دستاوردهای مهم یک دوستی

همه می دانیم دوستی جامعه، دولت و صنعت با دانشگاه ها و مراکز علمی، مهم و حیاتی است؛ چراکه می تواند بسیاری از مشکلات و چالش های ما را در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حل کند. دلیل این ادعا هم با بررسی گزارش اخیر وزارت علوم و تبیین نتایج و اثربخشی اقدامات دانشگاه ها روشن می شود:

* دانشگاه علم و صنعت؛ برنامه ریزی برای ایجاد پهنه نوآوری به مساحت بیش از ۵۰ هکتار برای استقرار ۷۰۰ شرکت دانش بنیان

* دانشگاه علم و فرهنگ؛ راه اندازی هسته های دانشجویی برای توسعه کارآفرینی

* دانشگاه بجنورد؛ طراحی و ساخت دستگاه اندازه گیری نشت طبیعی برحسب دبی جرمی

* دانشگاه علامه طباطبایی؛ مشارکت در بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشور با ارائه گزارش های علمی مشورتی به هیئت دولت

* دانشگاه امیرکبیر؛ تدوین دانش فنی تولید سیال تکمیل چاه های نفت و گاز

* دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی؛ شناسایی و دسته بندی چالش های ارزیابی استحکام لرزه ای و مقاوم سازی ساختمان های مهندسی ساز فلزی و بتنی

* پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی؛ تدوین دانش فنی برای بومی سازی مواد اولیه یا قطعات پلیمری وارداتی مورد نیاز برای جلوگیری از خروج سالانه ۶ /۴ میلیون دلار ارز

* دانشگاه شیراز؛ همکاری در حوزه فناوری زیستی هوش مصنوعی و داروشناسی

۲ رشد خوب در ۲ سال اخیر

حالا وضعیت قراردادهای صنعت و دانشگاه طی سال های اخیر را بررسی می کنیم؛ آن هم بر اساس داده هایی که دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم منتشر کرده است.

بر اساس این گزارش، تعداد قراردادهای خاتمه یافته بین صنعت و دانشگاه، از ۱۷۰۱ قرارداد در سال ۹۹ به ۱۹۳۱ قرارداد در سال ۱۴۰۰ و ۲۸۳۷ قرارداد در سال ۱۴۰۱ رسیده است.

این یعنی رشد ۶۷ درصدی تعداد قراردادهای امسال نسبت به ۹۹ و رشد ۴۷ درصدی نسبت به ۱۴۰۰.

آمارهای مربوط به قراردادهای درحال اجرا نیز این گونه است: تعداد قراردادهای درحال اجرا در سال ۱۴۰۱ به عدد ۱۰ هزار و ۸۳۵ رسیده که نسبت به سال های ۱۴۰۰ (۸۷۱۰ قرارداد) و ۱۳۹۹ (۸۴۲۷ قرارداد) رشد داشته است.

ارزش مالی قراردادها

این گزارش وزارت علوم، اطلاعات کاملی هم درباره مبالغ قراردادها دارد: مجموع مبلغ قراردادهای درحال اجرا در سال جاری، ۴۷۰۴ میلیارد تومان است که نسبت به سال گذشته، از نظر ریالی ۵۱ درصد رشد داشته است؛ یعنی افزایش ۲ برابری که البته به فاکتورهایی مثل تورم و افزایش قیمت ها نیز مرتبط است.

با وجود این،مقایسه آن با عدد ۱۳۴ هزار میلیارد تومانی مربوط به سال ۱۳۹۳ یا ۲۷۳ هزار میلیارد تومانی سال ۹۸، نشان می دهد که رشد صورت گرفته ارزشمند است و نشان دهنده امیدبخش بودن روند.

دور شدن دولتی ها از دانشگاه؟

اما بخشی از این گزارش که به بررسی تعداد تفاهم نامه های منعقد شده بین دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی با دستگاه های اجرایی مربوط می شود، از کاهش ۲۸ درصدی تعداد آن در سال ۱۴۰۱ حکایت دارد که سبب شده است این تفاهم نامه ها از ۱۱۲۵ مورد در سال گذشته به ۸۱۱ مورد در سال جاری برسد.

این یعنی در کنار صنعت و جامعه، دولت هم باید در مقام اجرا، همراه تر و همگام تر با دانشگاه باشد؛ موضوعی که در شرایط امروز کشور بیشتر از همیشه برای عبور از مشکلات با اتکا به روش های علمی و پژوهشی به آن نیاز داریم.

دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم هم با اشاره به آمارهای این گزارش، معتقد است که «علی رغم تحولات صورت گرفته در حوزه ارتباط جامعه و صنعت با دانشگاه، آمارها همچنان از کم بودن تعداد قراردادهای کلان دانشگاه ها با وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی به نسبت دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه حکایت دارد و معنایش این است که هنوز هم از ظرفیت دانشگاه ها به خوبی استفاده نشده است».

این استدلال دکتر صالحی از آن ناشی می شود که گزارش وزارت علوم نشان می دهد، نسبت تعداد قراردادهای منعقد شده به تعداد اعضای هیئت علمی، دانشجویان و پایان نامه ها بسیار پایین است.

۶ پیشنهاد وزارت علوم

وزارت علوم، برای کمک به حل این مشکل و استفاده بیشتر از ظرفیت دانشگاهیان هم اقداماتی را در دستورکار خود گذاشته است، از جمله: « سامان دهی مناسب روال بررسی، تصویب و اجرای قراردادهای ارتباط با جامعه و صنعت»، «تدوین و اجرای روش های مناسب حمایتی و پشتیبانی از مجریان قراردادها»، «پایش و کنترل کمی و کیفی و زمان بندی قراردادهای ارتباط با جامعه و صنعت»، « توسعه همکاری ها با دستگاه های اجرایی و به اجرا گذاشتن برنامه های بلندمدت و کلان تحقیقاتی»، «تشویق و ترغیب ایجاد هسته های پژوهش و فناوری توسط اعضای هیئت علمی برای بهبود کارهای تیمی و اجرایی پروژه های بزرگ »و همچنین «لحاظ کردن امتیازات ویژه برای فعالیت های اعضای هیئت علمی که به رفع مشکلات صنعتی و اقتصادی کشور کمک کنند».

پیشنهاد صنعتگران چیست؟