اگر به نیازهای جوانان توجه نکنیم سکولاریزاسیون قطعی است
یک استاد دانشگاه گفت: اگر به همه ابعاد دین و همچنین شرایط سختی که جوانان ما دارند و نیازهای آنان توجه نکنیم الحاد، سکولاریزاسیون و … قطعی است.
به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت های دینی خبرگزاری فارس، «علم الهیات و مسأله دین داری» تازه ترین موضوع مجله تصویری علوم انسانی «زاویه» در شامگاه روز گذشته (چهارشنبه ۹ مرداد ماه) بود که از شبکه چهار پخش شد. این برنامه با حضور حبیب الله رحیم پور ازغدی سردبیر فصل سیزدهم مجله تصویری علوم انسانی «زاویه»، همایون همتی استاد ادیان و عرفان تطبیقی در دانشگاه های ایران و آلمان و امیرعباس علی زمانی دانشیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران برگزار شد.
*علی زمانی: گوهر و جوهر دینداری، ایمان است
علی زمانی با تأکید بر اینکه برای پاسخ به وضعیت دینداری در جامعه ایران به پذیرش جایگاه جامعه دانشگاهی برای برخورد علمی با این مسأله احتیاج داریم، گفت: ابتدا تعریف مفهوم دین و سپس مفهوم دینداری، جامعه دیندار، شاخص های دینداری و حدود و ثغور آن را نیاز داریم. وضعیت دینداری را ممکن است رعایت شعائر دینی تعبیر کنیم. گاهی نیز منظورمان معرفت دینی، ایمان دینی، عشق دینی و اخلاق دینی است.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی مانند بهار و محصولی برای دینداری در کشور بوده است، افزود: آیا ما توانسته ایم از این درخت استفاده کنیم؟ گاهی ما از روشن شدن بعضی مسایل ترس داریم. باید قبول کنیم جامعه نیز مانند فرد باید چک شود و مورد آسیب شناسی قرار گیرد و با این مسائل باید علمی مواجه شد.
استاد دانشگاه تهران بیان داشت: به تعبیر شهید مطهری حد نصاب دین داری را باید مشخص کنیم تا معلوم شود آن طرف آن بی دینی است. گوهر و جوهر دینداری باید معیار ارزیابی ما باشد. بر اساس آیه «الذین یؤمنون بالغیب» می گویم گوهر و جوهر دینداری، ایمان است.
وی ادامه داد: گاهی برخی را می بینیم که ظواهر دینی را رعایت نمی کنند و می گوییم دین از دست رفته است. گاهی هم وقتی به حرمی می رویم و یا حضور پرشور مردم در شب های احیا را می بینیم قضاوت دیگری می کنیم. شأن فیلسوف این است که عمیق تر به مسایل نگاه کند. اگر عمیق با این مسایل برخورد نکنیم این بحران ها می تواند برای ما دردسرساز باشد.
*همتی: برای دین بیش از ۳۰۰ تعریف ذکر شده است/ دینداری، تجلی دین در زندگی ماست
در ادامه همتی با بیان اینکه برای دین بیش از ۳۰۰ تعریف ذکر شده است، اظهار داشت: تعاریف ماهوی، کارکردی، عاطفی، ارزیابانه، روان شناختی، فلسفی، ترنسندنتال و … . حد و رسم ارسطویی هم امروز منسوخ شده است.
وی افزود: گوهر دین از زمان شلایر ماخر احساس وابستگی به یک مبدأ عنوان شده است. یا احساس مخلوق بودن و این که آدمی بداند هستی او از خودش نیست و به جایی وابسته است و این احساس همان گوهر دین است که عبارت است از ایمان. رودلف اتو در کتاب «مفهوم امر قدسی» معتقد است گوهر دین، تجربه (نومینوس) است. البته تجربه ای فرامادی که به تور عقل در نمی آید.
این استاد ادیان خاطرنشان کرد: نومینوس (Numinous) که معادل خداست را با ۳ صفت می توان تجربه کرد: یکی اینکه فراتر از عقل و اسرار آمیز است و با عقل نمی توان آن را فهمید؛ دوم اینکه هیبت ناک است. هیبت با وحشت فرق دارد و ترس همراه با احترام و رعایت حریم است. بدین درگاه حافظ را چو می خوانند می رانند؛ سومین صفت جذابیت و جاذبه خداوند است.
وی افزود: خداوند نامحدود است و انسان محدود. پیامبر (ص) می فرماید: ما عرفناک حق معرفتک. تعریف حضرت علی (ع) از دین یا ایمان این است: اقرار به لسان، عمل به ارکان و تصدیق به قلب؛ که این تعریف همه ابعاد تجربی، معرفتی و مناسکی را در خود دارد. دانش ادیان که توسط فردریش ماکس مولر تأسیس شد نگاه تجربی به دین دارد. روانشناسی دین، فلسفه دین و … را شامل می شود که ۱۰ شاخه دارد.
همتی با بیان اینکه برای بررسی علمی میزان دینداری مردم این معضل وجود دارد که در پرسشنامه ها چه شاخص هایی را برای دینداری در نظر بگیرند، ابراز داشت: میان دین (Religion) و دینداری (Religiosity) تفاوت وجود دارد. دینداری، تجلی دین در زندگی ماست. گفته شده «اول الدین معرفه الله» که به نوعی همان ایمان به غیب است.
علی زمانی: دین اساسی ترین و زیباترین جلوه غیب در شهود است
علی زمانی در ادامه تصریح کرد: دین یک جهت گیری و روی آوردن وجودی است. این جهت گیری ابعاد مختلف دارد. امیرالمؤمنین (ع) می فرمایند: روزی می آید که دین مثل پوستین وارونه می شود. یا ظرفی که محتویات آن ریخته باشد و تهی شده باشد. گاهی یک جامعه ممکن است خود را دیندار بداند اما آن پوستین را وارونه پوشیده باشد.
وی گفت: با رویکرد فیلسوفانه و الهیات جدید مایلم به مخاطرات جامعه کنونی بپردازم. دینداری نسبت و مواجهه انسان با خداست. دینداری امری انسانی است و در زمان و فرهنگ و شرایط تاریخی رخ می دهد و در انسان ها متفاوت است. باید بپذیریم که سؤال درباره وضعیت دینداری را می توانیم درباره بی دینی هم بپرسیم.
استاد دانشگاه تهران ابراز داشت: نمی توانیم دینداری را از شرایط عینی جامعه مثل عدالت، فقر، تضاد طبقاتی، آزادی، اخلاق و حتی شرایط جغرافیایی جدا کنیم. پل تیلیش (Paul Tillich) می گوید متکلمان مثل طبیبان می مانند و با انسان های زنده روبه رو هستند. اگر ما دغدغه دینداری داریم باید اجازه دهیم صادقانه شرایط موجود بررسی شود.
وی با اشاره به اینکه دین اساسی ترین و زیباترین جلوه غیب در شهود است، ادامه داد: از آرمان ها و صفای ابتدای انقلاب که در زمان جنگ حاکم بود فاصله گرفته ایم و حتی راجع به آسیب شناسی دینداری صادقانه حرف نمی زنیم و دچار خودسانسوری هستیم. تصور می کنیم اگر صادقانه حرف بزنیم جور دیگری تعبیر می شود و ترویج بی دینی می شود. حتی سازمان شریفی مثل صداوسیما بیش از حد احتیاط می کند.
همتی: دینداری ما آمیخته به جهل ماست
همتی با اشاره به اینکه دین فرابشری است و خطا ندارد، بیان داشت: اما دینداری ما آمیخته به جهل و خطاها و هواهای نفسانی ماست. وقتی دین وارد جامعه ای می شود آن جامعه از پیش فرهنگ میزبانی داشته است و دین با آن فرهنگ تعامل می کند. سورن کیرکگور و همچنین عرفای ما گفته اند که دین، یک جهت گیری وجودی است.
وی افزود: دینداری برخلاف دین که امری واحد است، جلوه های متفاوت و متعددی دارد و به ظرف فرهنگ و حتی تیپ های شخصیتی افراد بستگی دارد. وقتی روژه گارودی به ایران آمده بود با هم بحثی داشتیم. او می گفت من اروپایی هستم و سبک زندگی من اروپایی است و خیلی از توصیه های دینی شما به کار من نمی آید؛ بنابراین می بینیم که صبغه و رسوبات فرهنگی تأثیرات خود را می گذارند.
این استاد ادیان با تأکید بر اینکه سویه ها و ابعاد دین به آموزش و تبلیغات دینی مربوط می شود، خاطرنشان کرد: وقتی در جامعه ما در برهه ای از زمان بر یک بعد دین تأکید می شود و آن قدر جوان ها را تحت فشار می گذارند که از اصل دین زده می شوند، به این معنا نیست که دین بد است بلکه دینداری های ما مشکل دارد. چیزهایی از ما دیده اند که از دین زده شده اند و به سمت راه های انحرافی مختلف روی آورده اند.
وی ادامه داد: بنده هم معتقدم که در جامعه امروز ما ریاکاری وجود دارد. برخی از افراد دین دار احساس کرده اند اگر این گونه باشند مزایای بیشتری برایشان دارد. البته تعمیم نمی دهم و خوشبختانه اکثرا این گونه نیستند. دینداری صرفا مناسکی و فقاهتی و کم رنگ کردن ابعاد فلسفی و عرفانی که بسیار جاذبه دارند، آسیب زاست. خیلی از شخصیت های غربی را می بینیم که شیفته ابعاد عرفانی و فلسفی اسلام شده اند. فقه را باید برای مرحله آخر گذاشت.
همتی ابراز داشت: امروزه الهیات علوم شناختی در دنیا مطرح است اما ما کتاب یا مقاله ای از منظر اسلامی در این زمینه نداریم. خیلی از موضوعات مغفول واقع شده اند. نباید تماما به طهارت و نجاست و این مسایل پرداخت. جوانی که شیفته شخصیت های عرفانی است وقتی می بیند گاهی اوقات به این شخصیت ها توهین می شود به کلی از دین دور می شود. اگر به همه ابعاد دین و همچنین شرایط سختی که جوانان ما دارند و نیازهای آنان توجه نکنیم الحاد، سکولاریزاسیون و … قطعی است.
وی گفت: به جای فقه از تعبیر دینداری مناسکی استفاده می کنم چون فقه زدگی و فقه گریزی هم در کشور ما وجود دارد. چون برخی تصور می کنند مخالفت با فقه، روشنفکری است. بنده این گونه فکر نمی کنم و طرفدار فقه پویا هستم. اما اینکه تصور کنیم دینداری فقط یعنی این که جلسات دعا و … پر شود با این نگاه مخالف هستم. یکی از شاخص های جامعه دین دار، اخلاقیات است. در خیلی از سیاست ها و رویکردهای مان باید تجدیدنظر کنیم. به قول یکی از نویسندگان خارجی، اسلام بد فهمیده و معرفی شده است.
علی زمانی: در جامعه اسلامی صداقت موج می زند/ در شرایط یک جنگ تمام عیار هستیم
علی زمانی اظهار داشت: دین از جنس عشق است. عشق متعلق به زیبایی است. دین و جامعه دیندار باید زیبا باشد تا دل ها را برباید. پیامبر (ص) زیبا بود. فبما رحمة من الله لنت لهم. این زیبایی، زیبایی فردی نیست. این جامعه و سازمان باید زیبا باشد. اینکه گفته می شود «الناس علی دین ملوکهم» را تفسیر ظاهری می کنیم.
وی افزود: نمی خواهم در جایگاه اپوزیسیون قرار بگیرم و همه تقصیرها را گردن حاکمیت بیندازم. تک تک ما مقصر هستیم. جایی خواندم که دلیل فروپاشی مارکسیسم دروغ بوده است. در جامعه اسلامی صداقت موج می زند. این گونه ایمان زیبا و شیرین می شود. این ایمان ضروری ترین مسأله برای انسان مدرن است.
استاد دانشگاه تهران در پایان گفت: ما در شرایط یک جنگ تمام عیار هستیم. جنگ فلسفی، جنگ هنری و جنگ نرم افزاری (به تعبیر رهبری) را نمی بینیم. این جنگ سردار و نیرو می خواهد. ارتباط ما با بخشی از جامعه قطع شده است. بزرگترین «نه» را به نظام سلطه جهانی داریم می گوییم اما باید مواظب باشیم از درون پوسیده نشویم. این آگاهی نیاز به این دارد که «عالمها ملجم و جاهلها مکرم» نباشد. امر دینداری جوانان مهم است. چون ما شکل گرفته ایم و آسیب متوجه جوان هاست و هر کاری می کنیم باید برای جوان ها باشد.
انتهای پیام/
به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت های دینی خبرگزاری فارس، «علم الهیات و مسأله دین داری» تازه ترین موضوع مجله تصویری علوم انسانی «زاویه» در شامگاه روز گذشته (چهارشنبه ۹ مرداد ماه) بود که از شبکه چهار پخش شد. این برنامه با حضور حبیب الله رحیم پور ازغدی سردبیر فصل سیزدهم مجله تصویری علوم انسانی «زاویه»، همایون همتی استاد ادیان و عرفان تطبیقی در دانشگاه های ایران و آلمان و امیرعباس علی زمانی دانشیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران برگزار شد.
*علی زمانی: گوهر و جوهر دینداری، ایمان است
علی زمانی با تأکید بر اینکه برای پاسخ به وضعیت دینداری در جامعه ایران به پذیرش جایگاه جامعه دانشگاهی برای برخورد علمی با این مسأله احتیاج داریم، گفت: ابتدا تعریف مفهوم دین و سپس مفهوم دینداری، جامعه دیندار، شاخص های دینداری و حدود و ثغور آن را نیاز داریم. وضعیت دینداری را ممکن است رعایت شعائر دینی تعبیر کنیم. گاهی نیز منظورمان معرفت دینی، ایمان دینی، عشق دینی و اخلاق دینی است.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی مانند بهار و محصولی برای دینداری در کشور بوده است، افزود: آیا ما توانسته ایم از این درخت استفاده کنیم؟ گاهی ما از روشن شدن بعضی مسایل ترس داریم. باید قبول کنیم جامعه نیز مانند فرد باید چک شود و مورد آسیب شناسی قرار گیرد و با این مسائل باید علمی مواجه شد.
استاد دانشگاه تهران بیان داشت: به تعبیر شهید مطهری حد نصاب دین داری را باید مشخص کنیم تا معلوم شود آن طرف آن بی دینی است. گوهر و جوهر دینداری باید معیار ارزیابی ما باشد. بر اساس آیه «الذین یؤمنون بالغیب» می گویم گوهر و جوهر دینداری، ایمان است.
وی ادامه داد: گاهی برخی را می بینیم که ظواهر دینی را رعایت نمی کنند و می گوییم دین از دست رفته است. گاهی هم وقتی به حرمی می رویم و یا حضور پرشور مردم در شب های احیا را می بینیم قضاوت دیگری می کنیم. شأن فیلسوف این است که عمیق تر به مسایل نگاه کند. اگر عمیق با این مسایل برخورد نکنیم این بحران ها می تواند برای ما دردسرساز باشد.
*همتی: برای دین بیش از ۳۰۰ تعریف ذکر شده است/ دینداری، تجلی دین در زندگی ماست
در ادامه همتی با بیان اینکه برای دین بیش از ۳۰۰ تعریف ذکر شده است، اظهار داشت: تعاریف ماهوی، کارکردی، عاطفی، ارزیابانه، روان شناختی، فلسفی، ترنسندنتال و … . حد و رسم ارسطویی هم امروز منسوخ شده است.
وی افزود: گوهر دین از زمان شلایر ماخر احساس وابستگی به یک مبدأ عنوان شده است. یا احساس مخلوق بودن و این که آدمی بداند هستی او از خودش نیست و به جایی وابسته است و این احساس همان گوهر دین است که عبارت است از ایمان. رودلف اتو در کتاب «مفهوم امر قدسی» معتقد است گوهر دین، تجربه (نومینوس) است. البته تجربه ای فرامادی که به تور عقل در نمی آید.
این استاد ادیان خاطرنشان کرد: نومینوس (Numinous) که معادل خداست را با ۳ صفت می توان تجربه کرد: یکی اینکه فراتر از عقل و اسرار آمیز است و با عقل نمی توان آن را فهمید؛ دوم اینکه هیبت ناک است. هیبت با وحشت فرق دارد و ترس همراه با احترام و رعایت حریم است. بدین درگاه حافظ را چو می خوانند می رانند؛ سومین صفت جذابیت و جاذبه خداوند است.
وی افزود: خداوند نامحدود است و انسان محدود. پیامبر (ص) می فرماید: ما عرفناک حق معرفتک. تعریف حضرت علی (ع) از دین یا ایمان این است: اقرار به لسان، عمل به ارکان و تصدیق به قلب؛ که این تعریف همه ابعاد تجربی، معرفتی و مناسکی را در خود دارد. دانش ادیان که توسط فردریش ماکس مولر تأسیس شد نگاه تجربی به دین دارد. روانشناسی دین، فلسفه دین و … را شامل می شود که ۱۰ شاخه دارد.
همتی با بیان اینکه برای بررسی علمی میزان دینداری مردم این معضل وجود دارد که در پرسشنامه ها چه شاخص هایی را برای دینداری در نظر بگیرند، ابراز داشت: میان دین (Religion) و دینداری (Religiosity) تفاوت وجود دارد. دینداری، تجلی دین در زندگی ماست. گفته شده «اول الدین معرفه الله» که به نوعی همان ایمان به غیب است.
علی زمانی: دین اساسی ترین و زیباترین جلوه غیب در شهود است
علی زمانی در ادامه تصریح کرد: دین یک جهت گیری و روی آوردن وجودی است. این جهت گیری ابعاد مختلف دارد. امیرالمؤمنین (ع) می فرمایند: روزی می آید که دین مثل پوستین وارونه می شود. یا ظرفی که محتویات آن ریخته باشد و تهی شده باشد. گاهی یک جامعه ممکن است خود را دیندار بداند اما آن پوستین را وارونه پوشیده باشد.
وی گفت: با رویکرد فیلسوفانه و الهیات جدید مایلم به مخاطرات جامعه کنونی بپردازم. دینداری نسبت و مواجهه انسان با خداست. دینداری امری انسانی است و در زمان و فرهنگ و شرایط تاریخی رخ می دهد و در انسان ها متفاوت است. باید بپذیریم که سؤال درباره وضعیت دینداری را می توانیم درباره بی دینی هم بپرسیم.
استاد دانشگاه تهران ابراز داشت: نمی توانیم دینداری را از شرایط عینی جامعه مثل عدالت، فقر، تضاد طبقاتی، آزادی، اخلاق و حتی شرایط جغرافیایی جدا کنیم. پل تیلیش (Paul Tillich) می گوید متکلمان مثل طبیبان می مانند و با انسان های زنده روبه رو هستند. اگر ما دغدغه دینداری داریم باید اجازه دهیم صادقانه شرایط موجود بررسی شود.
وی با اشاره به اینکه دین اساسی ترین و زیباترین جلوه غیب در شهود است، ادامه داد: از آرمان ها و صفای ابتدای انقلاب که در زمان جنگ حاکم بود فاصله گرفته ایم و حتی راجع به آسیب شناسی دینداری صادقانه حرف نمی زنیم و دچار خودسانسوری هستیم. تصور می کنیم اگر صادقانه حرف بزنیم جور دیگری تعبیر می شود و ترویج بی دینی می شود. حتی سازمان شریفی مثل صداوسیما بیش از حد احتیاط می کند.
همتی: دینداری ما آمیخته به جهل ماست
همتی با اشاره به اینکه دین فرابشری است و خطا ندارد، بیان داشت: اما دینداری ما آمیخته به جهل و خطاها و هواهای نفسانی ماست. وقتی دین وارد جامعه ای می شود آن جامعه از پیش فرهنگ میزبانی داشته است و دین با آن فرهنگ تعامل می کند. سورن کیرکگور و همچنین عرفای ما گفته اند که دین، یک جهت گیری وجودی است.
وی افزود: دینداری برخلاف دین که امری واحد است، جلوه های متفاوت و متعددی دارد و به ظرف فرهنگ و حتی تیپ های شخصیتی افراد بستگی دارد. وقتی روژه گارودی به ایران آمده بود با هم بحثی داشتیم. او می گفت من اروپایی هستم و سبک زندگی من اروپایی است و خیلی از توصیه های دینی شما به کار من نمی آید؛ بنابراین می بینیم که صبغه و رسوبات فرهنگی تأثیرات خود را می گذارند.
این استاد ادیان با تأکید بر اینکه سویه ها و ابعاد دین به آموزش و تبلیغات دینی مربوط می شود، خاطرنشان کرد: وقتی در جامعه ما در برهه ای از زمان بر یک بعد دین تأکید می شود و آن قدر جوان ها را تحت فشار می گذارند که از اصل دین زده می شوند، به این معنا نیست که دین بد است بلکه دینداری های ما مشکل دارد. چیزهایی از ما دیده اند که از دین زده شده اند و به سمت راه های انحرافی مختلف روی آورده اند.
وی ادامه داد: بنده هم معتقدم که در جامعه امروز ما ریاکاری وجود دارد. برخی از افراد دین دار احساس کرده اند اگر این گونه باشند مزایای بیشتری برایشان دارد. البته تعمیم نمی دهم و خوشبختانه اکثرا این گونه نیستند. دینداری صرفا مناسکی و فقاهتی و کم رنگ کردن ابعاد فلسفی و عرفانی که بسیار جاذبه دارند، آسیب زاست. خیلی از شخصیت های غربی را می بینیم که شیفته ابعاد عرفانی و فلسفی اسلام شده اند. فقه را باید برای مرحله آخر گذاشت.
همتی ابراز داشت: امروزه الهیات علوم شناختی در دنیا مطرح است اما ما کتاب یا مقاله ای از منظر اسلامی در این زمینه نداریم. خیلی از موضوعات مغفول واقع شده اند. نباید تماما به طهارت و نجاست و این مسایل پرداخت. جوانی که شیفته شخصیت های عرفانی است وقتی می بیند گاهی اوقات به این شخصیت ها توهین می شود به کلی از دین دور می شود. اگر به همه ابعاد دین و همچنین شرایط سختی که جوانان ما دارند و نیازهای آنان توجه نکنیم الحاد، سکولاریزاسیون و … قطعی است.
وی گفت: به جای فقه از تعبیر دینداری مناسکی استفاده می کنم چون فقه زدگی و فقه گریزی هم در کشور ما وجود دارد. چون برخی تصور می کنند مخالفت با فقه، روشنفکری است. بنده این گونه فکر نمی کنم و طرفدار فقه پویا هستم. اما اینکه تصور کنیم دینداری فقط یعنی این که جلسات دعا و … پر شود با این نگاه مخالف هستم. یکی از شاخص های جامعه دین دار، اخلاقیات است. در خیلی از سیاست ها و رویکردهای مان باید تجدیدنظر کنیم. به قول یکی از نویسندگان خارجی، اسلام بد فهمیده و معرفی شده است.
علی زمانی: در جامعه اسلامی صداقت موج می زند/ در شرایط یک جنگ تمام عیار هستیم
علی زمانی اظهار داشت: دین از جنس عشق است. عشق متعلق به زیبایی است. دین و جامعه دیندار باید زیبا باشد تا دل ها را برباید. پیامبر (ص) زیبا بود. فبما رحمة من الله لنت لهم. این زیبایی، زیبایی فردی نیست. این جامعه و سازمان باید زیبا باشد. اینکه گفته می شود «الناس علی دین ملوکهم» را تفسیر ظاهری می کنیم.
وی افزود: نمی خواهم در جایگاه اپوزیسیون قرار بگیرم و همه تقصیرها را گردن حاکمیت بیندازم. تک تک ما مقصر هستیم. جایی خواندم که دلیل فروپاشی مارکسیسم دروغ بوده است. در جامعه اسلامی صداقت موج می زند. این گونه ایمان زیبا و شیرین می شود. این ایمان ضروری ترین مسأله برای انسان مدرن است.
استاد دانشگاه تهران در پایان گفت: ما در شرایط یک جنگ تمام عیار هستیم. جنگ فلسفی، جنگ هنری و جنگ نرم افزاری (به تعبیر رهبری) را نمی بینیم. این جنگ سردار و نیرو می خواهد. ارتباط ما با بخشی از جامعه قطع شده است. بزرگترین «نه» را به نظام سلطه جهانی داریم می گوییم اما باید مواظب باشیم از درون پوسیده نشویم. این آگاهی نیاز به این دارد که «عالمها ملجم و جاهلها مکرم» نباشد. امر دینداری جوانان مهم است. چون ما شکل گرفته ایم و آسیب متوجه جوان هاست و هر کاری می کنیم باید برای جوان ها باشد.
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «اگر به نیازهای جوانان توجه نکنیم سکولاریزاسیون قطعی است» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.