به گزارش حوزه پارلمانی خبرگزاری فارس، دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «درباره مقابله با شیوع ویروس کرونا (۲۵) تحلیل اجمالی بر چالش های کسب وکارهای روستایی و عشایری در دوره شیوع کرونا» آورده است؛ بررسی چالش های کسب وکارهای نواحی روستایی و عشایری، با توجه به تفاوت بافت اقتصادی و اجتماعی این نواحی نسبت به نواحی شهری، مهم به نظر می رسد.

گزارش مرکز پژوهش های مجلس براساس مصاحبه های میدانی با روستاییان و عشایر در برخی از مناطق منتخب کشور به بررسی چالش های کسب وکارهای نواحی روستایی و عشایری و خدمات توسعه کسبوکار، ناشی از شیوع کرونا پرداخته است. هدف این تحلیل، ارائه سریع حقایقی از واقعیات میدانی نواحی روستایی و عشایری برای تصمیم سازی صحیح بین سیاستگذاران و مجریان امر است.

گزارش مرکز پژوهش های مجلس می افزاید؛ هرچند امکانات بهداشتی و درمانی در نواحی روستایی و عشایری بسیار کمتر از نواحی شهری است، ولی به دلیل پایین تر بودن تراکم جمعیت در این نواحی، شواهد حاکی از آن است که برخی از خانوارهای شهری، به خصوص خانوارهایی که یا رأسا و یا اقوام و فامیل آنها در نواحی روستایی خانه داشته اند؛ در ایام شیوع کرونا اقدام به مهاجرت موقت به نواحی روستایی و اسکان در اقامتگاههای روستایی کردهاند. این امر بهویژه در ابتدای شیوع کرونا بیشتر مشهود بوده است، ولی به تدریج روستاییان بومی، با آگاهی از پیامدهای مربوطه، معمولا اقدام به جلوگیری از ورود افراد غیربومی به روستا کردهاند. در هر صورت رفت وآمدهای موقت دوران کرونا از نواحی شهری به روستاها به نوبه خود می تواند سبب افزایش شیوع این بیماری در مناطق مربوطه شود؛ به ویژه اینکه در نواحی روستایی و عشایری، امکانات بهداشتی و درمانی بسیار ضعیفتر است. لذا عدم تدبیر مناسب در این خصوص می تواند جمعیت روستایی را بیشتر تحت تأثیر قرار دهد.

گزارش مرکز پژوهش های مجلس تصریح می کند که حرکت های خودجوش مردمی و نهادهای محلی مانند دهیاریها، پایگاههای بسیج و ائمه جماعت نقش مهمی را در اجرای برنامههای مقابله با شیوع کرونا در روستا ازجمله ضدعفونی معابر، تعطیلی واحدهای پرریسک و ممنوعه، ترویج پیا مهای بهداشتی، توزیع بستههای بهداشتی، حمایت از خانواده های کمتر برخوردار و غیره ایفا کردهاند. همچنین مراسم جشن، اعیاد، مجالس ختم و دید و بازدیدها در بسیاری از موارد تعطیل شدند.

براساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس شواهد حاکی از آن است که برخی از خانوارهای شهری، در ایام شیوع کرونا اقدام به مهاجرت موقت به نواحی روستایی کردهاند. عدم تداوم تدابیر مناسب برای کنترل رفت وآمد شهرنشینان به نواحی روستایی و عشایری، به دلیل ضعف اساسی در امکانات بهداشتی و درمانی این نواحی، میتواند آثار منفی قابل توجه و جبرانناپذیری از خود برجای بگذارد. به طور کلی محصولاتی که بازارهای منطقهای و ملی داشتهاند و حتی محصولات برخوردار از بازارهای محلی، با کاهش فروش و قیمت مواجه شده اند. می توان گفت از بین کسب وکارهای روستایی و عشایری عمیقترین آثار منفی را اقامتگاه های گردشگری روستایی و عشایری شاهد بودهاند. البته این صنعت با وجود قابلیت بالا، جایگاه پررنگی در اقتصاد روستایی و عشایری ندارد. معیشت روستاییان و عشایر، بیشترین آسیب را از ناحیه اختلال در بازاریابی و فروش محصولات کشاورزی شاهد بودهاند. این آسیب به دلیل عدم توسعه فراگیر زیرساختهای بازاریابی الکترونیک محصولات روستاییان و عشایر و فقدان زنجیره های تأمین و ارزش پایدار، نمود بیشتری از خود نشان داده است.

ممانعت از تحرکات، سبب اختلال در نظام کوچ عشایر و افزایش تلفات و هزینههای تولید و اختلال در بازاریابی محصولات ایشان شده است. در مجموع، در دوره حدودا دوماهه، شواهدی مبنی بر تغییر راهبردهای معیشتی روستاییان و عشایر دیده نمیشود. نظر به اینکه در نواحی مذکور، تراکم جمعیتی خیلی پایینتر از شهرها بوده و محیط، ایزولهتر از عوامل آلاینده است، لذا شیوع کرونا در ترغیب ساکنان روستاها و مناطق عشایری برای مهاجرت به شهر نقشی نداشته است. ولی در هر صورت، به دلیل اختلال در تأمین خدمات و نهادههای مورد نیاز برای فعالیتهای کسبوکار، بهخصوص تحدید بازار فروش، آثار عمدهای در درآمد روستاییان و عشایر برجای گذاشته است.

گزارش مرکز پژوهش های مجلس با تحلیل شرایط موجود پیشنهادهای همچون، افزایش حمایت مالی از خانوارهای متأثر در قالب یارانه و کمکهای معیشتی، نظارت بر کنترل قیمت کالاهای اساسی مورد نیاز خانوارهای روستایی و عشایری به منظور اجتناب از کاهش قدرت خرید بیش از پیش ایشان، اعطای کمکهای تسهیلاتی به کارگاهها و واحدهای تولیدی متأثر از کرونا، تسهیل صادرات و بازاریابی محصولات و خدمات روستاییان و عشایر به خصوص از طریق استارتاپ های بازاریابی، زمینهسازی تولید صنایع دستی و سایر محصولات مناسب در واحدهای گردشگری روستایی و عشایری به منظور جبران خسارات وارده در کوتاه مدت، اعطای تسهیلات برای تقویت به شکل گیری زنجیره های بازاررسانی محصولات به منظور کاهش میزان خسارت وارد بر محصولات روستاییان و عشایر (به خصوص محصولات کشاورزی) در ماه های آینده (اوج عرضه محصول)، تکیه بر ظرفیت فناوری ارتباطات و اطلاعات برای بهبود بازاریابی شبکهای و الکترونیک تولیدات روستاییان و عشایر و کاهش خسارات ناشی از تعطیلی بازارهای حقیقی، نظارت بر رفت وآمدهای موقت دوران کرونا از نواحی شهری به روستاها به منظور جلوگیری از اشاعه ویروس از نواحی شهری به نواحی روستایی، کاهش رفتوآمدهای غیرضرور روستاییان و عشایر به نواحی شهری از طریق توسعه دولت الکترونیک، راهاندازی فروشگاه های چندمنظوره در مراکز دهستان و فروش مبتنی بر وب و شبکه های مایحتاج روستاییان و عشایر، پیشبینی تمهیدات ویژه بهداشتی در روستاها و مناطق عشایری گردشگرپذیر ازجمله تدوین و اجرای چکلیست بهداشت اقامتگاهها و بررسی سلامت گردشگران قبل از ورود به روستا، استفاده از ظرفیت گروههای جهادی و نهادهای غیردولتی برای ارتقای بهداشت محیط در نواحی روستایی و عشایری، شناسایی گیاهان دارویی تقویتکننده سیستم ایمنی بدن و توانمندسازی روستاییان و عشایر برای بستهبندی، عملآوری و فروش آنها، تسهیل رفتوآمدهای ضروری عشایر کوچرو با اعلام سازمان امور عشایری و با رعایت موازین بهداشتی، هماهنگی بیشتر بین دهیاریها و شوراها با مراکز و خانههای بهداشت، به منظور مدیریت آثار کرونا بر اقتصاد نواحی روستایی و عشایری ارائه کرده است.

انتهای پیام/