به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، پرسش و پاسخ، از جمله راهکارهای قرآنی برای کشاندن مخاطب به تفکر و سپس هدایت است. پرسش هایی که در مورد وجود پروردگار، هدف داری خلقت، عبث نبودن خلقت انسان، معاد، نبوت، هدایت الهی و اخلاق پرسیده شده است، در قرآن مطرح شده و پاسخ های درخور نیز در پی آن آمده است. طرح چنین موضوعاتی در قالب پرسش و پاسخ، نشان از کارآمدی و اثربخشی این روش دارد.

کتاب «اصول و روش های پاسخگویی» نوشته محمدجواد فلاح می کوشد مبانی، اصول و روش های پاسخگویی را که بر پایه آموزه های قرآن کریم در قالب ظرایف بلاغی و هنری ارائه شده است، برای فهم و یافتن پاسخ درخور به شبهات دینی جامعه معاصر به رشته تحریر درآورد.

این کتاب در سه فصل تألیف شده است؛ فصل اول با عنوان مباحث مقدماتی، به بررسی جایگاه و ارزش پرسش و پاسخ (از دیدگاه قرآن، در روایات اسلامی و در سیره و روش معصومان (ع) و اولیای دین) پرداخته و پیشینه علمی و مفهوم شناسی (نصوص قرآنی، شبهه، پاسخ، دین و مبانی) را تبیین کرده است.

نویسنده در فصل دوم از این کتاب با عنوان «اصول پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی» به تشریح دامنه معنایی اصول و اصول نظری در پاسخگویی به سؤالات دینی (اصول الهیاتی، اصول جهانشناسی، اصول انسان شناسی و اصول ارزش شناختی) پرداخته و اصول کاربردی (شامل اصل هدفداری، اصل اولویت، اصل پیش بینی پذیری و تدبیر و اصل عقل محوری و استدلال گرایی) را مورد بررسی قرار داده و اصول اخلاقی (اصل وظیفه گرایی و تکلیف گرایی، اصل حق مداری، اصل اخلاص و قصد قربت و اصل حسن خلق) را مورد تأکید قرار داده است.

«روش های پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی» عنوان سومین فصل از کتاب مذکور است که در آن مقصود از روش، روش شناسی و گونه شناسی روش های پاسخگویی در قرآن بیان شده، تقسیم بندی صریح قرآن در روش ها شامل روش حکمت، روش موعظه حسنه و روش جدال احسن بررسی شده و شیوه ها و زیر مجموعه روش ها (روش پرسش و پاسخ، روش استدلال، روش تعلیل، روش تشبیه و روش عبرت) به رشته تحریر درآمده است.

در قسمتی از کتاب با عنوان اصل میانه روی در پاسخگویی می خوانیم:

این اصل می گوید در امر پاسخگویی به سؤالات چه در مقام تفکر و اندیشیدن چه در مقام ایراد سخن چه در نوع مواجهه با پرسشگران چه در ارائه پاسخ های مختلف در عرصه عقیدتی، اخلاقی و فقهی، باید اعتدال و میانه روی و در حقیقت حرکت در مسیر حق را مورد توجه قرار داد و نباید مسیر پاسخگویی به جانب افراط و تفریط کشیده شود. البته این به معنای دست کشیدن از اصول و احکام مسلم شریعت نیست که بیان خواهد شد. واژه «اعتدال» و «میانه روی» در منابع اسلامی، با الفاظی مانند قصد، اقتصاد و وسط استعمال شده است.

با پژوهش ژرف و عمیق می توان دریافت، همان گونه که اصل توحید در تار و پود احکام و مقررات اسلام و آیات و روایات و سیره حضرات معصومین (ع) پیچیده شده، اصل اعتدال نیز در تشریع احکام لحاظ گردیده است.

قرآن کریم، امت اسلام را امت میانه و وسط می نامد و می فرماید:

«و این چنین شمار امتی میانه (معتدل) ساختیم تا بر مردمان گواه باشید و پیامبر (ص) هم بر شما گواه باشد». (سوره بقره، آیه ۱۴۳)

معنای آیه این است که در آیین اسلام، هیچ گونه افراط و تفریط وجود ندارد و مسلمانان بر خلاف سایر فرقه ها، از مقرراتی پیروی می کنند که قانونگذار آن، به تمام نیازهای فطری بشر آگاه بوده و همه جهات جسمی و روحی او را در نظر گرفته است.

کتاب «اصول و روش های پاسخگویی» اثر محمد جواد فلاح در مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی در ۴۵۶ صفحه تهیه و به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسیده است.

علاقه مندان برای تهیه این کتاب می توانند به نشانی اینترنتی مؤسسه بوستان کتاب به آدرس www.bustaneketab.ir مراجعه کنند.

انتهای پیام/