گروه جامعه خبرگزاری فارس_نعیمه موحد: جلال نصیریان یکی از اساتید در حوزه گردشگری است. وی که از چهره های ممتاز علم گردشگری محسوب می شود، برای علاقه مندان به این حوزه و همچنین دانشجویان و تعلیم دیدگان گردشگری، نامی آشنا محسوب می شود.

نصیریان که گردشگری را با زاویه و دید علمی تحلیل و تبیین می کند در تک تک کلماتی که برای معرفی این حوزه به کار می برد، می توان عشق و علاقه و دغدغه نسبت به رشد و پیشرفت این حوزه را حس کرد.

در حاشیه انتخابات مجمع تشکل های گردشگری، جلال نصیریان در گفت وگو با خبرنگار فارس، به سوالاتی در زمینه وضعیت گردشگری در ایران و راه های ارتقای این حوزه مهم و حیاتی پاسخ دادند. مشروح این مصاحبه را در ادامه خواهید خواند.

برای کسانی که کمتر با گردشگری آشنا هستند، چه طور این حوزه را تعریف می کنید؟

متاسفانه ما گردشگری را کمتر در رسانه ها مطرح می کنیم هر کشوری با توجه به شرایط خودش تعریف خاصی از گردشگری و جهانگردی دارد. اما سازمان بین المللی جهانگردی ملل متحد در سال ۱۹۹۴ تعریفی از جهانگردی داده است. در این تعریف گفته می شود: «مجموعه فعالیت های فرد یا افرادی که به مکانی غیر از مکان عادی زندگی خود مسافرت و حداقل یک شب و حداکثر یک سال در آنجا اقامت می کنند و هدف از مسافرت آنان نیز گذراندن اوقات فراغت است. البته اهدافی نظیر اشتغال و کسب درآمد شامل آن نمی شود.»

امروز ما ۱۳۵نوع گردشگری داریم. این صنعت انقدر در حال گسترش است که هر سال هم بر این تعداد افزوده می شود. از این ۱۳۵ نوع تعداد زیادی را می توانیم در ایران داشته باشیم.

آیا گردشگری در دنیا یک کار لوکس و مختص طبقات بالای اجتماعی به حساب می آید؟

تا قرن نوزدهم جهانگردی و سیاحت یک کالای لوکس و خاص بوده است و همه نمی توانستند آن را انجام بدهند. فقط پادشاهان و صاحب منصبان و میسیونرهای مذهبی می توانستند سیاحت و گردشگری کنند. علت هم این بود که جهانگردی در آن زمان هم پرخطر بود و هم پرهزینه.

از قرن ۱۹ تا حدود ۸۰سال پیش گفته شد که گردشگری لوکس نیست و عملی برای تمدد اعصاب است. یعنی انسانها برای رفع خستگی باید به مسافرت بروند. از ۸۰سال پیش تا امروز هم مسافرت و سیاحت نه تنها برای تمدد اعصاب معرفی می شود بلکه حقی از حقوق بشر نیز هست. دولتها موظفند برای لایه های مختلف جامعه سفر فراهم کنند. برای کودکان، نوجوانان، جوانان، سالمندان، کم توانان و نابینایان باید امکان سفر فراهم شود.

به عنوان مثال امروزه برای نابینایان توریسم حسی ابداع شده است. تصور کنید ماکت تخت جمشید را آماده می کنند، راهنما آن را توصیف می کند و نابینا با لمس کردن آن پی به سفر به تخت جمشید می برد.

حتی اگر به دید مذهبی به جهانگردی نگاه کنیم مولا علی(ع) می فرمایند: برای کسب بلند مرتبگی از وطن خود دور شو و سفر کن که در مسافرت پنج فایده است: برطرف شدن اندوه، بدست آوردن روزی و دانش و آداب زندگی، و هم نشینی با بزرگواران.

وضعیت ایران در گردشگری، اکنون در چه رتبه ای است؟

از مهمترین اصول گردشگری، امنیت گردشگر است که در کشور ما با بعضی ناملایمات مواجه می شود. این موانع در ایران باید برطرف بشود تا صنعت جهانگردی که این روزها صنعت سوم جهان و در حال تبدیل به صنعت دوم است، در کشور ما هم رشد و فایده رسانی داشته باشد.

کشور ما بین ۱۰۰کشور رتبه بالای ۵۰دارد. درحالی که از نظر گردشگری طبیعی حق ما رتبه بین یک تا پنج و از نظر گردشگری انسان ساخت بین یک تا ده است. ما باید سعی کنیم جایگاه خود را پیدا کنیم.

شما مدرس دوره های گردشگری و از آموزش دیدگان این حوزه هستید. وضعیت ما در آموزش و نگاه علمی به گردشگری چه طور است؟

اساسا آموزش در هر صنعتی نقش اول را دارد. از مدیر موفق ژاپنی پرسیدند که علت اصلی موفقیت شما بعد از جنگ جهانی وقتی ویرانه ای بیش نبودید چیست؟ گفت: سه چیز؛ آموزش، آموزش و آموزش

در صنعت گردشگری آموزش باید در بخشهای مختلف انجام بشود. گردشگری دارای پنج بخش است. یک ترابری اعم از هوایی، زمینی و ریلی، دوم اقامتگاه، سوم اماکن پذیرایی، اعم از هتلها، متل ها و بیش از ۵۰نوع اماکن اقامتی و پذیرایی دیگر. چهارم بخش سفرسازان و آژانس ها و پنجم کسانی که در مقصدها خدمت رسانی می کنند.

این پنج بخش باید مثل پنج انگشت دست با هم هماهنگ کار کنند تا بتوانند وزنه ای را از زمین بردارند. به عبارتی مثل شعر معروف سعدی مثل «ابر و باران و مه و خورشید و فلک»، باید در کار باشند تا گردشگری راه بیفتد.

ایران را از نظر گردشگری در دنیا با چه چیزی می شناسند؟

گفته می شود بیش از یک میلیون جاذبه گردشگری در ایران وجود دارد که از این تعداد، ۴۴جاذبه در یونسکو ثبت جهانی شده است. وقتی اثری ثبت جهانی می شود یعنی اثر فرامرزی دارد. اما در طول تاریخ چندهزار ساله ما هرکس به کشور ما سفر کرده است، هیچکدام از آن ۴۴جاذبه یا حتی یک میلیون را به عنوان جاذبه اصلی گردشگری در ایران معرفی نکرده است. به مصداق «خوش در آن باشد که سر دلبران، گفته آید در حدیث دیگران»، جاذبه اصلی ما «مهمان نوازی» عنوان شده است. در اصطلاح، گردشگران می گویند مهمان نوازی در ایران ساخته شده است و از ایران به جاهای دیگر گسترش پیدا کرده و رفته است. ما باید قدر این عنوان را بدانیم و همین عنوان سکویی است که گردشگری ما می تواند با تکیه بر آن خود را رشد بدهد و بیش از پیش به دنیا معرفی کند.

پایان پیام/