ایرج راد از هنرمندان باسابقه تئاتر و رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر و رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران درباره وضعیت بودجه فرهنگ و هنر در حوزه تئاتر، به خبرنگار مهر گفت: مسأله بودجه فرهنگ و هنر به طور کلی هیچگاه خیلی جدی موردتوجه قرار نگرفته و تعریف و جایگاه فرهنگ و هنر برای مسئولان امر مشخص نیست و حتی آن ها هم تعریفی در این زمینه نمی دهند.

وی متذکر شد: اینکه مسأله فرهنگ و هنر چقدر می تواند در جامعه مؤثر باشد برای مسئولان مشخص نیست زیرا بسیاری از کسانی که مسئولیت فرهنگ و هنر بر دوششان بوده است با این مقوله و رشته های گوناگون هنر آشنایی کامل نداشته و ندارند و از این رو فرهنگ و هنر را جدی نمی گیرند.

راد با بیان اینکه شاید در مقاطعی و با حضور فردی دغدغه مند این قضیه تکان مختصری خورده باشد، یادآور شد: ولی به طور کلی به فرهنگ و هنر به عنوان یک اصل و فعالیت زیربنایی و ساختاری توجه و دقت نشده در نتیجه بودجه لازم برای گسترش فرهنگ و هنر و فضاهای فرهنگ و هنری در نظر گرفته نشده است. این یکی از اشکالات اصلی و اساسی است چون واقعیت قضیه مشخص نیست طبیعتا اعتنای به قضیه هم مشخص نیست.

حمایت های مادی و معنوی باید همسو باشد

رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران معتقد است حمایت های مادی و معنوی باید همسوی یکدیگر برای حمایت از فرهنگ و هنر در نظر گرفته شود تا بتوانیم در جامعه ای فرهنگی، با گسترش فضاهای فرهنگی و هنری مواجه باشیم و افراد جامعه احساس این را داشته باشند که به سوی گستردگی و گسترش فضاها و فعالیت های فرهنگی و هنری کشیده می شوند.

تأثیرات، ارزش ها و جایگاه فرهنگ و هنر باید شناخته شود تا بر اساس این شناخت بتوان بودجه واقعی را برای گسترش فضاهای فرهنگی و هنری و کل فرهنگ و هنر جامعه در نظر گرفت وی ادامه داد: تأثیرات، ارزش ها و جایگاه فرهنگ و هنر باید شناخته شود تا بر اساس این شناخت بتوان بودجه واقعی را برای گسترش فضاهای فرهنگی و هنری و کل فرهنگ و هنر جامعه در نظر گرفت. این امر مستلزم گرفتن آمار است. ما باید آمار تعداد فعالان هنر در هر کدام از شاخه های هنری را داشته باشیم و با بررسی هر کدام از شاخه ها و جایگاه ویژه هر کدام ببینیم چه نیازهایی برای تکامل، بهتر شدن و گسترش شان دارند.

راد در بخش دیگری از سخنان خود به ارائه مسائل و پرسش های مطرح شده در تئاتر در زمینه برنامه ریزی و تعیین بودجه پرداخت و گفت: در ارتباط با تئاتر آیا آمار دقیقی از اینکه هر سال چه تعداد فارغ التحصیل هنرهای نمایشی داریم وجود دارد؟ آیا امکان اشتغال زایی برای این افراد و جوان هایی که چهار سال از عمر خود را صرف این رشته در دانشگاه می کنند، فراهم است؟ اگر نیازی به این تعداد نیست برای هر ساله این تعداد پذیرش دانشجو می کنیم و فارغ التحصیل تئاتر داریم؟ آیا امکان اشتغال و فعالیت برای کسانی که در حال حاضر فعالان و حرفه ای های رشته تئاتر هستند و از این طریق امرار معاش و گذران زندگی می کنند، فراهم هست؟ حمایت هایی که باید از این فعالان شود در چه زمینه هایی قرار دارد؟ در چه زمینه هایی از این فعالان حمایت مادی و معنوی می شود؟ آیا امکانات اجرایی برای اینها وجود دارد؟ آیا تئاتر خصوصی که به عقیده من هنوز نداریم، جایگاه و تعریفی دارد؟ جایگاه و تعریف تئاتر دولتی کجاست و آیا مشخص است؟

ما یک گروه پایدار و پابرجا هم در تئاتر نداریم چه برسد به کمپانی!

این بازیگر و کارگردان تئاتر تأکید کرد: باید ببینیم جوامع دیگر چگونه برای گسترش فضاها و فعالیت های تئاتری شان کار می کنند. اعتبار تئاتر در گروه و فراتر از گروه، کمپانی های تئاتر است. آیا ما در کشورمان کمپانی های تئاتر داریم که از کارگردان ها، بازیگران و عوامل مختلف در آن کمپانی ها کار کنند و کمپانی ها برای فعالیت های خود برنامه ریزی کنند و دولت نیز از آنها حمایت کند؟ آیا امکانات و سالن های اجرایی برای فعالیت کمپانی ها وجود دارد؟ هیچ کدام وجود ندارد و همه چیز آشفته و در یک آشفته بازار وجود دارد. واقعیت این است که ما یک گروه پایدار و پابرجا در تئاتر نداریم چه برسد به یک کمپانی؛ یک گروه برای اینکه بتواند عوامل خود را نگه دارد باید برنامه و بودجه سالانه خود را داشته باشد و وقتی هیچ چیزی مشخص نیست گروه هم نداریم.

وی افزود: یک گروه تئاتر هم که قصد تولید یک نمایش را دارد مشخص نیست که آیا این اثر روی صحنه خواهد رفت یا نه. چه حمایت های مادی و معنوی، چه حمایت هایی به لحاظ سالن از گروه می شود؟ هزینه های تولید یک اثر را چگونه تأمین خواهد کرد؟ هزینه های زندگی اعضای درگیر تولید و اجرای یک نمایش چگونه تأمین خواهد شد؟ همه اینها سؤال است که به آنها توجهی نشده است.

رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر یادآور شد: ما در خانه تئاتر درباره تک تک این سؤال ها و مسائل به گونه های مختلف بحث، گفتگو و مصاحبه کرده ایم ولی واقعیت قضیه این است که گوش شنوایی که به مقوله فرهنگ و هنر اهمیت بدهد وجود نداشته است. تا این مسائل مشخص نشود بودجه لازم نمی تواند در نظر گرفت شود. اینکه این بودجه چگونه باید صرف شود و چه بخشی از آن مربوط به تولید، پرسنل و مسائل عمرانی، ساخت و سازهای سالن های تئاتری است، باید مشخص شود. جایگاه هر کدام از این ها و بودجه شان، نیازها، امکانات بالقوه انسانی و امکانات بالفعل باید معلوم شود.

راد تصریح کرد: هیچکدام از مسائل مورد بحث فقط مختص محدوده تهران نیست که اینگونه در آن سردرگم شده ایم، ایران فقط تهران نیست و ایران تمام ایران است.

وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: این مسائل نیازمند نگاه دقیق و بحث و بررسی است تا بودجه بر اساس برنامه ریزی و سیاستگذاری در نظر گرفته شود و زمینه ها و عنوان های بودجه مشخص باشد تا در همان زمینه ها صرف شود. اگر در زمینه هایی جذب بودجه انجام و صرف نشد باید چرایی این امر بررسی و مشکلاتش مشخص شود تا تنظیم درست انجام شود.