چند نکته دربارۀ «والدگری رسانه ای»

ایسنا/اصفهان یک مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه والدین باید کار با شبکه های اجتماعی را یاد بگیرند و در این فضا با فرزندان خود ارتباط داشته باشند، دربارۀ «والدگری رسانه ای» نکات جالب توجهی را مطرح کرد.
بهاره نصیری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در وبینار «والدگری رسانه ای در خانواده» که با هدف ارتقای سواد رسانه ای والدین از سوی فرهنگسرای تخصصی رسانه وابسته به سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان برگزار شده بود، گفت: ما نباید نسبت به انتخاب های رسانه ای خود سهل انگار و بی توجه باشیم. حق نداریم هر چیزی را گوش دهیم، ببینیم و بخوانیم بلکه باید چیزهایی را دریافت کنیم که سلامت روانی خود و فرزندان مان را تهدید نکند.
مدیر گروه پژوهشی مطالعات زنان، خوب دیدن، خوب شنیدن، خوب خواندن، خوب نوشتن و خوب صحبت کردن را مهارت های لازم برای ارتقای کیفیت زندگی رسانه ای والدین و فرزندان دانست و ادامه داد: نباید چیزی که در رسانه ها و شبکه های اجتماعی می بینیم را به راحتی باور کنیم و باید نگاه نقادانه به آن ها داشته باشیم.
نصیری با اشاره به کلید واژۀ شنوندۀ فعال خاطر نشان کرد: والدین باید دائما برای فرزندان کوچک خود کتاب بخوانند چون این کار می تواند به قدرت تخیل کودکان بسیار کمک کند. برای تقویت مهارت خوب خواندن نیز باید بتوانیم پیام های ضمنی نویسنده را رمزگشایی کنیم و کتاب ها را برای بار دوم با نگاه نقادانه بخوانیم. در واقع نقطه اوج کتابخوانی زمانی اتفاق می افتد که بتوانیم درباره یک کتاب موضع استدلالی اتخاذ کنیم.
وی، کتاب را مادر تمام رسانه ها خواند و گفت: نیاز است که فرزندان ما با نوشتن خاطرات و نوشتن انشا ارتباط کتبی پیدا کنند چرا که خوب نوشتن هم از خوب خواندن و افزایش دایره لغات نشأت می گیرد.
به گزارش ایسنا، این کارشناس سواد رسانه ای، درباره مهارت خوب صحبت کردن توضیح داد: با خوب نوشتن است که می توان در صحبت کردن نیز مهارت پیدا کرد. اگر پنج مهارت فوق را به فرزندان خود آموزش دهیم مسئولیت اجتماعی و اخلاق مراقبتی در جامعه افزایش پیدا می کند و بالا رفتن کیفیت فکر کردن به افزایش کیفیت زندگی ما می انجامد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به پنج سوال کلیدی در مواجهه با پیام های گوناگون ادامه داد: همۀ ما حین مواجهه با یک پیام باید بپرسیم مؤلف یا خالق پیام چه کسی است، محتوای پیام چیست، مخاطب آن کیست، این پیام با استفاده از چه تکنیک ها و روش هایی منتشر شده و هدف، نیت و انگیزه از ارسال پیام چه بوده است؟ می توان در هنگام پخش آگهی های تبلیغاتی نیز این تمرین را با کودکان و به خصوص کودکان زیر سن مدرسه انجام داد و هدف از پخش یک آگهی را از آن ها پرسید.
نصیری، کاهش ارتباط کلامی میان والدین و فرزندان، جابه جایی گروه های مرجع، کاهش الگوپذیری فرزندان از والدین، فردی شدن تجربه ها، خستگی و بی حوصلگی ناشی از کار بی وقفه، کاهش گردهمایی و دورهمی ها، نداشتن رسم و عادت بیرون رفتن خانوادگی و مجازی نشدن ارتباطات میان فردی والدین و فرزندان را از جمله معضلات والدین در عصر رسانه دانست و تصریح کرد: برخی والدین در فضای مجازی ارتباطی با فرزندان خود ندارند و برای مثال در اینستاگرام عضو نیستند و کار با شبکه های اجتماعی را یاد نمی گیرند، در حالی که والدین امروزی برخلاف گذشته نباید تنها یاددهنده باشند و می توانند هم در مقام یاددهنده به فرزندان و هم در مقام یادگیرنده از فرزندان خود باشند.
به گفته وی، والدین باید با فرزندان خود گفت وگوی معنادار داشته باشند و خود را به فضای ذهنی آن ها نزدیک کنند؛ گفت وگویی که منجر به درک همدلانه و تولید احساس احترام در طرف مقابل شود.
این کارشناس سواد رسانه ای، کودکان را مظلوم ترین و بی دفاع ترین قربانیان فضای رسانه ای معرفی کرد و گفت: نباید کودکان را در این فضا رها کرد و باید بسیاری از چیزهایی که آن ها می بینند را برایشان تحلیل کنیم. اینترنت پر از محتواهای آزاردهنده است اما به جای منع کودکان باید در کنار آنها قرار بگیریم و از آنها محافظت کنیم.
وی به وجود آمدن تفکر قالبی و جامعه توده ای را نتیجه استفاده بیش از حد از رسانه ها دانست و افزود: در جامعه توده ای همه مانند هم فکر و عمل می کنند و در نتیجه همه مانند یکدیگر تصمیم می گیرند و خلاقیت و ایده پردازی از جامعه گرفته می شود.
نصیری درباره ویژگی های والدگری رسانه ای توضیح داد: والدین باید اهل مطالعه باشند و ویژگی هایی مانند صبوری و خودکنترلی را در خود تقویت کنند. پدر و مادری که خود روزانه ۶ تا ۷ ساعت را در فضای انواع رسانه ها صرف می کنند نمی توانند از فرزند خود انتظار داشته باشند مصرف رسانه ای خود را مدیریت کند.
این مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد که بازآفرینی فضای مشارکتی و همدلانه با تقویت مهارت هایی مانند گفت وگو، تعامل، همدلی، شاد بودن و مهارت شنیدن، وقت گذاشتن برای فرزندان، ارتقای سلیقه فرهنگی فرزندان، بازتعریف حریم خصوصی خانواده، تنها نگذاشتن کودکان در فضای رسانه ای و در مقام یاددهنده و یادگیرنده بودن، از دیگر ویژگی های والدگری رسانه ای است.
وی با اشاره به اینکه استفاده از انواع رسانه ها برای کودکان زیر ۱۴ سال یک حق نیست بلکه یک امتیاز است، گفت: در برخی دوره های آموزشی فرزندپروری به والدین شیوه های کنکاش و مچ گیری از فرزندان را یاد می دهند که بهتر است در این گونه کارگاه ها شرکت نکنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تأکید کرد که والدگری رسانه ای چیزی جز نوعی تعامل، ارتباط صمیمانه و همدلانه میان والد و فرزند نیست.
نصیری با بیان اینکه ابتدا باید خودمان را اصلاح کنیم، ادامه داد: هر گونه اصلاح رفتار فرزندان را باید از خودمان آغاز کنیم. والدینی که دوست دارند رفتار رسانه ای یا هر رفتار اجتماعی فرزند خود را اصلاح کنند ابتدا باید آن را در خود اصلاح کرده باشند. از طرف دیگر، سردی روابط پدر و مادر منجر به سردی روابط خانواده خواهد شد و والدین باید با هم حرف بزنند و روابط خود را اصلاح کنند.
وی مدت زمان مناسب استفاده کودکان از رسانه ها، بازی های کامپیوتری و شبکه های اجتماعی را بین ۲ تا ۳ ساعت در روز دانست و افزود: اگر فرزندمان یک روز به هر دلیلی بیش از این زمان را در رسانه ها صرف کرد باید آن را از زمان هفتگی او کم کنیم. همچنین کودکان را هنگام تماشای کارتون تنها نگذاریم. والد باید درباره اخلاقی و درست بودن اتفاقاتی که در کارتون رخ می دهد از فرزند خود سوال کند و هنجارهای خانوادگی و فرهنگی را به او آموزش بدهد و او را از تماشای خشونت نیز دور کند.
انتهای پیام
بهاره نصیری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در وبینار «والدگری رسانه ای در خانواده» که با هدف ارتقای سواد رسانه ای والدین از سوی فرهنگسرای تخصصی رسانه وابسته به سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان برگزار شده بود، گفت: ما نباید نسبت به انتخاب های رسانه ای خود سهل انگار و بی توجه باشیم. حق نداریم هر چیزی را گوش دهیم، ببینیم و بخوانیم بلکه باید چیزهایی را دریافت کنیم که سلامت روانی خود و فرزندان مان را تهدید نکند.
مدیر گروه پژوهشی مطالعات زنان، خوب دیدن، خوب شنیدن، خوب خواندن، خوب نوشتن و خوب صحبت کردن را مهارت های لازم برای ارتقای کیفیت زندگی رسانه ای والدین و فرزندان دانست و ادامه داد: نباید چیزی که در رسانه ها و شبکه های اجتماعی می بینیم را به راحتی باور کنیم و باید نگاه نقادانه به آن ها داشته باشیم.
نصیری با اشاره به کلید واژۀ شنوندۀ فعال خاطر نشان کرد: والدین باید دائما برای فرزندان کوچک خود کتاب بخوانند چون این کار می تواند به قدرت تخیل کودکان بسیار کمک کند. برای تقویت مهارت خوب خواندن نیز باید بتوانیم پیام های ضمنی نویسنده را رمزگشایی کنیم و کتاب ها را برای بار دوم با نگاه نقادانه بخوانیم. در واقع نقطه اوج کتابخوانی زمانی اتفاق می افتد که بتوانیم درباره یک کتاب موضع استدلالی اتخاذ کنیم.
وی، کتاب را مادر تمام رسانه ها خواند و گفت: نیاز است که فرزندان ما با نوشتن خاطرات و نوشتن انشا ارتباط کتبی پیدا کنند چرا که خوب نوشتن هم از خوب خواندن و افزایش دایره لغات نشأت می گیرد.
به گزارش ایسنا، این کارشناس سواد رسانه ای، درباره مهارت خوب صحبت کردن توضیح داد: با خوب نوشتن است که می توان در صحبت کردن نیز مهارت پیدا کرد. اگر پنج مهارت فوق را به فرزندان خود آموزش دهیم مسئولیت اجتماعی و اخلاق مراقبتی در جامعه افزایش پیدا می کند و بالا رفتن کیفیت فکر کردن به افزایش کیفیت زندگی ما می انجامد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به پنج سوال کلیدی در مواجهه با پیام های گوناگون ادامه داد: همۀ ما حین مواجهه با یک پیام باید بپرسیم مؤلف یا خالق پیام چه کسی است، محتوای پیام چیست، مخاطب آن کیست، این پیام با استفاده از چه تکنیک ها و روش هایی منتشر شده و هدف، نیت و انگیزه از ارسال پیام چه بوده است؟ می توان در هنگام پخش آگهی های تبلیغاتی نیز این تمرین را با کودکان و به خصوص کودکان زیر سن مدرسه انجام داد و هدف از پخش یک آگهی را از آن ها پرسید.
نصیری، کاهش ارتباط کلامی میان والدین و فرزندان، جابه جایی گروه های مرجع، کاهش الگوپذیری فرزندان از والدین، فردی شدن تجربه ها، خستگی و بی حوصلگی ناشی از کار بی وقفه، کاهش گردهمایی و دورهمی ها، نداشتن رسم و عادت بیرون رفتن خانوادگی و مجازی نشدن ارتباطات میان فردی والدین و فرزندان را از جمله معضلات والدین در عصر رسانه دانست و تصریح کرد: برخی والدین در فضای مجازی ارتباطی با فرزندان خود ندارند و برای مثال در اینستاگرام عضو نیستند و کار با شبکه های اجتماعی را یاد نمی گیرند، در حالی که والدین امروزی برخلاف گذشته نباید تنها یاددهنده باشند و می توانند هم در مقام یاددهنده به فرزندان و هم در مقام یادگیرنده از فرزندان خود باشند.
به گفته وی، والدین باید با فرزندان خود گفت وگوی معنادار داشته باشند و خود را به فضای ذهنی آن ها نزدیک کنند؛ گفت وگویی که منجر به درک همدلانه و تولید احساس احترام در طرف مقابل شود.
این کارشناس سواد رسانه ای، کودکان را مظلوم ترین و بی دفاع ترین قربانیان فضای رسانه ای معرفی کرد و گفت: نباید کودکان را در این فضا رها کرد و باید بسیاری از چیزهایی که آن ها می بینند را برایشان تحلیل کنیم. اینترنت پر از محتواهای آزاردهنده است اما به جای منع کودکان باید در کنار آنها قرار بگیریم و از آنها محافظت کنیم.
وی به وجود آمدن تفکر قالبی و جامعه توده ای را نتیجه استفاده بیش از حد از رسانه ها دانست و افزود: در جامعه توده ای همه مانند هم فکر و عمل می کنند و در نتیجه همه مانند یکدیگر تصمیم می گیرند و خلاقیت و ایده پردازی از جامعه گرفته می شود.
نصیری درباره ویژگی های والدگری رسانه ای توضیح داد: والدین باید اهل مطالعه باشند و ویژگی هایی مانند صبوری و خودکنترلی را در خود تقویت کنند. پدر و مادری که خود روزانه ۶ تا ۷ ساعت را در فضای انواع رسانه ها صرف می کنند نمی توانند از فرزند خود انتظار داشته باشند مصرف رسانه ای خود را مدیریت کند.
این مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد که بازآفرینی فضای مشارکتی و همدلانه با تقویت مهارت هایی مانند گفت وگو، تعامل، همدلی، شاد بودن و مهارت شنیدن، وقت گذاشتن برای فرزندان، ارتقای سلیقه فرهنگی فرزندان، بازتعریف حریم خصوصی خانواده، تنها نگذاشتن کودکان در فضای رسانه ای و در مقام یاددهنده و یادگیرنده بودن، از دیگر ویژگی های والدگری رسانه ای است.
وی با اشاره به اینکه استفاده از انواع رسانه ها برای کودکان زیر ۱۴ سال یک حق نیست بلکه یک امتیاز است، گفت: در برخی دوره های آموزشی فرزندپروری به والدین شیوه های کنکاش و مچ گیری از فرزندان را یاد می دهند که بهتر است در این گونه کارگاه ها شرکت نکنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تأکید کرد که والدگری رسانه ای چیزی جز نوعی تعامل، ارتباط صمیمانه و همدلانه میان والد و فرزند نیست.
نصیری با بیان اینکه ابتدا باید خودمان را اصلاح کنیم، ادامه داد: هر گونه اصلاح رفتار فرزندان را باید از خودمان آغاز کنیم. والدینی که دوست دارند رفتار رسانه ای یا هر رفتار اجتماعی فرزند خود را اصلاح کنند ابتدا باید آن را در خود اصلاح کرده باشند. از طرف دیگر، سردی روابط پدر و مادر منجر به سردی روابط خانواده خواهد شد و والدین باید با هم حرف بزنند و روابط خود را اصلاح کنند.
وی مدت زمان مناسب استفاده کودکان از رسانه ها، بازی های کامپیوتری و شبکه های اجتماعی را بین ۲ تا ۳ ساعت در روز دانست و افزود: اگر فرزندمان یک روز به هر دلیلی بیش از این زمان را در رسانه ها صرف کرد باید آن را از زمان هفتگی او کم کنیم. همچنین کودکان را هنگام تماشای کارتون تنها نگذاریم. والد باید درباره اخلاقی و درست بودن اتفاقاتی که در کارتون رخ می دهد از فرزند خود سوال کند و هنجارهای خانوادگی و فرهنگی را به او آموزش بدهد و او را از تماشای خشونت نیز دور کند.
انتهای پیام
پرسش و پاسخ در
چند نکته دربارۀ «والدگری رسانه ای»
گفتگو با هوش مصنوعی