ایسنا/خراسان رضوی خشونت نسبت به زنان در زندگی روزمره به اشکال مختلف در جوامع بسیاری وجود دارد؛ زن ها کتک می خورند، نقص عضو پیدا می کنند، سوزانده می شوند و مورد تجاوز و آزار جنسی قرار می گیرند.

واژه خشونت را باید جزو آن دسته از اصطلاحاتی محسوب نمود که موارد استفاده متعددی یافته است. در علوم مختلف، تعاریف متنوعی از خشونت ارائه شده است. نزدیکترین اصطلاح به خشونت، واژه پرخاشگری است که مراد از آن رفتاری صدمه زننده و تخریب کننده است که از جانب فردی علیه فرد دیگر انجام می گیرد. در جرم شناسی خشونت را شامل اعمال و رفتاری دانسته اند که احساس ناامنی را در فرد و جامعه به وجود می آورد و شامل خشونت مشروع و غیرمشروع می شود. به طور کلی خشونت را می توان رفتاری عمدی دانست که هدف آن صدمه زدن به خود یا دیگران است که دلیل این رفتار می تواند ذاتی و فطری یا اکتسابی باشد.

خشونت خانگی، خشونتی است که در محیط خصوصی به وقوع می پیوندد و عموما در میان افرادی رخ می دهد که به سبب صمیمیت ارتباط خونی یا قانونی، به یکدیگر پیوند خورده اند و بیشترین میزان آن علیه زنان و کودکان اعمال می شود. خشونت خانگی می تواند در اشکال متنوعی نظیر خشونت علیه همسران، خشونت علیه والدین، خشونت علیه فرزندان و خشونت علیه سالمندان ظاهر شود.

تغییر نگرش زنان و عدم پذیرش خشونت به عنوان امر طبیعی یا سرنوشت و تقدیر یکی از راه های مقابله با خشونت است

سالانه ۳ تا ۴ میلیون زن قربانی خشونت می شوند.خشونت نسبت به زنان در زندگی میلیون ها زن از طبقات مختلف اجتماعی با وضعیت اقتصادی و سطح تحصیلی متفاوت در سراسر دنیا تأثیر گذاشته است. بسیاری از موارد خشونت علیه زنان گزارش یا ثبت نمی شود. براساس تحقیقات یونسکو، خرید و فروش زنان در کشورهای در حال توسعه و کشورهایی که اقتصاد در حال انتقال دارند، به ویژه آن دسته که با مشکل فقر و کاهش ارزش های اخلاقی و مذهبی در سطح جامعه مواجه هستند، شایع است. تغییر نگرش زنان نسبت به خود، دست یابی آنان به اعتماد به نفس و عدم پذیرش خشونت شوهرانشان به عنوان امر طبیعی یا سرنوشت و تقدیر یکی از راه های مقابله با خشونت است.

خشونت های خانوادگی همواره در اذهان عمومی به عنوان موضوعی خصوصی قلمداد می شوند

خشونت های خانوادگی به خاطر ذات و طبیعت خاص شان همواره در اذهان عمومی به عنوان موضوعی خصوصی قلمداد می شوند و افراد غالبا تمایلی برای اظهار نظر و مداخله در این مورد از خود نشان نمی دهند؛ به این ترتیب که محیط خانواده، مکانی خصوصی است که مهد آرامش و امنیت اعضاء آن بوده و از چنان جایگاه والایی برخوردار است که باید محترم و مقدس شمرده شود. در راستای همین دیدگاه حتی افراد پلیس نیز از مداخله در چنین جریاناتی کراهت دارند و به دلیل همین خصوصیت است که آمار و ارقام واقعی از خشونت های خانوادگی وجود ندارد.

الگوهای مشابهی که در تجربیات زنان کتک خورده وجود دارد، آشکار می سازد که خشونت علیه زنان چیزی فراتر از یک موضوع خصوصی است و ریشه در عمق رویه های فرهنگی و اجتماعی دارد. وابستگی اجتماعی، اقتصادی و حقوقی زنان در طول تاریخ آنها را درموضع فروتری قرار داده و در مقابل خشونت مردان آسیب پذیر ساخته است.

۸۷ درصد زنان متأهل تهرانی از همسرآزاری روانی رنج می برند

در ایران نیمی از زنان در هفته اول زندگی مشترک با خشونت خانگی مواجه شده اند. در پژوهشی انجام گرفته بر ۱۱۶ زن مراجعه کننده به پزشکی قانونی مشخص شد که ۲۵ درصد آنان از روزی سه بار یا بیشتر توسط همسر خود مورد ضرب و جرح قرار گرفته اند. ۸۷ درصد زنان متأهل شهر تهران از همسر آزاری روانی و ۴۷٫۹ درصد نیز از همسرآزاری جسمی رنج می برند.

در مورد میزان خشونت علیه کودکان در ایران باید گفت آمارهای دقیقی از خشونت به تفکیک مراکز استان های کشور در دست نیست. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۵، ۴۰ میلیون کودک در سراسر جهان در معرض انواع کودک آزاری قرار گرفته اند. یونیسف نیز در همین سال طی گزارشی از کشته شدن ۳۵۰۰ کودک در اثر خشونت فیزیکی و غفلت خبر داده است.

کارشناسان حقوق کودک در ایران، علت اصلی بروز کودک آزاری را غفلت و کم توجهی والدین و جامعه به کودکان می دانند. عواملی مانند ناآگاهی والدین از رفتار درست با فرزندان، بیکاری، اعتیاد و مشکلات خانوادگی از مهمترین عوامل بروز و شیوع گسترده این معضل اجتماعی در ایران عنوان شده اند.

خشونت علیه مردان یکی دیگر از انواع خشونت خانگی

در سال های اخیر توجه برخی از پژوهشگران و صاحب نظران مسائل اجتماعی به این شکل از خشونت خانگی، یعنی خشونت زنان علیه مردان نیز جلب شده است. از نظر آماری، بریتون ( ۲۰۱۲)، در بررسی جرم در بریتانیا بیان می کند که بیش از ۶۰۰ هزار مرد، قربانی نوعی خشونت خانوادگی بوده اند. تحقیقات اندکی در این زمینه در ایران نیز انجام شده است؛ بنابراین به نظر می رسد که کاملا قابل درک است که خشونت زنان علیه مردان وجود دارد و پدیده ای ناخوشایند و نابهنجار است. خشونت خانگی علیه مردان تبعات جبران ناپذیری مانند طلاق، اعتیاد، بزهکاری و مسائل دیگر را در برخواهد داشت که همانند دیگر اثرات خشونت خانگی می توان آنها را در ابعاد فردی و اجتماعی مورد توجه قرار داد. رفتارهای خشونت آمیز و آزاردهنده زنان در محیط خانه از یک سو می تواند مردان را به لحاظ فردی متأثر نماید و برای آنها صدمات روحی و جسمی و حتی مرگ در پی داشته باشد و از سوی دیگر رفتارهای خشونت آمیز زنان به نهاد خانواده لطمه وارد ساخته و در چنین شرایطی خانواده دستخوش آسیب های جدی می شود.

خیرخواه زاده در سال ۱۳۹۰ در پژوهشی با عنوان «مطالعه جامعه شناختی تجربه زیست مردان از خشونت خانگی علیه آنان» در شهر تهران انجام داده است و با بکارگیری روش کیفی و با هدف شناخت مصادیق خشونت خانگی علیه مردان و پیامدهای آن با ۵۰ مرد متأهل مصاحبه عمیق انجام داده و مصاحبه شوندگان شایع ترین و مؤثرترین نوع خشونت علیه آنان را خشونت روانی کلامی دانسته اند و معتقد بودند مردانی که وضعیت اقتصادی مناسبی ندارند یا از نظر مالی به همسر خود وابسته اند یا مشکلات اخلاقی مانند گرایش به مصرف مواد مخدر دارند، بیشتر در معرض خشونت های خانگی قرار می گیرند؛ یعنی مردان، قربانی خشونت شدن را ناشی از جایگاه فرودست و تضعیف پایگاه قدرت خود در خانواده می بینند.

پوچرت و همکاران در سال ۲۰۰۴ در کشور آلمان یک تحقیق پیمایشی درباره خشونت علیه مردان انجام داده اند که مصادیق خشونت علیه مردان از سوی زنان در چهار گروه خشونت فیزیکی، کنترل اجتماعی، عاطفی و جنسی تقسیم بندی کرده اند. مردان در مورد خشونت فیزیکی از سوی همسران شان گزارش داده اند که حداقل یک بار یا در بعضی موارد چندین بار اتفاق افتاده است. این رفتارها بدین ترتیب گزارش شده اند که هل دادن (۱۸درصد)، سیلی زدن (۹درصد)، کتک زدن یا خراشیدن (۷درصد)، لگد زدن به شکل دردناک، فشار دادن یا چنگ زدن شدید (۵درصد) و پرتاب کردن اشیاء( ۵درصد). تقریبا ۵ درصد از پاسخ دهندگان، حداقل یک بار جراحتی را از یک خشونت خانگی متحمل شده اند. هیچ کدام از مردانی که خشونت فیزیکی را از طرف شریک خود تجربه کرده اند به پلیس اطلاع نداده اند.

منابع:

اعظم آزاده، منصوره؛ دهقان فرد، راضیه. (۱۳۸۵)، خشونت علیه زنان در تهران:

نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی،پژوهش زنان، دوره ۴، شماره ۱و۲

آقاخانی، کامران؛ آقابیگلویی، عباس؛ چهرهای، علی . (۱۳۸۱)، بررسی خشونت فیزیکی توسط همسر علیه زنان مراجعه کننده به مرکز پزشکی قانونی تهران درپاییز ۱۳۷۹، مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران، سال ۹، شماره۳۱

افتخار، حسن؛ کاکویی، حسین؛ فروزان، آمنه ستاره؛ برادران افتخاری، منیر.

(۱۳۸۳)، ویژگیهای فردی قربانیان همسرآزاری در مراجعین به مراکز سازمان پزشکی قانونی، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال سوم، شماره ۱۲.

احمدی، بتول؛ ناصری، سیمین؛ علی محمدیان، معصومه؛ شمس، محسن؛رنجبر، زینب؛ شریعت، مامک؛ ابراهیمپور، عزیزه؛ پوررضا، ابوالقاسم؛ محودی،محمود؛ یونسیان، مسعود. (۱۳۸۷)، دیدگاه زنان و مردان تهرانی و صاحب نظران درباره خشونت خانگی علیه زنان در ایران:یک پژوهش کیفی، مجله دانشکده بهداشت وانستیتو تحقیقات بهداشتی، دوره ۶، شماره ۲.

امیر مرادی، فرشته؛ معماری، اشرف الملوک؛ رمیم، طیب؛ مهران، عباس؛خسروی، خدیجه . (۱۳۸۴)، بررسی علل اقدام به خودسوزی زنان متأهل، فصلنامه حیات، سال یازدهم، شماره ۲۴ و ۲۵.

انصاری، حسین؛ پریسای، ظفر؛ رحیمی، ابراهیم؛ رخشانی، فاطمه. (۱۳۸۷)، ارتباط خشونتهای دوران بارداری با کم وزنی هنگام تولد نوزادان: مطالعهمورد شاهدی، مجله دانشگاه علوم پزشکی جهرم، دوره ششم، شماره ۲.

بختیاری، افسانه؛ امیدبخش، نادیا. (۱۳۸۲)، بررسی علل و آثار خشونت علیه زنان در خانواده در مراجعین به مرکز پزشکی قانونی بابل، مجله علمی پزشکی قانونی، دوره ۹ (۳۱).

بداغ آبادی، مهین. (۱۳۸۶)، بررسی شیوع خشونت و عوامل مرتبط با آن درزنان باردار مراجعه کننده به بیمارستان شهید مبینی سبزوار، مجله پزشکیهرمزگان، سال یازدهم، شماره اول.

بلالی میبدی، فاطمه؛ حسنی، مهدی. (۱۳۸۸)، فراوانی خشونت علیه زنانتوسط همسرانشان در شهر کرمان، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال پانزدهم، شماره ۳.

پناغی، لیلی؛ قهاری، شهربانو . (۱۳۸۷)، همسرآزاری و سلامت روانی: نقش حمایت اجتماعی و راهبردهای مقابله، فصلنامه روانشناسی ایرانی، سال پنجم،شماره ۱۷.

پورنقاش تهرانی، سعید. (۱۳۸۴)، بررسی خشونت خانوادگی در خانواده هایتهرانی، دو ماهنامه دانشور، سال دوازدهم، شماره ۱۳.

پورنقاش تهرانی، سیدسعید؛ تاشک، آناهیتا. (۱۳۸۶)، بررسی و مقایسه انواع خشونت خانوادگی در زنان و مردان در تهران، مطالعات روان شناختی، پاییز، سال ۳، شماره ۳.

انتهای پیام