به گزارش خبرگزاری مهر، نشست علمی «اخلاق و معنویت در گام دوم انقلاب» پنج شنبه ۵ دی ماه با حضور صاحب نظران، محققین، طلاب و دانش پژوهان حوزوی و دانشگاهی در سالن اجتماعات مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.

در این نشست علمی حجت الاسلام والمسلمین ابوالفضل ساجدی عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، حجت الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی به عنوان کارشناس و حجت الاسلام حسن محیطی اردکان به عنوان دبیر علمی در خصوص اخلاق و معنویت در بیانیۀ گام دوم انقلاب اسلامی، به تبادل نظر و بیان دیدگاه های خود پرداختند.

در ابتدا شریفی با تأکید بر این مطلب که نگاه واقع بینانه و جامع به اخلاق، حاکی از سیطره و حاکمیت ارزش های اخلاقی بر تمامی شئون فردی و اجتماعی انسان است، اخلاق و معنویت را روح حاکم بر توصیه های هفت گانۀ مقام معظم رهبری در بیانیۀ گام دوم انقلاب اسلامی دانست و با استناد به اینکه گام دوم در نظر رهبر انقلاب فرآیند بزرگ و جهانی ۴۰ سالۀ دوم انقلاب است افزود که اخلاق و معنویت را نیز باید در گسترۀ جهانی آن در نظر گرفت.

وی این بیانیه را به یک فرمان جهاد در عرصه های مختلف مبارزه با یأس و ناامیدی، پیشرفت علمی و پژوهشی، ترویج اخلاق و معنویت، گسترش سبک زندگی اسلامی و مبارزه با سبک زندگی غربی دانست و افزود انقلاب اسلامی شکل دهندۀ معنویت و اخلاق مقاومت و استکبارستیزانه است که عقلانی و فطری است و این ظرفیت را دارد که تمامی فعالیت های فردی، اجتماعی و اقتصادی را در گسترۀ جهانی مدیریت کند. همچنین ایشان در یک برآیند کلی انقلاب اسلامی را در زمینۀ اخلاق گستری و معنویت گستری، موفق ارزیابی کردند.

حجت الاسلام شریفی ارزیابی میزان توفیق گام اول انقلاب در تحقق اخلاق و معنویت و نیز تعیین مؤلفه ها و شاخصه های مورد انتظار در گام دوم را منوط به تعریفی دانست که از این دو امر ارائه می دهیم. اخلاق و معنویت در تعریف غربی عبارت است از هر چیزی که سه مؤلفه داشته باشد: شادی و نشاط، آرامش و امید به زندگی؛ که منظور از شادی شادی های شهوانی است. طبق این تلقی انقلاب اسلامی در گام نخست خود موفق نبوده است. اما مقام معظم رهبری در بیانیۀ گام دوم انقلاب، معنویت را به معنای برجسته کردن ارزش های معنوی نظیر اخلاص، ایثار، توکل و ایمان در خود و جامعه می دانند و اخلاق را نیز رعایت فضایلی نظیر خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمندان و … تعریف می کنند. بر این اساس انقلاب ما در گام نخست موفق بوده و اخلاق و معنویت مورد انتظار در گام دوم نیز بر فطرت انسان ها مبتنی است و می تواند جهانی و جاودانه باشد.

وی در زمینۀ تحقق اخلاق و معنویت به چند دستورالعمل کاربردی اشاره کرد:

آگاهی از آسیب ها و نقص ها در زندگی فردی و اجتماعی.

اصلاح بینش و گرایش به منظور تغییر بنیادین در اخلاق.

ارائۀ آموزش های جزئی، عینی و مصداقی و پرهیز از کلی گویی (پرداختن به اخلاق کاربردی و حرفه ای)

ترویج عزت فرهنگی و سبک زندگی اسلامی در برابر سبک زندگی غربی (تولی و تبری)

برجسته سازی خوبی ها و فضائل اخلاقی (الگوسازی و معرفی الگوهای اخلاقی)

در ادامۀ این نشست، ساجدی با اشاره به مقولۀ رابطۀ اخلاق و سیاست، عملی شدن این بیانیه را تجربه ای دانست که دنیا تا کنون به خود ندیده است. تجربه ای که آمیخته با اخلاق و معنویت است و همین امر برای انقلاب اسلامی جاذبه ایجاد می کند و رویش های انقلابی را به بار می آورد.

وی یکی از ثمرات مهم آموزه های فردی و اجتماعی نظام را پیوند اخلاق و معنویت در سطوح عمیق تر زندگی و جامعه دانست و افزود: از آنجا که ضرورت اخلاق و معنویت به دلیل فطری بودن شان مورد توافق همۀ انسان هاست و برای تقویت آنها در جامعه باید موانع را برطرف کرد.

وی با تمسک به نشانه هایی که در بیانیۀ گام دوم وجود دارد اخلاق و معنویت را از هم تفکیک کرد. در نگاه اسلامی اخلاق در رابطۀ فرد با خود، خدا، اجتماع و محیط زیست اعتبار می شود و چون تمامی تلاش های انسان برای اصلاح رابطه اش با سایر موجودات و با نیت قرب الهی است، در واقع معنویت به غایت اخلاق اشاره دارد و با رشد اخلاقی، رشد معنوی نیز حاصل می شود. از نظر ایشان شاخص های اخلاقی بودن متناسب با این چهار نوع رابطه تعیین می شود و شاخصۀ معنویت نیز در دو بعد بینش و گرایش قابل طرح است. فرد و جامعه در صورتی معنوی هستند که در تمامی عرصه ها بر مدار اکبر (اهم) و احب بودن خداوند حرکت کنند.

حجت الاسلام ساجدی در زمینۀ نحوۀ تحقق اخلاق و معنویت بر لزوم نگاه جدی و عالمانه به اخلاق و شناخت آسیب ها و موانع درونی (ابعاد بینشی، گرایشی و رفتار انسانی) و موانع بیرونی (عوامل و نهادهای اثرگذار بر انسان) تأکید کرد.

از نظر وی اولویت نداشتن سلامت اخلاقی و روانی در برابر سلامت جسمانی در نهادهای خرد و کلان جامعه اعم از خانواده، آموزش و پرورش، رسانه ها و … مهم ترین آسیب و مانع در راه تحقق اخلاق و معنویت است.

در پایان، کارشناسان به پرسش هایی که از سوی حضار مطرح شد پاسخ دادند.