰۰ هکتار آب بندان در استان های شمالی

خوشبختانه بازسازی و احیای آب بندان مورد توجه جهاد کشاورزی قرار گرفته است؛ در این باره رضا سرافرازی مدیرکل دفتر امور آب و کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی با اعلام اینکه ۲۶۰۰ هکتار از آب بندان های استان های شمالی در صورت تامین اعتبار طی سال جاری بازسازی می شود؛ گفت: سال گذشته ۹۰۹۵ هکتار از آب بندان های استان های گیلان، مازندران و گلستان با تامین به موقع اعتبارات ملی و استانی بازسازی شد و امسال نیز این آمادگی را داشتیم با تخصیص اعتبارات مورد نیاز، تا سطح ۹ هزار هکتار عملیات بازسازی این سازه ها را انجام دهیم.

مدیرکل دفتر امور آب و کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی با بیان این که بر اساس توافقنامه سه جانبه میان سازمان برنامه و بودجه، استانداری های سه استان شمالی کشور و وزارت جهاد کشاورزی قرار است در کل ۲۴ هزار هکتار از آب بندان های اولویت دار بازسازی شود، اظهار داشت: هدف از اجرای این طرح، افزایش ۶۰۰ میلیون متر مکعب گنجایش آب بندان ها و تنظیم حدود ۱٫۲ میلیارد متر مکعب آب داخل این سازه ها برای استفاده در اراضی کشاورزی است.

وی پیش بینی کرد با بازسازی ۲۴ هزار هکتار آب بندان های استان های شمالی کشور، تولید برنج ۲۱۶ هزار تن و کلزا ۲۸۸ هزار تن افزایش یابد.

کم هزینه بودن ساخت آب بندان ها در مناطق شمالی کشور

عبدالله درزیدانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره کم هزینه بودن آب بندان ها می گوید: مسأله این است که راهکارهای سازه ای کم هزینه مثل آب بندان ها که قابلیت استفاده در این استان را دارند، هیچ وقت توجه مدیران سازه محور را جلب ننموده است. آب بندان ها از مخازن مهم ذخیره آب های سطحی در استان های شمالی کشور، سازه های بومی کاملا سازگار با ساختار اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی منطقه است که در مجاورت محل مصرف واقع هستند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه طی سال های اخیر، میزان آبگیری آب بندان ها از ۸۰ تا ۱۰۰ درصد متغیر بوده است معتقد است: این آمارها به وضوح نشان می دهد که بهسازی این سازه ها و آبگیری کامل آنها، می تواند بدون صرف هزینه های معتنابه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، به اندازه ظرفیت ذخیره سدهای موجود به منابع آب استان اضافه کند. برخلاف سدها که آب ذخیره شده در آنها باید با احداث انواع کانال ها و ابنیه ها به محل مصرف منتقل شود، آب بندان ها نیازمند چنین تأسیساتی نیستند و به راحتی توسط زارعان قابل مدیریت هستند. از سوی دیگر، این مخازن بومی می توانند سبب بهبود تغذیه آب های زیرزمینی شوند. مسأله مهم دیگر آن است که قیمت واحد آب استحصالی از طریق آب بندان به طور قابل توجهی کمتر از آب سد است که این موضوع در صورت لحاظ قیمت واقعی آب در بخش های مختلف، اهمیت استفاده از آب بندان ها را بیشتر نمایان می سازد. هزینه های تأمین حجم مشخصی از آب از طریق سدها بسیار زیادتر از میزان آن توسط آب بندان ها است.

به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری از لحاظ زیست محیطی، برخلاف سدها که با تغییر ساختار طبیعی منطقه، اختلالات شدید و جبران ناپذیری را ایجاد می کنند، آب بندان ها کاملا دوستدار محیط زیست و به عبارتی جزئی از ساختار محیط طبیعی محسوب می شوند. بر مبنای این موارد و مزایای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی دیگر، می توان نتیجه گرفت که مهم ترین گزینه برای استحصال بهینه از منابع آب سطحی و تأمین نیاز آب کشاورزی در بخش وسیعی از استان های شمالی، احداث یا مرمت و بهسازیآب بندان های موجود است.

انتهای پیام/