اهتمام امام باقر (ع) به عزاداری سیدالشهداء در دوران خفقان بنی امیه



به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، یکی از شیوه هایی که ائمه معصومین علیهم السلام برای زنده نگه داشتن نهضت امام حسین به کار گرفتند، برپایی مجالس سوگواری، گریستن و گریاندن برای مصیبت های جانسوز کربلا و یادآوری آن حادثه در زمان های مناسب است؛ نشان به اینکه امام سجاد (ع) در طول دوران امامتشان پیوسته سوگوار ماجرای عاشورا بودند و در این مصیبت آن قدر گریستند که از «بکائین» یعنی «بسیار گریه کنندگان» به شمار آمدند.

همچنین احادیث متعددی که درباره ثواب گریه بر سید و سالار شهیدان و زیارت و ندبه بر ایشان وارد شده، بیش از حد احصاء است. مرحوم «ابن قولویه» در کتاب کامل الزیارات به ذکر بخشی از این احادیث پرداخته است؛ از جمله آنکه می نویسد علقمه می گوید محضر مبارک امام پنجم علیه السلام عرضه داشتم: فدایت شوم، چگونه است اجر و ثواب کسی که در شهرهای دوردست و بلاد غریب و بعید است به طوری که برایش امکان ندارد در چنین روزی (روز عاشوراء) به زیارت حضرت بشتابد؟ امام فرمودند:

«وی در چنین روزی به صحراء رفته یا به پشت بام بلندی در خانه اش برآید و با سلام به حضرت اشاره کرده سپس در نفرین بر قاتلان آن حضرت سعی و کوشش کرده و پس از آن دو رکعت نماز بخواند. البته توجه داشته باشد که این زیارت را در روز قبل از ظهر انجام دهد، سپس برای حسین ندبه و گریه کرده و به کسانی که در خانه هستند امر کند که برای آن حضرت بگریند و با اظهار جزع و فزع بر آن جناب در خانه اش اقامه مصیبت کند و مواظب باشند هرگاه اهل خانه یک دیگر را ملاقات کردند، با گریه باشند و لازم است برخی از آنها بعضی دیگر را نسبت به مصیبت حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) تسلیت دهند و در صورتی که به این دستورهائی که داده شد عمل کنند من ضامن می شوم که حق تعالی تمام ثواب هایی که ذکر شد را به ایشان اعطاء فرماید. إذا کان ذلک الیوم برز إلی الصحراء أو صعد سطحا مرتفعا فی داره و أومأ إلیه بالسلام و اجتهد علی قاتله بالدعاء و صلی بعده رکعتین یفعل ذلک فی صدر النهار قبل الزوال ثم لیندب الحسین ع و یبکیه و یأمر من فی داره بالبکاء علیه و یقیم فی داره مصیبته بإظهار الجزع علیه و یتلاقون بالبکاء بعضهم بعضا فی البیوت و لیعز بعضهم بعضا بمصاب الحسین ع فأنا ضامن لهم إذا فعلوا ذلک علی الله عز و جل جمیع هذا الثواب» (کامل الزیارات، النص، ص۱۷۵)

یا نقل است کمیت شاعر نزد امام محمد باقر علیه السلام اشعاری در سوگ امام حسین علیه السلام خواند. کمیت می گوید پس ابوجعفر گریان شد و فرزندش اباعبدالله نیز گریست و شنیدم که زنی نیز پشت پرده گریه می کند. همین که به این شعر رسیدم: و ۶ تن که کسی با آنها (در فضیلت) مقایسه نشود، فرزندان عقیل بهترین سواران، سپس علی، سرور ایشان که نامبردنشان غصه های مرا زنده کرده، حضرت فرمود: نیست کسی که یاد ما کند یا نزدش ما را یاد کنند و از چشمانش مانند بال مگسی اشک بیرون آید مگر این که خداوند برای او خانه ای در بهشت بنا کند و این اشک را پرده میان او و آتش قرار دهد؛ ما من رجل ذکرنا أو ذکرنا عنده فخرج من عینیه ماء و لو قدر مثل جناح البعوضة إلا بنی الله له بیتا فی الجنة و جعل ذلک حجابا بینه و بین النار» (کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص۲۴۸)

این دو روایت گویای اهمیت مراسم عزا و ندبه بر امام حسین علیه السلام در سیره و سنت امام محمد باقر علیه السلام و سایر ائمه طاهرین علیهم السلام است و در این باره اخبار و روایات متعدد و فراوانی نقل شده است. مضاف بر اینکه این مراسم ها در فضایی شکل می گرفت که بنی امیه کمر به نابودی خاندان عترت بسته بودند و شیعیان در خفقان شدیدی قرار داشتند؛ همچنان که خشونت خلفای اموی در این دوره در برخورد با امت اسلامی، به ویژه شیعیان و فرزندان پیامبر(ص)، از حاکمان پیشین کمتر نبود. شدت اختناق و بیداد چنان بود که خلفا آشکارا به دشمنی با آل محمد می پرداختند، موج دستگیری و شکنجه به راه افتاد و زندان ها از آل محمد(ص) آکنده شد. کمترین ستمی که به فرزندان و نوادگان پیامبر(ص) روا می داشتند، حذف نامهای آنها از دیوان بیت المال بود. در فضایی که بنی امیه سعی در تحریف قیام امام حسین علیه السلام و جریان عاشورا داشتند و به دنبال وارونه جلوه دادن آموزه های نبوی و فراموشی یاد عترت بودند، امام باقر و امام صادق علیهما السلام در مسیر ایجاد فرهنگ صحیح اسلامی و اعتقادات درست دینی کوشیدند که یکی از اقدامات ایشان احیای مکتب حسینی با برپایی مراسم عزا بود.

انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی

💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «اهتمام امام باقر (ع) به عزاداری سیدالشهداء در دوران خفقان بنی امیه» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.