مجله فارس پلاس؛ امین رحیمی: فعالیت نظامی ها در اقتصاد سابقه ای تاریخی دارد. اما در دوران معاصر فعالیت ارتش در امور اقتصادی معمولا در تجربه و تخصص ارتشی ها در امور ساختمانی ریشه دارد. ساخت انواع استحکامات و بناهای کاربردی جزو نیازهای حیاتی ارتش های مدرن است و در یک قرن اخیر همیشه نظامی ها بهترین مهندسان را در اختیار داشته اند. این گونه است که دولت ها وقتی کارشان گیرکرده سراغ مهندسان ارتش رفته اند و به مرور زمان واحدهایی در نیروهای مسلح به پیمانکارانی برای دولت ها به ویژه در حوزه عمران تبدیل شده اند. البته نظامی ها به دلایل فنی و نیازهای استراتژیک، در حوزه های دیگری نیز تخصص دارند؛ ازجمله انواع ارتباطات، راه سازی، ساخت پل و تونل، انتقال آب و برق و همچنین اجرای پروژه های خاص که با دشواری های طبیعی یا اقلیمی مواجهند. ارتش های امروزی در حوزه فناوری اطلاعات و امور مخابراتی نیز تخصص دارند. چنین مهارت هایی یگان ها و شرکت های نظامی را در برخی کشورها به پیمانکار اصلی پروژه های بزرگ و ملی تبدیل کرده است.

مهندسان ارتش آمریکا و قراردادهای میلیارد دلاری!

«ما با اقدامات فنی و عمرانی خود به امنیت ملی کمک می کنیم.» این شعار یگان مهندسی ارتش آمریکاست که رسما نیرویی نظامی و تحت فرمان ارتش است و درعین حال به ساخت سد و نیروگاه برق، راه سازی، توسعه میادین نفتی و … هم می پردازد. یگان مهندسی ارتش آمریکا (United States Army Corps of Engineers) پیمانکار بزرگ دولت و درواقع یک پیمانکار ملی قدیمی باسابقه ای بیش از ۲۴۰ سال است؛ این یگان در سال ۱۷۷۵ بنا به مصوبه کنگره آمریکا تشکیل شد. بسیاری از ساختمان ها و تأسیسات مهم آمریکا را مهندسان این یگان طراحی کرده و ساخته اند؛ از همه معروف تر ساختمان پنتاگون و بنای یادبود واشینگتن. این یگان در حال حاضر مالک یا کاربر بیش از ۶۰۰ سد در آمریکاست و کنترل و بهره برداری از ۷۵ نیروگاه برق آبی و ۱۹ هزار کیلومتر مسیر و راه آبی را بر عهده دارد. علاوه بر آن به اجرا و پایش بیش از ۴۵۰ پروژه ملی زیست محیطی و همچنین نگهداری و حراست بیش از ۹۰۰ منطقه ساحلی، بندر و دریاچه می پردازد.

در پایگاه اینترنتی این یگان اعلام شده که ۳۷ هزار پرسنل و سرباز دارد و در ۱۳۰ کشور جهان خدمات مهندسی به مشتریان ارائه می دهد. تازه ترین پروژه های عمده این یگان قراردادهای میلیارد دلاری در عربستان و عراق برای توسعه میادین نفتی و ساخت مراکز نظامی است.

نظامی ها خودروساز شده اند

در ترکیه ارتش بیش از ۶۰ سال است که فعالیت اقتصادی می کند و نقشی مؤثر در بهبود وضعیت مالی و رشد اقتصادی کشور داشته است. ارتش ترکیه حدود ۸۰ شرکت دارد که زیرمجموعه «صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح» و «بنیاد نیروهای مسلح» ترکیه هستند و به خدمات پیمانکاری برای دولت و امور تجاری عمده می پردازند؛ بیشتر در حوزه ساختمان سازی، راه سازی، صنایع دفاعی، خدمات رفاهی و تأمین تجهیزات امنیتی. صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح ترکیه که اویاک (OYAK) نامیده می شود بزرگ ترین خودروساز ترکیه است؛ از طریق سرمایه گذاری مشترک با شرکت رنو فرانسه و تأسیس شرکت اویاک-رنو.

علاوه بر آن یکی از بزرگ ترین گروه های صنعتی ترکیه محسوب می شود که صاحب بانک اویاک و مالک مؤسسات مالی بزرگی نظیر شرکت تولید فولاد Erdemir و فروشگاه های زنجیره ای OYPA است.

اویاک یکی از ثروتمندترین نهادهای اقتصادی ترکیه است و ارزش دارایی های خالص این موسسه نظامی بیش از ۸ میلیارد دلار تخمین زده می شود.





یونیفورم پوشان و رشد اقتصادی چین

ارتش چین در دوره معاصر رکورد بیشترین میزان فعالیت اقتصادی را دارد. چند دهه حضور ارتش در بخش های اقتصادی چین باهدف کمک به خودکفایی و رشد اقتصادی کشور انجام شد و موفقیت های مهمی در پی آورد. در چین نوظهور که با شتاب به سمت توسعه پیش می رود ارتش در دهه ۹۰ مالک و مدیر بیش از ۱۰ هزار موسسه اقتصادی و پیمانکار اصلی دولت بود. فعالیت های اقتصادی ارتش چین از دهه ۸۰ میلادی اوج گرفت و نیروهای نظامی در بخش های مهم برای اقتصاد ازجمله صادرات محصولات چینی، جذب گردشگر، جذب سرمایه و سرمایه گذاری مشترک موفقیت های چشمگیر به دست آوردند.

ارتش حتی در بخش تأمین دارو برای جمعیت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفری چین فعال بود و شرکت های بزرگی برای تأمین اقلام سلامت تأسیس کرده بود. ازجمله شرکت های معروف ارتش چین می توان سانجیو (sanjiu) را نام برد که در دهه ۹۰ به یک شرکت خوشه ای بین المللی و فعال در حوزه های بسیار متنوع تبدیل شد. از سال ۱۹۹۸ فعالیت اقتصادی ارتش چین بازنگری شد تا ارتش بیشتر در حوزه عمران، تدارکات و ارتباطات فعالیت اقتصادی داشته باشد.

هند، پاکستان و باقی کشورها

سازمان جاده های مرزی هند (Border roads organization) زیرمجموعه ارتش است و در هر دوره ای یک ژنرال بر آن ریاست می کند. این سازمان از ۶۰ سال پیش برای توسعه زیرساخت های هند تشکیل شد و بیشتر بر پروژه های جاده سازی و پل سازی در مناطق دورافتاده و صعب العبور هند و البته کشورهای همسایه هند متمرکز است. هر وقت هم به دلیل بلایای طبییعی همچون زلزله یا سونامی بخش های وسیعی تخریب می شود این سازمان بازسازی را بر عهده می گیرد.

سازمان استحکامات مرزی پاکستان (Frontier Works Organization) سازمانی نظامی برای پیمانکاری پروژه های ملی است و بیشتر به راه سازی در مناطق صعب العبور و ارتفاعات می پردازد. ساخت مسیر تجاری معروف به «کریدور اقتصادی چین و پاکستان» و همچنین ساخت شاهراه ۱۳۰۰ کیلومتری «قره قروم» که مرتفع ترین جاده بین المللی دنیاست از پروژه های مهم این سازمان محسوب می شود.

بنیاد ستاد کل نیروهای مسلح (فوجی) به همراه مؤسسات اقتصادی ارتش این کشور نظیر بنیاد رفاه ارتش، بنیاد شاهین (نیروی هوایی ارتش) و بنیاد نیروی دریایی صاحب شرکت هایی هستند که پیمانکار پروژه های بزرگ دولتی به ویژه در بخش های صنعت، حمل ونقل و خدمات رفاهی محسوب می شوند. این نوع فعالیت اقتصادی ارتش ها در آلمان و کره جنوبی نیز سابقه دارد و درواقع محرکی هستند برای توسعه اقتصادی و پیشرفت صنعتی و رفاهی.

پیمانکار محبوب دولت ایران

در ایران هم قرارگاه خاتم الانبیا زیر نظر سپاه پاسداران از سال ۶۸ تأسیس شد و بخش عمده محرومیت زدایی در ایران جنگ زده را بر عهده گرفت. این قرارگاه طی ۳ دهه فعالیت تخصصی تر شد و حالا برای اجرای پروژه های ملی با ۵ هزار شرکت تخصصی در حوزه های مختلف کار می کند و حدود ۲۰۰ هزار نفر نیروی انسانی دارد. این قرارگاه تابه حال بیش از ۲۱۰۰ پروژه بزرگ ملی را در ایران اجرا کرده و بیش از ۱۰۰ هزار پروژه متوسط و کوچک محرومیت زدایی را به نتیجه رسانده است.

قرارگاه خاتم الانبیا پیمانکار محبوب دولت ایران است؛ چون هر کاری که شرکت های بین المللی به دلیل تحریم ها برای ایران انجام نمی دهند یا پیمانکاران داخلی توان و انگیزه انجامش را ندارند، زحمتش می افتد بر دوش این قرارگاه. هر وقت هم سیل و زلزله بیاید یا حادثه ای طبیعی رخ دهد این قرارگاه، امدادرسانی و خدمات رسانی را برعهده می گیرد.

انتهای پیام/