به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، سوره آل عمران سومین سوره قرآن است و در جزء سوم و چهارم آن قرار دارد.

محتوای این سوره درباره دعوت مؤمنان به اتحاد و صبر در برابر دشمنان اسلام است.

توحید، صفات خداوند، معاد، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، تولی، تبری و حج در سوره آل عمران مورد بررسی قرار گرفته و به بیان تاریخ زندگی انبیایی مانند آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و داستان حضرت مریم و عبرت های غزوه احد و غزوه بدر نیز پرداخته شده است.

آیات اعتصام، محکم و متشابه، کظم غیظ، مباهله و آیات ربنا از جمله آیات مشهور سوره آل عمران است. چندین آیه این سوره نیز در بردارنده احکام فقهی است.

پیامبر (ص) درباره فضیلت خواندن سوره آل عمران می فرماید: هر کس سوره آل عمران را بخواند، خداوند برای هر آیه از آن امانی برای گذشت از پل دوزخ به او عطا می کند و هر کس سوره آل عمران را در روز جمعه بخواند تا وقتی که خورشید غروب کند خدا و فرشتگان برای او درود می فرستند.

فایل صوتی تلاوت آیات ۱۵۶ تا ۲۰۰ سوره آل عمران با صدای ابوبکر شاطری

متن آیاتی از سوره آل عمران همراه با ترجمه

بسم الله الر حمٰن الر حیم

به نام خداوند رحمتگر مهربان

یا أیها الذین آمنوا لا تکونوا کالذین کفر وا وقالوا لإخوانهم إذا ضر بوا فی الأر ض أو کانوا غزی لو کانوا عندنا ما ماتوا وما قتلوا لیجعل الله ذٰلک حسر ة فی قلوبهم ۗ والله یحیی ویمیت ۗ والله بما تعملون بصیر ﴿١٥٦﴾

ای کسانی که ایمان آورده اید، همچون کسانی نباشید که کفر ورزیدند؛ و به برادرانشان - هنگامی که به سفر رفته [و در سفر مردند]و یا جهادگر شدند [و کشته شدند]، گفتند: «اگر نزد ما [مانده]بودند، نمی مردند و کشته نمی شدند.» [شما چنین سخنانی مگویید]تا خدا آن را در دلهایشان حسرتی قرار دهد؛ و خدا [ست که]زنده می کند و می میراند، و خدا [ست که]به آنچه می کنید بیناست. (۱۵۶)

ولئن قتلتم فی سبیل الله أو متم لمغفر ة من الله ور حمة خیر مما یجمعون ﴿١٥٧﴾

و اگر در راه خدا کشته شوید یا بمیرید، قطعا آمرزش خدا و رحمت او از [همه]آنچه [آنان]جمع می کنند بهتر است. (۱۵۷)

ولئن متم أو قتلتم لإلی الله تحشر ون ﴿١٥٨﴾

و اگر [در راه جهاد]بمیرید یا کشته شوید، قطعا به سوی خدا گردآورده خواهید شد. (۱۵۸)

فبما ر حمة من الله لنت لهم ۖ ولو کنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولک ۖ فاعف عنهم واستغفر لهم وشاور هم فی الأمر ۖ فإذا عزمت فتوکل علی الله ۚ إن الله یحب المتوکلین ﴿١٥٩﴾

پس به [برکت]رحمت الهی، با آنان نرمخو [و پرمهر]شدی، و اگر تندخو و سختدل بودی قطعا از پیرامون تو پراکنده می شدند. پس، از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه، و در کار [ها]با آنان مشورت کن، و، چون تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن، زیرا خداوند توکل کنندگان را دوست می دارد. (۱۵۹)

إن ینصر کم الله فلا غالب لکم ۖ وإن یخذلکم فمن ذا الذی ینصر کم من بعده ۗ وعلی الله فلیتوکل المؤمنون ﴿١٦٠﴾

اگر خدا شما را یاری کند، هیچ کس بر شما غالب نخواهد شد؛ و اگر دست از یاری شما بردارد، چه کسی بعد از او شما را یاری خواهد کرد؟ و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند. (۱۶۰)

وما کان لنبی أن یغل ۚ ومن یغلل یأت بما غل یوم القیامة ۚ ثم توفیٰ کل نفس ما کسبت وهم لا یظلمون ﴿١٦١﴾

و هیچ پیامبری را نسزد که خیانت ورزد، و هر کس خیانت ورزد، روز قیامت با آنچه در آن خیانت کرده بیاید؛ آنگاه به هر کس [پاداش]آنچه کسب کرده، به تمامی داده می شود، و بر آنان ستم نرود. (۱۶۱)

أفمن اتبع ر ضوان الله کمن باء بسخط من الله ومأواه جهنم ۚ وبئس المصیر ﴿١٦٢﴾

آیا کسی که خشنودی خدا را پیروی می کند، چون کسی است که به خشمی از خدا دچار گردیده و جایگاهش جهنم است؟ و چه بد بازگشتگاهی است. (۱۶۲)

هم در جات عند الله ۗ والله بصیر بما یعملون ﴿١٦٣﴾

هر یک از ایشان را نزد خداوند درجاتی است، و خدا به آنچه می کنند بیناست. (۱۶۳)

لقد من الله علی المؤمنین إذ بعث فیهم ر سولا من أنفسهم یتلو علیهم آیاته ویزکیهم ویعلمهم الکتاب والحکمة وإن کانوا من قبل لفی ضلال مبین ﴿١٦٤﴾

به یقین، خدا بر مؤمنان منت نهاد [که]پیامبری از خودشان در میان آنان برانگیخت، تا آیات خود را بر ایشان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد، قطعا پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند. (۱۶۴)

أولما أصابتکم مصیبة قد أصبتم مثلیها قلتم أنیٰ هٰذا ۖ قل هو من عند أنفسکم ۗ إن الله علیٰ کل شیء قدیر ﴿١٦٥﴾

آیا، چون به شما [در نبرد احد]مصیبتی رسید - [با آنکه در نبرد بدر]دو برابرش را [به دشمنان خود]رساندید- گفتید: «این [مصیبت]از کجا [به ما رسید]؟» بگو: «آن از خود شما [و ناشی از بی انضباطی خودتان]است.» آری! خدا به هر چیزی تواناست. (۱۶۵)

وما أصابکم یوم التقی الجمعان فبإذن الله ولیعلم المؤمنین ﴿١٦٦﴾

و روزی که [در احد]آن دو گروه با هم برخورد کردند، آنچه به شما رسید به اذن خدا بود [تا شما را بیازماید]و مؤمنان را معلوم بدارد؛ (۱۶۶)

ولیعلم الذین نافقوا ۚ وقیل لهم تعالوا قاتلوا فی سبیل الله أو ادفعوا ۖ قالوا لو نعلم قتالا لاتبعناکم ۗ هم للکفر یومئذ أقر ب منهم للإیمان ۚ یقولون بأفواههم ما لیس فی قلوبهم ۗ والله أعلم بما یکتمون ﴿١٦٧﴾

همچنین کسانی را که دو رویی نمودند [نیز]معلوم بدارد؛ و به ایشان گفته شد: «بیایید در راه خدا بجنگید یا دفاع کنید.» گفتند: «اگر جنگیدن می دانستیم مسلما از شما پیروی می کردیم.» آن روز، آنان به کفر نزدیکتر بودند تا به ایمان. به زبان خویش چیزی می گفتند که در دلهایشان نبود، و خدا به آنچه می نهفتند داناتر است. (۱۶۷)

الذین قالوا لإخوانهم وقعدوا لو أطاعونا ما قتلوا ۗ قل فادر ءوا عن أنفسکم الموت إن کنتم صادقین ﴿١٦٨﴾

همان کسانی که [خود در خانه]نشستند و در باره دوستان خود گفتند: «اگر از ما پیروی می کردند کشته نمی شدند.» بگو: «اگر راست می گویید مرگ را از خودتان دور کنید.» (۱۶۸)

ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله أمواتا ۚ بل أحیاء عند ر بهم یر زقون ﴿١٦٩﴾

هرگز کسانی را که در راه خدا کشته شده اند، مرده مپندار، بلکه زنده اند که نزد پروردگارشان روزی داده می شوند. (۱۶۹)

فر حین بما آتاهم الله من فضله ویستبشر ون بالذین لم یلحقوا بهم من خلفهم ألا خوف علیهم ولا هم یحزنون ﴿١٧٠﴾

به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است شادمانند، و برای کسانی که از پی ایشانند و هنوز به آنان نپیوسته اند شادی می کنند که نه بیمی بر ایشان است و نه اندوهگین می شوند. (۱۷۰)

یستبشر ون بنعمة من الله وفضل وأن الله لا یضیع أجر المؤمنین ﴿١٧١﴾

بر نعمت و فضل خدا و اینکه خداوند پاداش مؤمنان را تباه نمی گرداند، شادی می کنند. (۱۷۱)

الذین استجابوا لله والر سول من بعد ما أصابهم القر ح ۚ للذین أحسنوا منهم واتقوا أجر عظیم ﴿١٧٢﴾

کسانی که [در نبرد احد]پس از آنکه زخم برداشته بودند، دعوت خدا و پیامبر [او]را اجابت کردند، برای کسانی از آنان که نیکی و پرهیزگاری کردند پاداشی بزرگ است. (۱۷۲)

الذین قال لهم الناس إن الناس قد جمعوا لکم فاخشوهم فزادهم إیمانا وقالوا حسبنا الله ونعم الوکیل ﴿١٧٣﴾

همان کسانی که [برخی از]مردم به ایشان گفتند: «مردمان برای [جنگ با]شما گرد آمده اند؛ پس، از آن بترسید.» و [لی این سخن]بر ایمانشان افزود و گفتند: «خدا ما را بس است و نیکو حمایتگری است.» (۱۷۳)

فانقلبوا بنعمة من الله وفضل لم یمسسهم سوء واتبعوا ر ضوان الله ۗ والله ذو فضل عظیم ﴿١٧٤﴾

پس با نعمت و بخششی از جانب خدا، [از میدان نبرد]بازگشتند، در حالی که هیچ آسیبی به آنان نرسیده بود، و همچنان خشنودی خدا را پیروی کردند، و خداوند دارای بخششی عظیم است. (۱۷۴)

إنما ذٰلکم الشیطان یخوف أولیاءه فلا تخافوهم وخافون إن کنتم مؤمنین ﴿١٧٥﴾

در واقع، این شیطان است که دوستانش را می ترساند؛ پس اگر مؤمنید از آنان مترسید و از من بترسید. (۱۷۵)

ولا یحزنک الذین یسار عون فی الکفر ۚ إنهم لن یضر وا الله شیئا ۗ یر ید الله ألا یجعل لهم حظا فی الآخر ة ۖ ولهم عذاب عظیم ﴿١٧٦﴾

و کسانی که در کفر می کوشند، تو را اندوهگین نسازند؛ که آنان هرگز به خدا هیچ زیانی نمی رسانند. خداوند می خواهد در آخرت برای آنان بهره ای قرار ندهد، و برای ایشان عذابی بزرگ است. (۱۷۶)

إن الذین اشتر وا الکفر بالإیمان لن یضر وا الله شیئا ولهم عذاب ألیم ﴿١٧٧﴾

در حقیقت، کسانی که کفر را به [بهای]ایمان خریدند، هرگز به خداوند هیچ زیانی نخواهند رسانید، و برای آنان عذابی دردناک است. (۱۷۷)

ولا یحسبن الذین کفر وا أنما نملی لهم خیر لأنفسهم ۚ إنما نملی لهم لیزدادوا إثما ۚ ولهم عذاب مهین ﴿١٧٨﴾

و البته نباید کسانی که کافر شده اند تصور کنند اینکه به ایشان مهلت می دهیم برای آنان نیکوست؛ ما فقط به ایشان مهلت می دهیم تا بر گناه [خود]بیفزایند، و [آنگاه]عذابی خفت آور خواهند داشت. (۱۷۸)

ما کان الله لیذر المؤمنین علیٰ ما أنتم علیه حتیٰ یمیز الخبیث من الطیب ۗ وما کان الله لیطلعکم علی الغیب ولٰکن الله یجتبی من ر سله من یشاء ۖ فآمنوا بالله ور سله ۚ وإن تؤمنوا وتتقوا فلکم أجر عظیم ﴿١٧٩﴾

خدا بر آن نیست که مؤمنان را به این [حالی]که شما بر آن هستید، واگذارد، تا آنکه پلید را از پاک جدا کند؛ و خدا بر آن نیست که شما را از غیب آگاه گرداند، ولی خدا از میان فرستادگانش هر که را بخواهد برمی گزیند. پس، به خدا و پیامبرانش ایمان بیاورید؛ و اگر بگروید و پرهیزگاری کنید، برای شما پاداشی بزرگ خواهد بود. (۱۷۹)

ولا یحسبن الذین یبخلون بما آتاهم الله من فضله هو خیر ا لهم ۖ بل هو شر لهم ۖ سیطوقون ما بخلوا به یوم القیامة ۗ ولله میر اث السماوات والأر ض ۗ والله بما تعملون خبیر ﴿١٨٠﴾

و کسانی که به آنچه خدا از فضل خود به آنان عطا کرده، بخل می ورزند، هرگز تصور نکنند که آن [بخل]برای آنان خوب است، بلکه برایشان بد است. به زودی آنچه که به آن بخل ورزیده اند، روز قیامت طوق گردنشان می شود. میراث آسمان ها و زمین از آن خداست، و خدا به آنچه می کنید آگاه است. (۱۸۰)

لقد سمع الله قول الذین قالوا إن الله فقیر ونحن أغنیاء ۘ سنکتب ما قالوا وقتلهم الأنبیاء بغیر حق ونقول ذوقوا عذاب الحر یق ﴿١٨١﴾

مسلما خداوند، سخن کسانی را که گفتند: «خدا نیازمند است و ما توانگریم»، شنید. به زودی آنچه را گفتند، و بناحق کشتن آنان پیامبران را، خواهیم نوشت و خواهیم گفت: «بچشید عذاب سوزان را.» (۱۸۱)

ذٰلک بما قدمت أیدیکم وأن الله لیس بظلام للعبید ﴿١٨٢﴾

این [عقوبت]به خاطر کار و کردار پیشین شماست، [و گر نه]خداوند هرگز نسبت به بندگان [خود]بیدادگر نیست. (۱۸۲)

الذین قالوا إن الله عهد إلینا ألا نؤمن لر سول حتیٰ یأتینا بقر بان تأکله النار ۗ قل قد جاءکم ر سل من قبلی بالبینات وبالذی قلتم فلم قتلتموهم إن کنتم صادقین ﴿١٨٣﴾

همانان که گفتند: «خدا با ما پیمان بسته که به هیچ پیامبری ایمان نیاوریم تا برای ما قربانیی بیاورد که آتش [آسمانی]آن را [به نشانه قبول]بسوزاند.» بگو: «قطعا پیش از من، پیامبرانی بودند که دلایل آشکار را با آنچه گفتید، برای شما آوردند. اگر راست می گویید، پس چرا آنان را کشتید؟» (۱۸۳)

فإن کذبوک فقد کذب ر سل من قبلک جاءوا بالبینات والزبر والکتاب المنیر ﴿١٨٤﴾

پس اگر تو را تکذیب کردند، بدان که پیامبرانی [هم]که پیش از تو، دلایل روشن و نوشته ها و کتاب روشن آورده بودند، تکذیب شدند. (۱۸۴)

کل نفس ذائقة الموت ۗ وإنما توفون أجور کم یوم القیامة ۖ فمن زحزح عن النار وأدخل الجنة فقد فاز ۗ وما الحیاة الدنیا إلا متاع الغر ور ﴿١٨٥﴾

هر جانداری چشنده [طعم]مرگ است، و همانا روز رستاخیز پاداشهایتان به طور کامل به شما داده می شود. پس هر که را از آتش به دور دارند و در بهشت درآورند قطعا کامیاب شده است؛ و زندگی دنیا جز مایه فریب نیست. (۱۸۵)

لتبلون فی أموالکم وأنفسکم ولتسمعن من الذین أوتوا الکتاب من قبلکم ومن الذین أشر کوا أذی کثیر ا ۚ وإن تصبر وا وتتقوا فإن ذٰلک من عزم الأمور ﴿١٨٦﴾

قطعا در مال ها و جانهایتان آزموده خواهید شد، و از کسانی که پیش از شما به آنان کتاب داده شده و [نیز]از کسانی که به شرک گراییده اند، [سخنان دل]آزار بسیاری خواهید شنید، و [لی]اگر صبر کنید و پرهیزگاری نمایید، این [ایستادگی]حاکی از عزم استوار [شما]در کارهاست. (۱۸۶)

و إذ أخذ الله میثاق الذین أوتوا الکتاب لتبیننه للناس ولا تکتمونه فنبذوه ور اء ظهور هم واشتر وا به ثمنا قلیلا ۖ فبئس ما یشتر ون ﴿١٨٧﴾

و [یاد کن]هنگامی را که خداوند از کسانی که به آنان کتاب داده شده، پیمان گرفت که حتما باید آن را [به وضوح]برای مردم بیان نمایید و کتمانش مکنید. پس، آن [عهد]را پشت سر خود انداختند و در برابر آن، بهایی ناچیز به دست آوردند، و چه بد معامله ای کردند. (۱۸۷)

لا تحسبن الذین یفر حون بما أتوا ویحبون أن یحمدوا بما لم یفعلوا فلا تحسبنهم بمفازة من العذاب ۖ ولهم عذاب ألیم ﴿١٨٨﴾

البته گمان مبر کسانی که بدانچه کرده اند شادمانی می کنند و دوست دارند به آنچه نکرده اند مورد ستایش قرار گیرند، قطعا گمان مبر که برای آنان نجاتی از عذاب است، [که]عذابی دردناک خواهند داشت. (۱۸۸)

ولله ملک السماوات والأر ض ۗ والله علیٰ کل شیء قدیر ﴿١٨٩﴾

و فرمانروایی آسمان ها و زمین از آن خداست، و خداوند بر هر چیزی تواناست. (۱۸۹)

إن فی خلق السماوات والأر ض واختلاف اللیل والنهار لآیات لأولی الألباب ﴿١٩٠﴾

مسلما در آفرینش آسمان ها و زمین، و در پی یکدیگر آمدن شب و روز، برای خردمندان نشانه هایی [قانع کننده]است. (۱۹۰)

الذین یذکر ون الله قیاما وقعودا وعلیٰ جنوبهم ویتفکر ون فی خلق السماوات والأر ض ر بنا ما خلقت هٰذا باطلا سبحانک فقنا عذاب النار ﴿١٩١﴾

همانان که خدا را [در همه احوال]ایستاده و نشسته، و به پهلو آرمیده یاد می کنند، و در آفرینش آسمان ها و زمین می اندیشند [که:]پروردگارا، این ها را بیهوده نیافریده ای؛ منزهی تو! پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار. (۱۹۱)

ر بنا إنک من تدخل النار فقد أخزیته ۖ وما للظالمین من أنصار ﴿١٩٢﴾

پروردگارا، هر که را تو در آتش درآوری، یقینا رسوایش کرده ای، و برای ستمکاران یاورانی نیست. (۱۹۲)

ر بنا إننا سمعنا منادیا ینادی للإیمان أن آمنوا بر بکم فآمنا ۚ ر بنا فاغفر لنا ذنوبنا وکفر عنا سیئاتنا وتوفنا مع الأبر ار ﴿١٩٣﴾

پروردگارا، ما شنیدیم که دعوتگری به ایمان فرا می خواند که: «به پروردگار خود ایمان آورید»، پس ایمان آوردیم. پروردگارا، گناهان ما را بیامرز، و بدیهای ما را بزدای و ما را در زمره نیکان بمیران. (۱۹۳)

ر بنا وآتنا ما وعدتنا علیٰ ر سلک ولا تخزنا یوم القیامة ۗ إنک لا تخلف المیعاد ﴿١٩٤﴾

پروردگارا، و آنچه را که به وسیله فرستادگانت به ما وعده داده ای به ما عطا کن، و ما را روز رستاخیز رسوا مگردان، زیرا تو وعده ات را خلاف نمی کنی. (۱۹۴)

فاستجاب لهم ر بهم أنی لا أضیع عمل عامل منکم من ذکر أو أنثیٰ ۖ بعضکم من بعض ۖ فالذین هاجر وا وأخر جوا من دیار هم وأوذوا فی سبیلی وقاتلوا وقتلوا لأکفر ن عنهم سیئاتهم ولأدخلنهم جنات تجر ی من تحتها الأنهار ثوابا من عند الله ۗ والله عنده حسن الثواب ﴿١٩٥﴾

پس، پروردگارشان دعای آنان را اجابت کرد [و فرمود که:]من عمل هیچ صاحب عملی از شما را، از مرد یا زن، که همه از یکدیگرید، تباه نمی کنم؛ پس، کسانی که هجرت کرده و از خانه های خود رانده شده و در راه من آزار دیده و جنگیده و کشته شده اند، بدیهایشان را از آنان می زدایم، و آنان را در باغهایی که از زیر [درختان]آن نهر ها روان است درمی آورم؛ [این]پاداشی است از جانب خدا و پاداش نیکو نزد خداست. (۱۹۵)

لا یغر نک تقلب الذین کفر وا فی البلاد ﴿١٩٦﴾

مبادا رفت و آمد [و جنب و جوش]کافران در شهر ها تو را دستخوش فریب کند. (۱۹۶)

متاع قلیل ثم مأواهم جهنم ۚ وبئس المهاد ﴿١٩٧﴾

این کالای ناچیز و برخورداری اندکی است؛ سپس جایگاهشان دوزخ است، و چه بد قرارگاهی است. (۱۹۷)

لٰکن الذین اتقوا ر بهم لهم جنات تجر ی من تحتها الأنهار خالدین فیها نزلا من عند الله ۗ وما عند الله خیر للأبر ار ﴿١٩٨﴾

ولی کسانی که پروای پروردگارشان را پیشه ساخته اند باغهایی خواهند داشت که از زیر [درختان]آن نهر ها روان است. در آنجا جاودانه بمانند؛ [این]پذیرایی از جانب خداست، و آنچه نزد خداست برای نیکان بهتر است. (۱۹۸)

وإن من أهل الکتاب لمن یؤمن بالله وما أنزل إلیکم وما أنزل إلیهم خاشعین لله لا یشتر ون بآیات الله ثمنا قلیلا ۗ أولٰئک لهم أجر هم عند ر بهم ۗ إن الله سر یع الحساب ﴿١٩٩﴾

و البته از میان اهل کتاب کسانی هستند که به خدا و بدانچه به سوی شما نازل شده و به آنچه به سوی خودشان فرود آمده ایمان دارند، در حالی که در برابر خدا خاشعند، و آیات خدا را به بهای ناچیزی نمی فروشند. اینانند که نزد پروردگارشان پاداش خود را خواهند داشت. آری! خدا زودشمار است. (۱۹۹)

یا أیها الذین آمنوا اصبر وا وصابر وا ور ابطوا واتقوا الله لعلکم تفلحون ﴿٢٠٠﴾

ای کسانی که ایمان آورده اید، صبر کنید و ایستادگی ورزید و مرز ها را نگهبانی کنید و از خدا پروا نمایید، امید است که رستگار شوید. (۲۰۰)

انتهای پیام/