بررسی صورت های مالی ۱۹ بانک و یک موسسه اعتباری بورسی نشان می دهد سال ۹۸ حدود ۳۷۶ هزار و ۹۳۲ میلیارد تومان(۱۸٫۳ درصد) منابع این بانک ها نه به تسهیلات تبدیل شده، نه سرمایه گذاری و خرید سهام، نه سپرده قانونی شده و نه به بانک دیگری قرض داده شده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بررسی آمارهایی که بانک مرکزی از میزان سپرده ها و مانده تسهیلات اعطایی در چند سال منتشر کرده است، روند نزولی نسبت تسهیلات به سپرده را نشان می دهد و این روند که معلوم نیست تا کجا ادامه خواهد داشت، قطعا یکی از چالش های مهم اقتصاد ایران را شکل می دهد.

افزایش شدید شکاف تسهیلات به سپرده در واقع به معنای کاهش قدرت تسهیلات دهی و کاهش قدرت تامین مالی بانک ها است. این اتفاق در شرایطی رخ داده که اقتصاد ایران به شدت وابسته به تامین مالی شبکه بانکی است و کاهش قدرت وام دهی بانک ها اثری بسیار جدی در تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی موجود و تامین مالی برای طرح های جدید تولیدی خواهد داشت.

کاهش تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (سرمایه گذاری در ساختمان و ماشین آلات صنعتی) در اقتصاد یکی از مهم ترین شاخص هایی است که آثار و تبعات کاهش قدرت تسهیلات دهی بانک ها را نشان می دهد. افت سرمایه گذاری باعث کاهش رشد تاسیس واحدهای تولیدی جدید و افزایش سرمایه گذاری بنگاه های موجود خواهد شد. این پدیده در بلندمدت رشد اقتصادی و سطح اشتغال را تحت تاثیر قرار داده خواهد داد به طوری که رشد اقتصادی کاهش و نرخ بیکاری افزایش می یابد. از این منظر قدرت تسهیلات دهی بانک ها مولفه بسیار مهمی در اقتصاد ایران و بسیاری از کشورها محسوب می شود.

برای برسی دقیق تر وارد جزئیات و آمار و ارقام می شویم. نسبت تسهیلات به سپرده از ۹۹٫۷ درصد در سال ۹۱ به ۷۹٫۳ درصد در پایان سال ۹۸ رسیده است. طبق آمارهای بانک مرکزی در پایان سال ۹۸ میزان کل سپرده ها پس از کسر سپرده قانونی معادل ۲ هزار و ۴۳۸ هزار و ۱۰۸ میلیارد تومان است که از این میزان ۱۹۳۵ هزار و ۵۷۹ میلیارد تومان آن به مانده تسهیلات اعطایی تبدیل شده است.

* منابع ۲۰ بانک ۲۰۴۶ هزار میلیارد تومان؛ مصارف ۱۶۸۷ هزار میلیارد تومان

مجموع این ۱۹ بانک و یک موسسه اعتباری که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته است نشان می دهد که در سال ۹۸ منابع بانک ها که شامل سپرده ها، بدهی به بانک ها و موسسات اعتباری و بدهی به بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی است، معادل ۲ هزار و ۶۴ هزار و ۷۴۱ میلیارد تومان و کل مصارف بانک ها معادل ۱۶۸۷ هزار و ۸۰۹ میلیارد تومان است. در واقع ۳۷۶ هزار و ۹۳۲ میلیارد تومان از منابع بانک ها نه به تسهیلات تبدیل شده، نه مطالبات از بانک هاست، نه مطالبات از دولت و نه سرمایه گذاری در سهام و اوراق.

بررسی صورت های مالی نشان می دهد این مابه التفاوت، موجودی نقد نزد بانک ها، حساب ها و اسناد دریافتنی (معادل ریالی چک و سفته تسهیلات معوق)، سایر دارایی ها و زیان انباشته را شامل می شود.

حدود ۱۷۲۱ هزار و ۶۷ میلیارد تومان از این منابع، سپرده های مشتریان، ۷۹ هزار و ۹۶۳ میلیارد تومان بدهی به سایر بانک ها و ۲۶۳ هزار و ۷۱۱ میلیارد تومان بدهی به بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی است. از این میزان ۱۱۸۳ هزار و ۸۹۳ میلیارد تومان به تسهیلات تبدیل شده است.

همچنین ۶۲ هزار و ۶۰۵ میلیارد تومان مطالبات از دولت بوده و ۱۱۸ هزار و ۵۵۰ میلیارد تومان مطالبات از بانک ها و موسسات اعتباری است. ۲۲۳ هزار و ۷۱۴ میلیارد تومان از این مصارف، مطالبات بانک ها از بانک مرکزی (سپرده قانونی و سپرده دیداری نزد بانک مرکزی) است. ۹۹ هزار و ۴۷ میلیارد تومان از منابع هم صرف خرید اوراق و سهام شده است.

اما در مجموع ۳۷۶ هزار و ۹۳۲ میلیارد تومان از منابع بانک ها به مصارف تبدیل نشده است.

* ارقام به میلیارد تومان

بانک جمع سپرده ها بدهی به بانک ها بدهی به بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی مجموع منابع ریالی تسهیلات اعطایی مطالبات از دولت مطالبات از بانک ها و موسسات مطالبات از بانک مرکزی سرمایه گذاری در سهام جمع مصارف ریالی سامان ۵۸،۰۷۴ ۸۷۵ ۴،۰۵۱ ۶۳،۰۰۰ ۲۲،۶۱۶ ۰ ۸،۷۵۹ ۶،۲۱۸ ۱،۳۶۹ ۳۸،۹۶۲ پاسارگاد ۱۱۹،۳۴۸ ۳۰۳ ۱۸،۹۵۱ ۱۳۸،۶۰۲ ۱۰۲،۹۶۶ ۰ ۱۲،۳۳۹ ۹،۲۶۱ ۲،۴۸۰ ۱۲۴،۵۶۶ شهر ۸۶،۶۵۱ ۵،۱۷۷ ۰ ۹۱،۸۲۸ ۴۳،۷۰۲ ۰ ۵۸۱ ۹،۲۸۴ ۷۱۸ ۵۴،۲۸۵ سرمایه ۱۸،۵۲۹ ۰ ۲۱،۶۴۹ ۴۰،۱۷۸ ۵،۵۳۷ ۰ ۳۶۵ ۲،۳۴۷ ۱،۳۶۲ ۹،۶۱۱ آینده ۱۸۶،۰۷۰ ۱۴،۲۶۲ ۸،۴۹۲ ۲۰۸،۸۲۴ ۹۷،۵۹۰ ۰ ۳۰۰ ۲۱،۴۷۵ ۹،۱۸۱ ۱۲۸،۵۴۶ دی ۳۲،۰۶۷ ۴،۰۳۴ ۹۸۰ ۳۷،۰۸۱ ۱۵،۹۸۳ ۱۴۴ ۳،۷۳۰ ۴،۲۳۴ ۲۴،۰۹۱ صادرات ۲۹۹،۵۰۵ ۴،۴۹۳ ۴۸،۴۴۲ ۳۵۲،۵۰۵ ۱۸۱،۹۵۰ ۲۴،۱۲۸ ۳۳،۶۶۸ ۳۸،۰۴۶ ۲۳،۸۰۴ ۳۰۱،۵۹۶ ملت ۲۶۸،۱۵۱ ۱،۶۲۴ ۱۲۴،۶۴۹ ۳۹۴،۴۲۴ ۲۹۳،۴۳۹ ۱۵،۹۵۱ ۱۸،۷۸۱ ۵۵،۴۳۲ ۷،۲۲۱ ۳۹۰،۸۲۴ پارسیان ۱۲۰،۹۹۰ ۲،۲۵۱ ۱۲،۸۴۸ ۱۳۶،۰۸۹ ۹۴،۷۱۵ ۰ ۱۱،۸۶۸ ۱۵،۵۵۸ ۱۲،۳۴۹ ۱۳۴،۴۹۰ پست بانک ۱۳،۳۲۹ ۷۹۵ ۳،۲۲۵ ۱۷،۳۴۹ ۱۰،۹۷۲ ۱۲۹ ۲،۶۵۵ ۱،۷۷۷ ۲۸۸ ۱۵،۸۲۱ تجارت ۱۸۹،۳۰۸ ۱۹،۶۲۷ ۲،۴۳۴ ۲۱۱،۳۶۹ ۸۹،۳۱۸ ۲۲،۳۹۷ ۲۲،۷۲۵ ۲۳،۴۱۸ ۱۲،۳۸۰ ۱۷۰،۲۳۸ خاورمیانه ۱۲،۶۹۳ ۵۵۷ ۵،۲۷۲ ۱۸،۵۲۲ ۱۱،۷۶۳ ۰ ۲،۱۰۰ ۲،۸۳۱ ۲،۷۹۶ ۱۹،۴۹۰ رفاه کارگران ۱۱۴،۸۷۴ ۲،۹۴۶ ۴،۵۳۰ ۱۲۲،۳۵۲ ۸۹،۵۰۲ ۰ ۳۴۹ ۱۱،۴۱۶ ۶،۲۶۷ ۱۰۷،۵۳۴ قرض الحسنه رسالت ۲۲،۹۷۰ ۹۸ ۰ ۲۳،۰۶۸ ۱۳،۵۶۱ ۰ ۰ ۲،۲۴۳ ۲،۰۵۵ ۱۷،۸۵۹ سینا ۲۱،۶۴۲ ۵۵ ۹۶ ۲۱،۷۹۳ ۱۵،۹۵۳ ۰ ۲۲۹ ۲،۲۸۴ ۱،۱۱۲ ۱۹،۵۷۸ اقتصاد نوین ۵۱،۱۹۹ ۱،۳۱۱ ۵،۹۶۸ ۵۸،۴۷۸ ۴۳،۲۶۱ ۰ ۳۸۷ ۵،۸۵۷ ۳،۱۳۶ ۵۲،۶۴۱ گردشگری ۳۸،۳۷۷ ۵،۳۶۹ ۱،۸۸۸ ۴۵،۶۳۴ ۲۰،۰۱۴ ۰ ۱۴۵ ۴،۳۹۵ ۴،۳۵۶ ۲۸،۹۱۰ کارآفرین ۱۸،۶۷۹ ۳۵۵ ۲۳۶ ۱۹،۲۷۰ ۱۲،۲۷۲ ۰ ۲،۷۳۹ ۲،۲۰۶ ۱،۷۹۹ ۱۹،۰۱۶ ایران زمین ۳۳،۳۲۹ ۶،۱۱۲ ۰ ۳۹،۴۴۱ ۳،۵۳۱ ۰ ۰٫۰۶۱ ۴،۰۵۰ ۸۶۴ ۸،۴۲۸ موسسه ملل ۱۵،۲۸۲ ۹،۷۱۹ ۰ ۲۵،۰۰۱ ۱۵،۲۴۸ ۰ ۴۱۵ ۱،۸۸۶ ۱،۲۷۶ ۱۸،۸۲۵ جمع ۱،۷۲۱،۰۶۷ ۷۹،۹۶۳ ۲۶۳،۷۱۱ ۲،۰۶۴،۷۴۱ ۱،۱۸۳،۸۹۳ ۶۲،۶۰۵ ۱۱۸،۵۵۰ ۲۲۳،۷۱۴ ۹۹،۰۴۷ ۱،۶۸۷،۸۰۹

* نسبت منابع به مصارف در ۲۰ بانک بورسی معادل ۸۱٫۷ درصد

نسبت تسهیلات به سپرده در مجموع این ۲۰ بانک (۱۹ بانک و یک موسسه اعتباری) ۶۸٫۷ درصد، نسبت تسهیلات و سرمایه گذاری در سهام و اوراق به سپرده ها معادل ۷۵٫۴ درصد و نسبت کل مصارف به کل منابع ۸۱٫۷ درصد است. اما نسبت مصارف به منابع در بانک ها با یکدیگر متفاوت است.

نسبت تسهیلات به سپرده در ۴ بانک سامان، سرمایه، تجارت و ایران زمین کمتر از ۵۰ درصد است. اگر این نسبت را ۶۰ درصد در نظر بگیریم، نسبت تسهیلات به سپرده در ۷ بانک کمتر از ۶۰ درصد است. متوسط تسهیلات به سپرده در مجموع کل این بانک ها ۶۸٫۷ درصد است که این نسبت در ۱۱ بانک کمتر از این نسبت است. البته در ۹ بانک هم این عدد بیش از متوسط ۶۸٫۷ درصدی کل این بانک هاست.

* مهم ترین دلیل کاهش قدرت وام دهی بانک ها چه بود؟

به گزارش فارس، همانطور که عنوان شد افت قابل توجه قدرت تسهیلات دهی بانک ها در سال های اخیر دلایل متعددی دارد اما قطعا مهم ترین دلایل آن پرداخت سود مازاد در سال های ۹۲ تا ۹۷ و افزایش مطالبات معوق بوده است.

در سال های ۹۲ تا ۹۷ صورت های سود و زیان بانک ها نشان معمولا سود حاصل از تسهیلات اعطایی و سود حاصل از سرمایه گذاری و سپرده گذاری کمتر از سود علی الحساب پرداختی به سپرده گذاران بوده است. این وضعیت در صورت مالی سال ۹۸ تاحدودی بهتر از سال های قبل شده اما همچنان برخی بانک ها با پدیده پرداخت سود مازاد به سپرده گذاران مواجه هستند.

اگر سیاست گذاران و مسئولان اقتصادی به دنبال افزایش رشد اقتصادی کشور هستند، با این شرایط سیستم بانکی نمی توان رشد اقتصادی را افزایش داده و نرخ بیکاری را کاهش داد. اصلاح ساختار و تعیین تکلیف بانک های مشکل دار و تقویت توان تسهیلات دهی بانک ها، با ارتقای سرمایه پایه بانک های تخصصی مانند بانک صنعت و معدن، توسعه تعاون، مسکن و کشاورزی در کوتاه مدت و بلند مدت برای بهبود و تقویت توان نظام تامین مالی بسیار ضروری به نظر می رسد.

جدول و نمودار زیر وضعیت نسبت تسهیلات به سپرده، و نسبت منابع به مصارف ۲۰ بانک بورسی را نشان می دهد.

بانک نسبت تسهیلات به سپرده سال ۹۸ نسبت تسهیلات و سرمایه گذاری در سهام و اوراق به سپرده نسبت کل منابع به کل مصارف سامان ۳۸٫۹ ۴۱٫۳ ۶۱٫۸ پاسارگاد ۸۶٫۲ ۸۸٫۳ ۸۹٫۸ شهر ۵۰٫۴ ۵۱٫۲ ۵۹٫۱ سرمایه ۲۹٫۸ ۳۷٫۲ ۲۳٫۹ آینده ۵۲٫۴ ۵۷٫۳ ۶۱٫۵ دی ۴۹٫۸ ۶۳ ۴۶٫۹ صادرات ۶۰٫۷ ۶۸٫۷ ۸۵٫۵ ملت ۱۰۹٫۴ ۱۱۲٫۱ ۹۹٫۰۸ پارسیان ۷۸٫۲ ۸۸٫۴ ۹۸٫۸ پست بانک ۸۲٫۳ ۸۴٫۴ ۹۱٫۱ تجارت ۴۷٫۱ ۵۳٫۷ ۸۰٫۵ خاورمیانه ۹۲٫۷ ۱۱۳٫۹ ۱۰۵٫۲ رفاه کارگران ۷۷٫۹ ۸۳٫۳ ۸۷٫۸ قرض الحسنه رسالت ۵۶٫۸ ۶۷٫۹ ۷۷٫۴ سینا ۷۳٫۷ ۷۸٫۸ ۸۹٫۸ اقتصاد نوین ۸۴٫۵ ۹۰٫۶ ۹۰ گردشگری ۵۲٫۱ ۶۳٫۵ ۶۳٫۳ کارآفرین ۶۵٫۷ ۷۵٫۳ ۹۸٫۶ ایران زمین ۱۰٫۶ ۱۳٫۱ ۲۱٫۳ اعتباری ملل ۹۹٫۷ ۱۰۸٫۱ ۷۵٫۳ کل ۲۰ بانک ۶۸٫۷ ۷۴٫۵ ۸۱٫۷

* ارقام قرمز شده، نسبت های کمتر از متوسط عملکرد این ۲۰ بانک و موسسه اعتباری را نشان می دهد.

نمودار زیر نسبت کل منابع به مصارف ۲۰ بانک بورسی را نشان می دهد. نسبت منابع به مصارف نشان دهده قدرت فراهم کردن و تجهیز اعتبار برای تامین منابع وام دهی را نشان می دهد. به عبارت دیگر این نسبت به نوعی نمایانگر بهره وری بانک ها در حوزه اعتبارات است.

انتهای پیام/