به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، توسعه، رشد و پیشرفت در هر عرصه ای نیاز به برنامه ریزی دارد و نخستین گام در هر برنامه ریزی، شناخت دقیق وضعیت فعلی بر اساس آمار و اطلاعات موجود است.

توسعه علم، فناوری و تحقق نوآوری نیز از این قاعده مستثنی نیست و سیاستگذاری و برنامه ریزی برای رشد و توسعه آن مستلزم ارائه تصویری شفاف و واقع گرایانه از وضعیت فعلی علم، فناوری و نوآوری در کشور است که زمینه ساز سیاستگذاری هوشمندانه و منسجم شود.

آسیب شناسی نظام پایش علم، فناوری و نوآوری در سال های گذشته در کشور نشان می دهد که آمار و اطلاعات ارائه شده در آن به روز نبوده و به صورت یکپارچه منتشر نمی شود. عدم همکاری و هماهنگی دستگاه های عامل یا موثر در تولید، جمع آوری و انتشار داده شاخص ها یکی دیگر از نواقص این نظام است. از طرف دیگر، عدم وجود نگاه جامع و همه جانبه نگر سبب شده همه شاخص های مورد نیاز برای توصیف و تحلیل حوزه علم و فناوری جمع آوری نشده و برخی زوایای آن پوشش داده نشود.

این نواقص در نظام پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری به عدم انعکاس واقعیت های کشور در رتبه بندی های بین المللی و در مواردی قرار گرفتن در رده کشورهای کمتر توسعه یافته منجر شد و در عین حال سنجش تحقق اهداف و سیاست های اسناد بالادستی کشور در حوزه علم، فناوری و نوآوری را بسیار دشوار کرد.

راهکارها برای رفع چالش ها به کمک آمد

بنابراین برای رفع این نقیصه در نظام علم و فناوری کشور و با همکاری نهادهای ذیربط آیین نامه اجرایی نظام پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری تدوین شد و در سال ۱۳۹۵ به تصویب شورای عالی عتف رسید. در آیین نامه نظام پایش و ارزیابی علم و فناوری کارگروهی متشکل از دبیر کل شورای عتف، نماینده وزیر علوم، نماینده معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، نماینده وزیر صنعت، معدن و تجارت، نماینده وزیر بهداشت، نماینده وزیر اقتصاد و دارایی، نماینده وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، نماینده مرکز آمار ایران و نماینده ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور مسئول اعلام شاخص های ارزیابی علم و فناوری هستند.

شاخص های سنجش وضعیت علم، فناوری و نوآوری در این آیین نامه در ۱۱ محور دسته بندی شده اند؛ آموزش عمومی و حرفه ای، آموزش عالی، منابع انسانی علم، فناوری و نوآوری، منابع مالی، فناوری و نوآوری، انتشارات علمی، ترویج علم، فناوری و نوآوری، زیر ساخت، دستاورهای اقتصادی (تولید با فناوری متوسط و پیشرفته، صادرات دانش بنیان، اشتغال حاصل از علم و فناوری و میزان و حجم پروانه های دانش فنی، محیط و چارچوب نهادی (حقوق مالکیت فکری)، شبکه سازی و تعاملات و فرهنگ و ارزش های اسلامی در علم و فناوری از جمله محورهای شاخص های ارزیابی علم و فناوری کشور تعیین شده است.

بر اساس تقسیم کار انجام گرفته در آیین نامه اجرایی نظام پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری، مقرر است شاخص های «بخش آموزش، پژوهش و فناوری دانشگاهی کشور» با محوریت وزارت علوم و مشارکت دستگاه های همکار و شاخص های «بخش تحقیق و توسعه، تجاری سازی و نوآوری کشور» با محوریت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مشارکت دستگاه های همکار تهیه شد. «بخش تحقیق و توسعه، تجاری سازی و نوآوری کشور» کلیه فعالیت های تحقیق و توسعه، تجاری سازی و نوآوری بنگاه ها و صنایع کشور را شامل می شود. با توجه به این تقسیم کار، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در بخش معاونت سیاست گذاری مسئولیت گردآوری و انتشار شاخص های مربوط به ۳ معیار اصلی منابع مالی فناوری و نوآوری، دستاوردهای اقتصادی و محیط و چارچوب نهادی با مشارکت دستگاه های موثر در این حوزه برعهده دارد.

سامانه پایش و ارزیابی فناوری و نوآوری ایران داده ها را منتشر کرد

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای این مسئولیت، گزارشی از شاخص های مرتبط با حوزه فعالیت خود را از سال ۱۳۹۷ تهیه کرده است که تاکنون ۳ نسخه از آن در سال های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ منتشر شده است. در این گزارش شاخص های مرتبط با حوزه فناوری و نوآوری کشور از مراجع مختلف ملی و بین المللی طی ۵ سال گذشته جمع آوری و ارائه شده است. از مهم ترین ویژگی های این گزارش، اتخاذ رویکردی متوازن با توجه ویژه به جنبه های اقتصادی و نهادی حوزه فناوری و نوآوری است.

در این گزارش سالانه، وضعیت کشور در برخی از شاخص ها بر اساس داده منتشر شده توسط مراجع بین المللی با تعدادی از کشورهای منتخب منطقه و اقتصادهای مهم بین المللی مقایسه و ارزیابی می شود. این داده ها با جزئیات بیشتر در «سامانه پایش و ارزیابی فناوری و نوآوری ایران» به آدرسIranstistat.isti.ir قابل دسترسی است.

از محورهای کلیدی در این گزارش می توان به منابع مالی علم، فناوری و نوآوری، دستاورد اقتصادی شرکت های خلاق و دانش بنیان، دستاوردهای اقتصادی بخش علم، فناوری و نوآوری و محیط و چارچوب نهادی اشاره کرد. محور منابع مالی شامل شاخص های هزینه کرد در تحقیق و توسعه و آموزش، محور دستاوردهای اقتصادی شامل میزان درآمد شرکت های دانش بنیان و مستقر در پارک ها و مراکز رشد، میزان اشتغال زایی این بنگاه ها و صادرات آن ها و محور محیط و چارچوب نهادی شامل شاخص های حوزه مالکیت فکری است. در مجموع، هدف از انتشار گزارش سالانه پایش و ارزیابی تحقیق و توسعه، تجاری سازی و نوآوری توسط معاونت علمی و فناوری ارائه تصویری به روز و واقعی از وضعیت علم، فناوری و نوآوری در کشور است.

انتهای پیام/