به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، چند سالی است که آسمان دیگر سخاوت گذشته اش را ندارد، هوا بسیار گرم شده و آب هم به شدت کمیاب. این روزها حتی برای تأمین آب شرب هم مشکلات زیادی وجود دارد، آب جیره بندی شده و قطعی های طولانی مدت و چندین ساعته، کاسه صبر مردم را لبریز کرده است.

کشاورزی هم به عنوان بزرگترین مصرف کننده آب این روزها، حال و روز خوشی ندارد. بارش ها به شدت کاهش پیدا کرده، سدها خالی است و رودخانه ها خشک شده اند. آبی هم که از چاه تأمین می شد به علت افت سطح آب های زیرزمینی، دیگر کفاف کشاورزی آن هم به شیوه سنتی را نمی دهد.

از مجموع آبی که در این استان استحصال و مصرف می شود، ۸۷ درصد آن در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. اما روش های سنتی کشاورزی در کنار کاشت محصولاتی با نیاز آبی بالا مانند شالی، روزگار منابع زیرزمینی استان را سیاه کرده است.

اراضی نسق استان گلستان که تقریبا از آب های سطحی برای کشت استفاده می کنند حدود ۱۲ هزار هکتار است که طبق سند الگوی کشت، کشاورزان مجاز هستند تنها در همین سطح اقدام به کشت شالی کنند اما این اتفاق در هیچ سالی رخ نداده است و سند الگوی کشت، کاغذ پاره ای است که نه مسئولان به اجرایش اعتقادی دارند و نه کشاورزان خود را ملزم به رعایت آن می دانند.

کشت هر هکتار شالی بین ۱۵ تا ۱۸ هزار مترمکعب آب مصرف می کند و حالا این حجم آب را در ۷۰ تا ۱۰۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری استان ضرب و جمع کنیم، میلیاردها مترمکعب برای تولید یک محصول استفاده می شود که بخش زیادی از آن هم به علت استفاده از روش آبیاری غرقابی، تبخیر شده و به هدر می رود.

کشت ۶۲ هزار هکتار شالی در استان

آن طور که محمدرضا عباسی، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان گفته امسال حدود ۶۲ هزار هکتار از اراضی استان شالیکاری شده است که هرچند نسبت به سال گذشته که ۸۶ هزار هکتار بود، کاهش یافته اما هنوز چند برابر سطحی است که در سند الگوی کشت به آن تأکید شده است.

وی گفت: برای کشت جایگزین سویا و ذرت علوفه ای به کشاورزان معرفی شده اما چون قیمت خرید شالی بالاتر است و کشاورز دیگر مشکل فروش آن را ندارد، مورد استقبال کشاورزان قرار دارد.

عباسی با بیان اینکه سعی شده در سال های اخیر خشکه کاری شالی در استان ترویج شود، افزود: پارسال یکهزار و ۶۰۰ هکتار خشکه کاری در استان انجام شد اما امسال به علت کم آبی و اولویت دادن به کشت غرقابی این سطح به حدود ۲۵۰ هکتار کاهش یافته است.

کشت چند برابری شالی در استان گلستان، در حالی اتفاق افتاده که هنوز گرمای مردادماه از راه نرسیده بخشی از اراضی شالیزاری استان حتی در مناطق بالادست به علت نبود آب، در حال خشک شدن است.

وضعیت منابع آبی استان نشان می دهد، شرایط به هیچ وجه برای کشت محصولاتی اینچنینی مناسب نیست و جهادکشاورزی به عنوان سیاستگذار و کشاورزان به عنوان ذینفعان باید خود را با شرایط خشکسالی تطبیق دهند تا خسارت های خشکسالی کمتر شود.

افت ۵ متری سطح آب های زیرزمینی

طبق گفته های سیدمحسن حسینی، مدیرعامل آب منطقه ای استان آورد رودخانه های استان به دنبال کاهش ۲۹درصدی بارندگی و افزایش میانگین یک درجه ای دمااز ۴۸ تا ۸۳ درصد کاهش پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه ۸۷ درصد آب گلستان صرف کشاورزی می شود، گفت: سد های ۱۴گانه استان پارسال این موقع، ۶۱ درصد آب داشتند، اما ذخیره امسال حدود ۱۹ درصد بوده و ذخیره آببندان های استان نزدیک ۲۰ درصد است.

وی با اشاره به افت ۵ متری سطح آب های زیرزمینی افزود: هم اکنون در سطح آبخوان های عمیق استان افت ۲۴۱ میلیون متر مکعبی را شاهد هستیم که این کسری برابر کل ظرفیت سد های استان است. این کسری تاثیر خود را بر چاه های آب به ویژه چاه های آب شرب گذاشته است و این چاه ها با کاهش شدید دبی رو به رو هستند.

رمضانعلی سنگدوینی، عضو مجمع نمایندگان گلستان در مجلس شورای اسلامی نیز بر لزوم بازنگری در مصرف آب توسط بخش کشاورزی تأکید کرده و گفته وقتی ما با کمبود آب در بخش کشاورزی یا شرب رنج می بریم باید کشاورزی را به سمت مکانیزه شدن ببریم. کشاورز توان محدودی دارد و دولت باید کمک کند که کشاورزی به سمت مکانیزه شدن، مصرف آب کمتر و افزایش تولید در واحد سطح پیش برود.

وی گفت: در همین محصول گندم که همواره تأکید می کنیم محصولی استراتژیک است، متوسط تولید ما در هکتار بین ۳ تا ۳٫۵ هکتار است اما در برخی کشورها تا ۱۰ تن در هکتار هم برداشت می شود.

جهادکشاورزی محصول جایگزین معرفی کند

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس به انتقاداتی که از کشت شالی در استان می شود، اشاره کرد و گفت: الان کشاورز شالیکاری نکند، پس چه محصولی بکارد؟ آیا مسئولان محصول مناسبی که درآمد کشاورز در آن تضمین شده باشد، معرفی کرده اند؟

وی افزود: سازمان جهادکشاورزی و مرکز تحقیقات آن موظف هستند کشاورز را در مسیر محصولی قرار دهند که آب کمتری مصرف کند و هر محصولی را که جایگزین می کنند، هم تولید بالا و هم فروش خوب داشته باشد.

در همین باره مختار مهاجر، رئیس سازمان جهادکشاورزی استان هم با اشاره به بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: توسعه اراضی مجهز به سامانه های آبیاری نوین را در دستور کار داریم و تاکنون از ۶۵۰ هزار هکتار از اراضی استان این سامانه ها در ۸۰ هزار هکتار اجرایی شده است.

وی گفت: انتقال آب با لوله، کار دیگری است که از هدر رفت آن جلوگیری می کند. هدررفت آب در شیوه سنتی حدود ۶۰ درصد است که با اجرای این طرح پرت آب به کمتر از ۱۰ درصد خواهد رسید. تاکنون یکهزار و ۳۰۰ کیلومتر لوله گذاری برای ۱۳ هزار هکتار از اراضی استان انجام شده است.

مهاجر اضافه کرد: افزایش مواد آلی خاک هم با کشت مستقیم و بازگرداندن کاه و کلش به آن، می تواند تبخیر آب را کاهش دهد و به دنبال آن، نیاز آبی خاک را بکاهد.

وی گفت: ترویج کشت نشایی یا خشکه کاری شالی و جایگزین کردن محصولات با نیاز آبی کم و حمایت از کاربران آن، از دیگر اقدامات جهادکشاورزی برای صرفه جویی در مصرف آب در این بخش است.

انتهای پیام/۵۸۲/ ز