درهای کوبه دار خانه مستوفى الممالک را برداشته اند و جایش نرده های سبز رنگ ردیف کرده اند. اروسی های خوش ریخت خانه با آن الوان های رنگی شان داد مىزند با یک عمارت همه چیز تمام قاجاری سرو کار داریم که این روزها مقصد گردشگری خیلی از تهرانی ها و شهرستانی ها شده است.

گروه تفریح و نشاط؛ معصومه اصغری: حیاط سینه فراخ عمارت کاظمی زیر آفتاب تند تابستان رنگ باخته. درخت ها تب دارند و هر از چند گاهی باد گرمی گلدان های دور حوض را بغل می گیرد و موجی به آب حوض می اندازد. این همه زیبایی را جا می گذاریم. پا تند می کنیم تا به خنکای داخل عمارت برسیم. اینجا زمان از وزن می افتد و کند می گذرد. هوای داخل شاه نشن فقط خوب نیست بلکه طربناک است و هر بیننده ای با دیدن این تزیینات کاری جز تحسین و تماشا برایش نمی ماند.

از برکت های پیشارویی با بقعه

تا همین یک دهه پیش خبری از باززنده سازی خانه های پا به سن گذاشته شهر نبود. این عمارت های سر به تو با حال محتضری رو به موت نفس های آخرشان را می کشیدند. عمارت میرزا هدایت الله خان مستوفی الممالک اما خیلی زود توجه متولیان مدیریت شهری را به خود جلب کرد. بخت با این خانه دلنواز یار بود که درست پیشا روی بقعه امامزاده یحیی قرار داشت و از همین برکت بود که فرو نریخت و با مرمت عمر دوباره ای پیدا کرد.

منشوری از نور و زیبایی

هواى تالارهای دو اشکوبه عمارت خنکای دلچسبی دارند. منشوری از نور و زیبایی از پشت شیشه های الوان اروسی های این شاه نشین به سر و روی مهمان ها می ریزد. نصرالله حدادی تهران شناس می گوید بی برو برگرد در یکی از کامل ترین خانه های اواسط دوره قاجار نفس می کشیم و کیفور از این همه هنر و زیبایی می شویم :«میرزا هدایت الله خان سال ها در خدمت اصطبل شاهی دربار ناصرالدین شاه بود. پس از او پسرش سید احمد خان کاظمی در این عمارت دلگشا روزگار گذراند و از این روست که این خانه با نام سرای کاظمی در محله امامزاده یحیی شناخته می شود.

قدم زدن کنار معماری درونگرای ایرانی

حدادی به اروسی های بالا بلند عمارت اشاره می دهد و می گوید عودلاجان خانه تاریخی کم ندارد اما درستش این است که بگوییم هیچ کدام از آن ها به پای عمارت کاظمی نمی رسند :«کمتر خانه ای در این حوالی از گزند گذر روزگار در امان مانده است. برخی از آن ها تبدیل به انبارهایی برای کاسب های بازار شده اند و تعداد دیگرشان تا فرو رویزی کامل فاصله ای ندارند. اما سرای کاظمی ویژگی هایی دارد که آن را سرآمد خانه های تاریخی این اطراف می کند. نخست این که فضای بسیار فراخی در اختیار اهل این خانه بوده است . عودلاجان یکی از محله های اعیان نشین تهران قدیم به حساب می آمد و صاحب منصبان زیادی در آن ساکن بودند که مستوفی الممالک دربار شاهی یکی از آن ها بود. او در خانه ای که ساخت همه هنرهای معماری درونگرای ایرانی را به درستی به کار برد. امروز می توانیم این ادعا را بکنیم که با یک چرخ زدن در هزار توی این خانه می شود تا حدود خیلی زیادی از معماری ایرانی و هویت ها و ارزش های آن اطلاعات خوب و کاملی به دست آورد.»

اندورنی ها از چشم غیر پنهان بودند

خبری از رد خرابی و نم دادگی در پستو ها و مطبخ خانه کاظی ها نیست. آجرها چفت و محکم به هم فشرده شده اند. ورودی های متعدد ما را به محل پخت و پز با نوی خانه راهنمایی می کند. روی سکو ها تندیس زن ها با لچک های بلند به کار چانه زدن خمیر نان مشغول اند. سقف اینجا چندان بلند نیست اما جرز دیوارها داد می زند که برای مطبخ ایرانی هم اصولی در معماری دیروزی مان تعبیه شده بود که رعایت آن باعث راحتی بانوی خانه به هنگام کار می شد. نصرالله حدادی به درهای متعدد مطبخ اشاره می زند و می گوید وجود همین خروجی های متعدد تا حدود زیادی ایمنی اهل خانه را تامین می کرده است :«در تهران قدیم حریق گسترده نداشتیم. آتش سوزی ها خسارت مالی یا جانی کمی داشتند. در صورت بروز هر بحرانی در خانه اهل آن به سادگی می توانستند از آن خارج شوند و آسیبی متوجه آن ها نشود» حدادی می گوید در معماری با حیا و درونگرای تهران قدیم تمام تلاش برای این بود که اهل خانه از چشم نامحرم هم پنهان باشند و به همین دلیل مطبخ خانه جایی تعبیه می شد که کمتر گذار غیر به آن بیفتد»

سرگرمی بچه های دیروزی

رخت شور خانه، اتاق های گوشواره، سرداب، آب انبار و حیات اندرونی از دیگر بخش های خانه وسیع مستوفی الممالک است. زیر زمین خانه سال هاست با تندیس ها و ماکت ها جایی برای آشنایی بازدید کنندگان با مشاغل و اسباب بازی های تهران قدیم شده است. حدادی می گوید در آن دوره اسباب بازی های دست ساز در دست و بال هر بچه ای نبود. با این همه برخی از این ابزار بازی با ابتدایی ترین وسایل ساخته می شدند و می توانستند ساعت ها بچه ها را سرگرم کند.

مسیرهای دسترسی

عمارت کاظمی در راسته گذر اصلی امامزاده یحیی قرار گرفته است. برای بازدید از این خانه تاریخی کافی است خودتان را به خیابان 15 خرداد یا ری برسانید و بعد از آن راهی این گذر سالخورده شوید. نزدیک ترین ایستگاه مترو به این محدوده هم ایستگاه 15 خرداد است.

زمان بازدید

بازدید از این خانه تاریخی رایگان است و شما همه روزه به جز روزهای تعطیل رسمی می توانید از ساعت 9 تا 18 مهمان حیاط ها و تالارهای متعدد این خانه قاجاری شوید.

انتهای پیام /