نافله های روزانه

صفحه

بحث

خواندن

نمایش مبدأ

نمایش تاریخچه

بیشتر

برای دیگر کاربردها، نوافل (ابهام زدایی) را ببینید.

نیایش

نمازهای مستحب
نافله های روزانه•عید•جعفر طیار•سلمان•شکر•استغاثه•وتر•استسقاء

دعاها
کمیل•توسل•افتتاح•ابوحمزه•عرفه•ندبه•سمات•فرج

مناجات ها
مناجات خمس عشر•مناجات شعبانیه

زیارات مشهور
عاشورا•وارث•امین الله•جامعه کبیره•آل یاسین

اذکار
تکبیر•تحمید•تهلیل•تسبیح•تسبیحات حضرت زهرا•صلوات•ذکر یونسیه•استغفار•تعقیبات

کتاب های دعا
مفاتیح الجنان•صحیفه سجادیه•مصباح المتهجد•اقبال الاعمال•مفتاح الفلاح

روزها و ماه ها
شب قدر•نیمه شعبان•روز عرفه•رمضان•رجب•ذی الحجه•لیلةالرغائب

مفاهیم وابسته
دعا•مناجات•زیارت•عبادت•تسبیح•استجابت دعا•التماس دعا

نافله های روزانه نمازهای مستحبی هستند که هر روز خوانده می شوند. در کنار نمازهای واجب، نمازهایی به عنوان نافله مشخص شده است که قبل یا بعد از آن ها خوانده می شوند. تعداد رکعات نافله های نمازهای واجب در غیر روز جمعه، ۳۴ رکعت و در روز جمعه ۳۸ رکعت است.

معنای نافله

نافله به کار مستحبی و کار نیکو، که بر انسان واجب نیست، گفته می شود. هم چنین به معنی نوه، غنیمت و عطاء نیز آمده است.[۱] در اصطلاح فقهاء بیشترین استعمال نافله در نمازهای مستحبّی است.[۲]

اهمیت و فضیلت نافله

در دین اسلام تأکید فراوانی بر انجام نمازهای مستحبی شده و ثواب های فراوانی برای آن بیان شده است. در میان نمازهای مستحبی نماز شب از فضیلت بیشتری برخوردار است.

روایات فراوانی در مورد اهمیت نافله از معصومین(ع) نقل شده است:

«إِیّاکُمْ وَ الْکَسَل. إِنَّ رَبّكُمْ رَحیمٌ یَشْكُرُ الْقَلیلَ. إِنَّ الرَجُلَ لَیُصَلّی رَکْعَتَینِ تَطَوُّعاً یُریدُ بِهِما وَجْهَ اللهِ فَیُدْخِلُهُ اللهُ بِهِما الْجَنَّةَ (امام صادق(ع) فرمود: «بر شما باد دوری از تنبلی و کسلی! همانا پروردگار شما مهربان است و چیز کم را سپاس و شکر می گوید. همانا مردی برای رضا و خشنودی خدا دو رکعت نماز مستحبّی به جا می آورد و خداوند به خاطر خواندن همان دو رکعت او را داخل بهشت می کند.»[۳])

در برخی روایات، نمازهای نافله موجب جبران نقص نمازهای واجب شمرده شدند[۴] از جمله در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: «...وَ إِنَّمَا أُمِرْنَا بِالنَّافِلَةِ لِیَتِمَّ لَهُمْ بِهَا مَا نَقَصُوا مِنَ الْفَرِیضَة؛ همانا ما به نمازهای نافله امر شدیم تا به واسطه آنها نقص نمازهای واجب جبران شود.»[۵] در روایت دیگری امیرالمؤمنین(ع) تنها بخشی از نماز را مورد قبول دانسته که نمازگزار حضور قلب داشته باشد و در ادامه فرموده که خداوند متعال این نقصان را با نوافل تکمیل می کند. [۶]

مهم ترین اثر نافله در حدیثی به نام حدیث قرب نوافل چنین آمده است: راوی از امام صادق(ع) و ایشان از پیامبر(ص) و پیامبر(ص) از خداوند عزوجل چنین نقل می کند:

«به درستی که بنده من با نافله و کارهای مستحبی قرب را می جوید تا این که او را دوست بدارم و هنگامی که او را دوست داشتم گوش او می شوم که با آن می شنود و چشم او می شوم که با آن می بیند و زبان او می گردم که با آن سخن می گوید....»[۷]

فضیل بن یسار از امام صادق(ع) نقل کرد که ایشان فرمود: «نماز های واجب و نافله پنجاه و یک رکعت هستند. دو رکعت نافله عشاء که نشسته خوانده می شود یک رکعت محسوب می شود. نمازهای واجب هفده رکعت و نمازهای نافله سی و چهار رکعت می باشند»[یادداشت ۱]

تعداد رکعات و زمان نافله های روزانه

نافله ها، در غیر روز جمعه سی وچهار رکعت هستند:

نماز نافله ظهر: هشت رکعت است. وقت نافله ظهر همان وقت نماز واجب ظهر است و پیش از نماز واجب ظهر خوانده می شود.

نماز نافله عصر: هشت رکعت است. وقت نافله عصر همان وقت نماز واجب عصر است و پیش از نماز واجب عصر خوانده می شود.

نماز نافله مغرب: چهار رکعت است. وقت نافله مغرب همان وقت نماز واجب مغرب است و بعد از نماز مغرب خوانده می شود.

نماز نافله عشاء: دو رکعت است و چون دو رکعت نافله عشاء نشسته خوانده می شود یک رکعت حساب می شود. وقت نافله عشاء همان وقت نماز واجب عشاء است و بعد از نماز عشاء خوانده می شود.

نماز نافله شب (نماز شب): یازده رکعت است. هشت رکعت از آن به عنوان نماز شب، دو رکعت نماز شَفع و یک رکعت نماز وِتر است. وقت نافله شب از نصف شب تا اذان صبح است.

نماز نافله صبح: دو رکعت است. نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می شود.

در روز جمعه به شانزده رکعت نافله ظهر و نافله عصر چهار رکعت اضافه می شود.[۸]

روش خواندن نافله های روزانه

به طور کلی نمازهای مستحبی (نافله) به صورت دو رکعت، دو رکعت و هر دو رکعت با یک تشهد و سلام خوانده می شود، مگر در مورد نماز مخصوصی دلیل داشته باشیم که به صورت دیگر خوانده شود؛ مثل نماز وتر که یک رکعتی است و نمازی که در شب عید غدیر خوانده می شود که دوازده رکعت است. هر دو رکعت یک تشهد دارد و در پایان رکعت دوازدهم باید سلام داد.[۹]

نمازهای نافله روزانه نیز به همین صورت دو رکعتی خوانده می شوند یعنی مثلا نماز نافله ظهر چهار دو رکعتی و نماز نافله شب پنج دو رکعتی و یک، یک رکعتی است.

نافله را مانند سایر نمازهای مستحبی می توان هم نشسته و هم ایستاده خواند. ولی بهتر است نمازگزار دو رکعت نافله نشسته را یک رکعت حساب کندِ مثلاً کسی که می خواهد نافله هشت رکعتی ظهر را نشسته به جا آورد، شانزده رکعت بخواند.[۱۰]

نافله های روزانه در سفر

نافله های روزانه ای که نماز واجبشان در سفر شکسته خوانده می شوند مثل نماز ظهر و عصر، ساقط شده و نباید خوانده شوند، بنابراین نافله ظهر، عصر و عشاء در سفر ساقط شده و نافله شب، صبح و مغرب را می توان به جا آورد.[۱۱]

جستارهای وابسته

نماز وتر

نماز شفع

نماز شب

تهجد

پانویس

1. ↑ معلوف، المنجد، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۱۹۸۶.
2. ↑ مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۹ش، ص۵۲۸.
3. ↑ حر عاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۴.
4. ↑ نگاه کنید به: حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۱۳-۳۱۵، ج۴، ص۷۱-۷۴.
5. ↑ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۷۱.
6. ↑ شیخ صدوق، خصال،۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۱۷.
7. ↑ کلینی، اصول کافی، ۱۳۶۹ش، ج۴، ص۵۳
8. ↑ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج۱، ص۴۲۵، مسئله ۷۴۶؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۱۳۵-۱۳۶.
9. ↑ سید بن طاوس، اقبال الاعمال، ۱۳۶۷ش، ص۴۵۲.
10. ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۷ش، ج۷، ص۵۲؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۱۳۷.
11. ↑ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۱۳۶.

1. ↑ عن فضیل بن یسار عن ابی عبدالله(ع) قال: «الفریضةُ والنافلةُ احدی و خمسون رکعةً. منها رکعتان بعد العُتمة جالساً تعدّان برکعةٍ وهو قائمٌ الفریضةُ منها سبع عشرة رکعةً والنافلةُ اربعُ و ثلاثون رکعةً» حر عاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۶.