به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در دیدگاه اسلام، مسئولیت ها، امانت هایی در دستان صاحبان منسب است که افراد در وهله اول باید شایستگی هایلازم را داشته باشند؛ به این معنا که هم دارای تخصص لازم باشند و هم دارای شاخصه های دینی و معنوی باشد؛ در واقع فرد مسئول باید مدیریت و معنویت را به هم گره بزند و مردم نیز در انتخاب نمایندۀ خود باید این دو شاخصه را مدنظر داشته باشند.

از آغازین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) نیز بر این شاخصه ها تأکید داشتند و به تبیین شاخصه های یک مسئول و رئیس جمهور اصلاح می پرداختند و مردم را دعوت می کردند تا با روشن بینی، تفکر و مأل اندیشی اقدام کنند. (قم: ۹ دی ۱۳۵۸)

۱- تعهد به اسلام

از اصلی ترین معیارهایی که امام راحل برای شخص رئیس جمهور مدنظر داشتند، تعهد او به اسلام است و می فرمود کسی را انتخاب کنید که «از همه، متعهدتر به اسلام» (قم: ۹ دی ۱۳۵۸) باشد و از دیگر سو از خطر لیبرال ها هشدار می دادند و تأکید داشتند که اجازه ندهید مملکت به دست لیبرال ها بیفتد.

۲- سوابق خوب

حسن سابقه از دیگر شاخصه های یک رئیس جمهور از دیدگاه امام راحل است. (همان) همچنان که امیرالمؤمنیندر نامه خویش به مالک اشتر به ایشان سفارش کردند «در بین افراد مختلف به دنبال صاحبان کرامت و شرافت و خانواده های شایسته و دارای سوابق نیکو باش.»

۳- نه شرقی، نه غربی

دیگر ملاک یک رئیس جمهور مطلوب در دیدگاه امام خمینی (ره) دوری از شرق زدگی و غرب زدگی بود؛ یعنی پرهیز ازپیروی از تمدن و فرهنگ کشورهای غربی و شرقی که در نهایت سبب وابستگی به آنها می شود. در واقع غرب زدگی، یک پدیده منفی است که می تواند منجر به از دست رفتن هویت فرهنگی جوامع وابسته شود. قبول قلبی برتری غرب و پذیرش سروری آنها و تسلیم شدن در برابر مکاتب غرب یک فرد و یک جامعه را دچار بی هویتی می کند. همچنین وجود چنین حالتی در یک شخص مسئول، مشکلات و آفاتی را به همراه می آورد که از مهم ترین آنها، کمرنگ شدن ایمانیات و معنویات و ارزش های دینی در جوامع اسلامی است؛ از این جهت است که امام نجات ملت را دوری از غرب زدگی می دانست و می فرمود «اگر بخواهیم به واقع، مملکت مان نجات پیدا کند، مقدم بر همه، این است که از «غرب زدگی» نجات پیدا کنیم (صحیفۀ امام، ج ۹: ۳۷۸).

۴- دلسوز ملت

از جمله معیارهایی که امام خمینی برای رئیس جمهور منتخب مردم در نظر داشتند، دلسوزی نسبت به مردم است؛ (قم: ۹ دی ۱۳۵۸) چرا که یک مسئول اگر دلسوز مردم نباشد و به فکر مصالح خود باشد، هیچ گاه نمی تواند وظیفه ای را که دربارۀ خدمت رسانی و خدمت گذاری نسبت به مردم بر دوش دارد، انجام دهد. این خصلت، خصلتی بارز در شخصیت انبیای الهی به ویژه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است. خداوند در آیۀ۱۲۸ سورۀ توبه می فرماید «لقد جاءکم رسول من أنفسکم عزیز علیه ما عنتم حریص علیکم بالمؤمنین رءوف رحیم؛ یعنی به یقین، رسولی از خود شما به سویتان آمد که رنج های شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد؛ و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است.» این دلسوزی شاخصه ای است که بارها در بیان امام راحل و حتی رهبر معظم انقلاب بیان شده است. رهبر انقلاب می فرماید «نمایندهای که انتخاب میشود، باید دلسوز مردم باشد، صادق باشد، صمیمی باشد و بخواهد برای مردم کار کند.» (خطبه های نماز جمعه ۰۷/۱/۱۳۷۱)

۵- خودی باشد

امام خمینی (ره) یکی دیگر از شاخصه های رئیس جمهور اصلح را واجد «روحیۀ مردمی بودن» دانستند و تأکید کردند رئیس جمهور باید «از خودتان باشد وبرای خودتان» (قم: ۹ دی ۱۳۵۸) «خودی بودن» یعنی از جنس مردم بودن و به اصطلاح، «خاکی بودن». کسی باشد که همدل و همراز مردم جامعۀ خود باشد نه فردی که خود او متعلق قشر مرفه بی درد جامعه باشد و درکی از درد مردم نداشته باشد. نمونۀ ملموس آن را در افرادی همچون شهید رجایی و شهید آیت الله رئیسی مشاهده کردیم.

۶- خدمتگزار ملت

امام تأکید داشتند که رئیس جمهور اصلح باید «خدمتگزار ملت» باشد؛ این مفهوم در ادبیات سیاسی امامین انقلاب بارها مطرح شده است و این مردم هستند که انتخاب می کنند یک خادم را انتخاب کنند و یا فردی که درکی از روحیۀ خدمت ندارد و خدمت او صرف آن دست از سرمایهداران بی درد جامعه می شود. امام بارها تأکید داشتند که ما همگی خادم ملتیم و باید برای آنها کار کنیم، چرا که اگر این مردم نبودند، نه ما مسئولیتی داشتیم و نه حکومتی می توانستیم در سایۀ اسلام تشکیل دهیم. ایشان می فرمود «ملتفت باشید که شمایی که الآن به حکومت رسیدید، حکومت نیست. خدمتگزار هستید. اسلام، حکومت به آن معنا ندارد. اسلام خدمتگزار دارد.» (صحیفه، ج ۸، ص۱۶۴) «خادم ملت» بودن هم یک شبه و در شعارهای انتخاباتی حاصل نمی شود، بلکه خصلتی است که ریشه در گذشتۀ افراد دارد و نباید فریب شعارهای رنگین را خورد.

۷- انتقادپذیری

انتقادپذیری شاخصۀ دیگر امام دربارۀ رئیس جمهور آیندۀ کشور است. امام می فرماید «کوچک ترین فرد می تواند آزادانه و بدون وجود کمترین خطر به بالاترین مقام حکومتی انتقاد کند و از او در مورد اعمالش توضیح بخواهد.» (همان، ج ۵، ص ۴۴۹) ضرورت هر انسان آزاده و عبد واقعی خداست. چرا که هیچ کس جز معصومین علیهم السلام از خطا مبرا نیست. انتقادپذیری از یک سو سبب می شود فرد سریع به خطای خود پی ببرد و در پلۀ بعد دست به اصلاح مسیر خود بزند. داشتن این روحیه در فرد مسئول ضرورتی عمیق تر دارد، چرا که سبب اصلاح مسیر یک جامعه و یک امت می شود.

انتهای پیام/