احادیثی گهربار از امام جواد (ع)

قال الا مام اءبوجعفر، محمدالجواد صلوات الله و سلامه علیه :
المؤ من یحتاج إ لی ثلاث خصال: توفیق من الله عز و جل، و واعظ من نفسه، وقبول ممن ینصحه.(۱)
فرمود: مؤ من در هر حال نیازمند به سه خصلت است :
توفیق از طرف خداوند متعال ، واعظی از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت کسی که او را نصیحت نماید.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : ملاقاة الا خوان نشرة، و تلقیح للعقل و إ ن کان نزرا قلیلا.(۲)
فرمود: ملاقات و دیدار با دوستان و برادران - خوب - ، موجب صفای دل و نورانیت آن می گردد و سبب شکوفائی عقل و درایت خواهد گشت ، گرچه در مدت زمانی کوتاه انجام پذیرد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : إ یاک و مص احبةالشریر، فإ نه کالسیف المسلول، یحسن منظره و یقبح اءثره.(۳)
فرمود: مواظب باش از مصاحبت و دوستی با افراد شرور، چون که او همانند شمشیری زهرآلود، براق است که ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناک خواهد بود.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : کیف یضیع من الله کافله، وکیف ینجو من الله طالبه، و من انقطع إ لی غیرالله و کله الله إ لیه.(۴)

فرمود: چگونه گمراه و درمانده خواهد شد کسی که خداوند سرپرست و متکفل اوست .
چطور نجات می یابد کسی که خداوند طالبش می باشد.هر که از خدا قطع امید کند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار می کند.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : من لم یعرف الموارد اءعیته المصادر.(۵)
فرمود: هرکس موقعیت شناس نباشد جریانات ، او را می رباید و هلاک خواهد شد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : من عتب من غیرارتیاب اءعتب من غیراستعتاب.(۶)
فرمود: سرزنش کردن دیگران بدون علت و دلیل سبب ناراحتی و خشم خواهد گشت ، در حالی که رضایت آنان نیز کسب نخواهد کرد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : أ فضل العبادة الا خلاص.(۷)
فرمود: با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است که خالص و بدون ریا باشد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : یخفی علی الناس ولادته، و یغیب عنهم شخصه، و تحرم علیهم تسمیته، و هو سمی رسول الله صلی الله علیه و آله و کنیه.(۸)
فرمود: زمان ولادت امام عصر علیه السلام بر مردم زمانش مخفی است ، و شخصش از شناخت افراد غایب و پنهان است .و حرام است که آن حضرت را نام ببرند؛ و او همنام و هم کنیه رسول خدا صلی الله علیه و آله است .

•••••••••••••••••••••••••
قال علیه السلام : عزالمؤمن غناه عن الناس.(۹)
فرمود: عزت و شخصیت مؤ من در بی نیازی و طمع نداشتن به مال و زندگی دیگران است .

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : من أ صغی إ لی ناطق فقد عبده، فإ ن کان الناطق عن الله فقد عبدالله، و إ ن کان الناطق ینطق عن لسان إ بلیس فقد عبد إ بلیس.(۱۰)
فرمود: هرکس به شخصی سخنران علاقمند و متمایل باشد، بنده اوست ، پس چنانچه سخنور برای خدا و از احکام و معارف خدا سخن بگوید، بنده خداست ، و اگر از زبان شیطان و هوی و هوس و مادیات سخن بگوید، بنده شیطان خواهد بود.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : لا یضرک سخط من رضاه الجور.(۱۱)
فرمود: کسی که طالب رضایت خداوند متعال باشد، دشمنی ستمگران ، او را زیان و ضرر نمی رساند.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : من خطب إ لیکم فرضیتم دینه و أ مانته فزوجوه، إ لا تفعلوه تکن فتنة فی الا رض و فساد کبیر.(۱۲)
فرمود: هر که به خواستگاری دختر شما آید و به تقوا و تدین و امانتداری او مطمئن می باشید با او موافقت کنید وگرنه شما سبب فتنه و فساد بزرگی در روی زمین خواهید شد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : لوسکت الجاهل مااختلف الناس.(۱۳)
فرمود: چنانچه افراد جاهل و بی تجربه ساکت باشند مردم دچار اختلافات و تشنجات نمی شوند.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : من استحسن قبیحا کان شریکا فیه.(۱۴)
فرمود: هر که کار زشتی را تحسین و تاءیید کند، در عقاب آن شریک می باشد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : من انقاد إ لی الطماءنینة قبل الخیرة فقد عرض نفسه للهلکة والعاقبة المغضبة.(۱۵)
فرمود: هرکس بدون تفکر و اطمینان نسبت به جوانب (هر کاری ، فرمانی ، حرکتی و …) مطیع و پذیرای آن شود، خود را در معرض سقوط قرار داده ؛ و نتیجه ای جز خشم و عصبانیت نخواهد گرفت .

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : من استغنی بالله إ فتقرالناس إ لیه، ومن اتقی الله اءحبه الناس و إ ن کرهوا.(۱۶)
فرمود: هر که خود را به وسیله خداوند بی نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی را پیشه خود کند خواه ناخواه ، مورد محبت مردم قرار می گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : علم رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم علیا علیه السلام اءلف کلمة، کل کلمة یفتح اءلف کلمة.(۱۷)
فرمود: حضرت رسول صلی الله علیه و آله ، یک هزار کلمه به امام علی علیه السلام تعلیم نمود که از هر کلمه ای هزار باب علم و مسأ له فرعی باز می شود.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : نعمة لاتشکر کسیئة لاتغفر.(۱۸)
فرمود: خدمت و نعمتی که مورد شکر و سپاس قرار نگیرد همانند خطائی است که غیرقابل بخشش باشد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : موت الا نسان بالذنوب اءکثر من موته بالا جل، و حیاته بالبر اءکثر من حیاته بالعمر.(۱۹)
فرمود: فرارسیدن مرگ انسان ها، به جهت معصیت و گناه ، بیشتر است تا مرگ طبیعی و عادی ، همچنین حیات و زندگی لذت بخش به وسیله نیکی و إ حسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بی نتیجه .

•••••••••••••••••••••••••
قال علیه السلام : لن یستکمل العبد حقیقةالا یمان حتی یؤثر دینه علی شهوته، ولن یهلک حتی یؤثر شهوته علی دینه.(۲۰)
فرمود: بنده ای حقیقت ایمان را نمی یابد مگر آن که دین و احکام الهی را در همه جهات بر تمایلات و هواهای نفسانی خود مقدم دارد.و کسی هلاک و بدبخت نمی گردد مگر آن که هواها و خواسته های نفسانی خود را بر احکام إ لهی مقدم نماید.

•••••••••••••••••••••••••

ال علیه السلام : علیکم بطلب العلم، فإ ن طلبه فریضة والبحث عنه نافلة، و هو صلة بین الا خوان، و دلیل علی المروة، و تحفة فی المجالس، و صاحب فی السفر، و اءنس فی الغربة.(۲۱)
فرمود: بر شما باد به تحصیل علم و معرفت ، چون فراگیری آن واجب و بحث پیرامون آن مستحب و پرفائده است .علم وسیله کمک به دوستان و برادران است ، دلیل و نشانه مروت و جوانمردی است ، هدیه و سرگرمی در مجالس است ، همدم و رفیق انسان در مسافرت است ؛ و اءنیس و مونس انسان در تنهائی می باشد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : خفض الجناح زینةالعلم، و حسن الا دب زینةالعقل، وبسط الوجه زینةالحلم.(۲۲)
فرمود: تواضع و فروتنی زینت بخش علم و دانش است ، اءدب داشتن و اخلاق نیک زینت بخش عقل می باشد، خوش روئی با افراد زینت بخش حلم و بردباری است .

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : توسد الصبر، واعتنق الفقر، وارفض الشهوات، و خالف الهوی ، و اعلم أ نک لن تخلو من عین الله، فانظر کیف تکون.(۲۳)
فرمود: در زندگی ، صبر را تکیه گاه خود، فقر و تنگ دستی را همنشین خود قرار بده و با هواهای نفسانی مخالفت کن .و بدان که هیچگاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفی نخواهی ماند، پس مواظب باش که در چه حالتی خواهی بود.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : من اءتم رکوعه لم تدخله وحشة القبر.(۲۴)
فرمود: هرکس رکوع نمازش را به طور کامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : الخشوع زینةالصلاة، و ترک مالایعنی زینةالورع.(۲۵)
فرمود: خشوع و خضوع زینت بخش نماز خواهد بود، ترک و رها کردن آنچه (برای دین و دنیا و آخرت ) سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقوای انسان می باشد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : الا مر بالمعروف و النهی عن المنکر خلقان من خلق الله عز و جل، فمن نصرهما اءعزه الله، ومن خذلهما خذله الله عز و جل.(۲۶)
فرمود: امر به معروف و نهی از منکر دو مخلوق الهی است ، هر که آن ها را یاری و اجراء کند مورد نصرت و رحمت خدا قرار می گیرد و هر که آن ها را ترک و رها گرداند مورد خذلان و عقاب قرار می گیرد.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : إ ن الله عز و جل یختار من مال المؤمن و من ولده اءنفسه لیاءجره علی ذلک.(۲۷)
فرمود: همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مؤ من را می گیرد (و هلاک و نابود می گرداند)، چون دنیا و متعلقات آن بی ارزش است تا در قیامت پاداش عظیمی عطایش نماید.

•••••••••••••••••••••••••

قال له رجل : اءوصنی بوصیة جامعة مختصرة؟
فقال علیه السلام : صن نفسک عن عارالعاجلة و نار الآجلة.(۲۸)
شخصی به حضرت عرض کرد: مرا موعظه و نصیحتی کامل و مختصر عطا فرما؟
امام علیه السلام فرمود: اعضاء و جوارح ظاهری و باطنی خود را از ذلت و ننگ سریع و زودرس ، همچنین از آتش و عذاب آخرت ، در اءمان و محفوظ بدار.

•••••••••••••••••••••••••

قال علیه السلام : فسادالا خلاق بمعاشرةالسفهاء، و صلاح الا خلاق بمنافسة العقلاء.(۲۹)
فرمود: معاشرت و همنشینی با بی خردان و افراد لاابالی سبب فساد و تباهی اخلاق خواهد شد؛ و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و کمال اخلاق می باشد.

پی نوشت ها

-----------------------------------
۱-بحارالا نوار: ج ۷۲، ص ۶۵، ح ۳، مستدرک الوسائل : ج ۸، ص ۳۲۹، ح ۹۵۷۶.
۲-امالی شیخ مفید: ص ۳۲۸، ح ۱۳، مستدرک : ج ۸، ص ۳۲۴، ح ۹۵۶۲.
۳-اءعلام الدین : ص ۳۰۹، س ۱۱، مستدرک الوسائل : ج ۸، ص ۳۵۱، ح ۹۶۳۴.
۴-بحارالا نوار: ح ۶۸، ص ۱۵۵، ح ۶۹.
۵-اءعلام الدین : ص ۳۰۹، س ۵، بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۳۶۴، ضمن ح ۵.
۶-بحارالا نوار: ج ۷۱، ص ۱۸۱، س ۱، اءعیان الشیعة : ج ۲، ص ۳۶، س ۱۴.
۷-تنبیه الخواطر: ص ۴۲۸، بحارالا نوار: ج ۶۷، ص ۲۴۵، ح ۱۹.
۸-وسائل الشیعة : ج ۱۶، ص ۲۴۲، ح ۲۱۴۶۶.
۹-بحارالا نوار: ج ۷۲، ص ۱۰۹، ح ۱۲، مستدرک الوسائل : ج ۷، ص ۲۳۰، ح ۸۱۱۴.
۱۰-مستدرک الوسائل : ج ۱۷، ص ۳۰۸، ح ۵.
۱۱-بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۳۸۰، ح ۴۲.
۱۲-تهذیب الا حکام : ج ۷، ص ۳۹۶، ح ۹.
۱۳-کشف الغمة : ج ۲، ص ۳۴۹، بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۸۱، ح ۷۵.
۱۴-کشف الغمة : ج ۲، ص ۳۴۹، بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۸۲، ح ۷۹.
۱۵-بحارالا نوار: ۶۸، ص ۳۴۰، ح ۱۳.
۱۶-بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۷۹، ح ۶۲.
۱۷-خصال : ج ۲، ص ۶۵۰، ح ۴۶.
۱۸-بحارالا نوار: ج ۶۸، ص ۵۳، ح ۶۹.
۱۹-کشف الغمه : ج ۲، ص ۳۵۰، س ۱۱.
۲۰-بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۸۰، ح ۶۳.
۲۱-حلیة الا برار: ج ۴، ص ۵۹۹، س ۱۱.
۲۲-کشف الغمة : ج ۲، ص ۳۴۷.
۲۳-بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۳۵۸، ح ۱.
۲۴-کافی : ج ۳، ص ۳۲۱، ح ۷.
۲۵-نور الا بصار: ص ۳۳۱، س ۱۲، بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۸۰، س ۱۲.
۲۶-خصال صدوق : ص ۴۲، ح ۳۲.
۲۷-کافی : ج ۳، ص ۲۱۸، ح ۳.
۲۸-احقاق الحق: ج ۱۲، ص ۴۳۹، س ۱۱.
۲۹-کشف الغمه : ج ۲، ص ۳۴۹، بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۸۲، ح ۷۸..
منبع : aviny.com



https://www.beytoote.com/religious/ahadis-asal/hrbar۳-hadith۱-jawad.html