خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: بعد از قرآن کریم، حدیث دومین منبع و سند دین شناسی و تعیین کننده راه سعادت انسان ها است. تکیه بر این منبع حیات بخش در برخی حوزه های دین پژوهی همچون فقه و بخش هایی از اخلاق بیشتر و گسترده تر است؛ زیرا اصول این دانش ها در قرآن به اجمال و اشاره آمده و تفصیل آن را باید در حدیث یافت.

حضرت آیت الله خامنه ای همواره در ابتدای درس خارج فقه خود که تا پیش از کرونا، چندین سال منظم برگزار گردید به قرائت و تبیین و شرح یک حدیث می پرداختند.احادیثی که با مضامین اخلاقی و اجتماعی و قابل استفاده برای عموم جامعه است و شرح حضرت آیت الله خامنه ای بر احادیث نیز حاوی نکات نو و کاربردی در سبک زندگی اسلامی است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای جلسه درس خارج فقه ۱۹ فروردین ۱۳۹۲ با استناد به روایتی از امام صادق (ع) می پردازند که در ادامه صوت و متن این جلسه تقدیم مخاطبان می شود:

و کان فی وصیة النبی (صلی الله علیه و آله) لعلی (علیه السلام) [ان قال: یا علی!] … و علیک بتلاوة القرآن علیٰ کل حال.و علیک بتلاوة القرآن علیٰ کل حال

حضرت (صلی الله علیه و آله) توصیه می فرمایند علی (علیه السلام) را به تلاوت قرآن. با قرآن باید مأنوس شد. اگر در جامعه ی اسلامی -حالا در کشور ما- یک جمع قابل توجهی از مردم با قرآن انس پیدا بکنند به طوری که مفاهیم قرآنی در ذهن اینها وجود داشته باشد، زنده باشد، به نظر بنده حرکت اسلامی جامعه تضمین شده است. حالا نمی گوییم همه مردم، اگر چه این مطلوب تر است؛ اما برای اینکه واقع بینانه انسان حرف بزند، یک جمع قابل توجهی، چند میلیون از جمعیت کشور، جوری باشند که با قرآن مأنوس باشند؛ این هم [محقق] نمی شود مگر به تلاوت دائمی قرآن. قرآن را فقط نباید گذاشت برای ایام ماه رمضان؛ به طور دائم انسان [باید] با قرآن مأنوس باشد. لذا می فرماید: و علیک بتلاوة القرآن علیٰ کل حال؛ تعبیر این است؛ در همه حال، تلاوت قرآن بکن؛ یعنی در سفری، در حضری، در خانه ای، در بیرونی، هر وقتی به صرافت افتادی، قرآن را تلاوت کن. البته کسی که حافظ قرآن است، این برای او آسان تر است؛ برای امثال ماها که حافظ قرآن نیستیم راهش این است که بر خودمان فرض کنیم، وظیفه قرار بدهیم که هر روز یک مقداری از قرآن را بخوانیم. به گمان من این جوری خوب است که انسان به طور دائم از اول قرآن شروع کند همین طور بخواند تا آخر -همین طور که معمول است بین مردم که قرآن را ختم می کنند- علاوه ی بر این، بخشی از آیات قرآن را یا سور قرآنی را به طور مرتب تکرار بکند؛ این موجب می شود که انسان با بخش هایی از قرآن [مأنوس شود]. حالا مثلا فرض کنید کسی با قرآن انس دارد، مثلا آیاتی از سوره ی یونس را خوشش می آید -انسان این جوری است دیگر- خب سوره ی یونس را مرتبا بخواند تا حفظ بشود؛ یکی سوره ی احزاب را خوشش می آید، یکی سوره ی بقره را دوست می دارد، یکی سور مسبحات را که خب خیلی مضامین عالی و مهمی دارد، اهل معنا و اهل سلوک هم توصیه می کنند به تلاوت مسبحات - «سبح لله» و «یسبح لله» که در قرآن هست- اینها را مرتبا بخواند؛ یا سور حوامیم که حامیم ها [در آنها هست]، آنها هم خیلی مطالب [مهمی دارد. البته] همه جای قرآن مهم است؛ هیچ نقطه ای از قرآن نیست که حامل مطالب اساسی و معارف مهم نباشد؛ اما طبایع افراد مختلف است، یک چیزهایی را بیشتر دوست می دارد؛ همان چیزی را که بیشتر خوشتان می آید، هر روز بخوانید، تکرار کنید، تکرار کنید.

قرآن را هم باید با خشوع خواند. قرآن را اگر چنانچه بدون خشوع و با غفلت انسان بخواند، خیلی چیزی گیرش نمی آید، گاهی هیچ چیزی گیرش نمی آید، گاهی هم خدای نکرده اثرات عکس می بخشد. انسان قرآن را با توجه، با خشوع، با اعتماد به بیان الهی -خدای متعال به وسیله ی قرآن دارد با شما حرف میزند- به این کیفیت تلاوت بکند، آن وقت لذت قرآن بر جان انسان می نشیند. ما اگر کشف کنیم لذت تلاوت قرآن را، واقعا دست برنمی داریم از تلاوت قرآن. مهم این است که تلاوت قرآن خودش را به ما نشان بدهد و آن لذاتی را که در خواندن آیات و تدبر در آیات الهی و در کلمات قرآن وجود دارد، انسان در جان خودش احساس کند. اگر بخواهیم این حاصل بشود، با خشوع باید قرآن را خواند.

۱) کافی، ج ۸، ص ۷۹؛ «وصیتی که پیغمبر (صلی الله علیه و آله) به حضرت علی (علیه السلام) فرمودند این بود که ایشان فرمود: بر تو باد به خواندن قرآن، در هر حالی.»