حمله شیمیایی به <a href="/fa/dashboard/ ir/حلبچه" class="text info">حلبچه</a> توسط <a href="/fa/dashboard/ ir/رژیم بعث" class="text info">رژیم بعث</a> <a href="/fa/dashboard/ ir/عراق" class="text info">عراق</a>

حمله شیمیایی به حلبچه

بخشی از جنگ ایران و عراق
عملیات ظفر ۷

یک بمب واقعی که در بمباران حلبچه به کار رفت. امروزه بقایای این بمب به عنوان گلدانی در بنای یادبود قربانیان حلبچه به کار می رود
| زمان | ۲۵ اسفند ماه ۱۳۶۶
---|---
مکان | مختصات: ۳۵°۱۱′ شمالی ۴۵°۵۹′ شرقی حلبچه، کردستان عراق
نتیجه | کردها و ایرانی ها حلبچه را ترک گفتند و پس از آن شهر توسط نیروهای عراقی به اشغال درآمد.
جنگندگان
ایران
کردستان عراق | حزب بعث عراق
فرماندهان
| علی حسن المجید
تلفات
بیش از ۱۵هزار نفر کشته و زخمی (اکثرا از غیرنظامیان)

قربانیان بمباران شیمیایی حلبچه

بمباران شیمیایی حلبچه (به کردی: کیمیابارانی ھەڵەبجە) در ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ توسط نیروی هوایی حکومت بعث عراق در واکنش به آنچه که همکاری کردها با نیروهای ایرانی و خیانت به صدام حسین نامیده می شد، صورت گرفت. این بمباران طلیعه ی عملیات گسترده ای به نام عملیات انفال بود که بر ضد ساکنان مناطق کردنشین عراق انجام گرفت.[۱][۲] در پی عملیات والفجر ۱۰ و تصرف بخش هایی از کردستان عراق بدست نیروهای ایران در اواخر سال ۱۳۶۶ که منجر به استقبال مردم این مناطق از نیروهای ایرانی شد، صدام حسین به پسرعمویش علی حسن المجید معروف به علی شیمیایی، دستور بمباران شیمیایی این مناطق را داد.[۳] در پی این حمله حدود پنج هزار تن از مردم حلبچه که غیرنظامی بودند کشته شدند.[۴]

حملهٔ شیمیایی به حلبچه که به کشتار حلبچه یا جمعهٔ خونین هم شناخته می شود، یک نسل کشی مردم کرد بود که در تاریخ ۱۶ مارس ۱۹۸۸ (برابر با ۲۶ اسفند ماه سال ۱۳۶۶) به وسیلهٔ بمباران شیمیایی توسط نیروهای دولتی عراقی در شهر حلبچه کردستان عراق در طی روزهای پایانی جنگ ایران و عراق اتفاق افتاد.[۵]

محتویات

۱ شرح حمله

۲ تلفات جانی

۳ جستارهای وابسته

۴ منابع

۵ پیوند به بیرون

شرح حمله

پیش از حملات شیمیایی، شهر به مدت دو روز با بمب های متعارف بمباران شد. ظاهرا علی حسن المجید می خواسته شیشه ساختمان های شهر را بشکند، تا امکان مقاومت در مقابل گازهای سمی به حداقل برسد.[۶] این حمله ۴۸ ساعت بعد از اینکه آن شهر تحت تصرف نیروهای ایران در آمد، انجام شد.[۷]

نیروی هوایی عراق از انواع مواد شیمیایی علیه حلبچه استفاده کرد: گازهای اعصاب مانند وی ایکس ، سارین و تابون، و گاز خردل، که از زمان جنگ جهانی اول از آن استفاده شده است.[۶]

همچنین، یک مقام بلند پایهٔ عراقی در فروردین ماه سال ۱۳۶۷ در دیدار خود با خاویر پرز دکوئیار، دبیرکل سازمان ملل، به صورت رسمی اعتراف به استفاده عراق از سلاح شیمیایی می نماید.[۸]

تلفات جانی

این حمله نزدیک به ۳۲۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر[۳] را کشت و نزدیک به ۷۰۰۰ هزار تا ۱۰۰۰۰ هزار نفر را زخمی کرد که اکثرا از غیرنظامیان بودند؛ صدها تن دیگر بر اثر عواقب، بیماری ها و نقص جسم در هنگام تولد در سال ها پس از حمله کشته شدند. حادثه ای که به صورت رسمی به عنوان نسل کشی مردم کرد عراق شناخته شد و هنوز به عنوان بزرگترین حملهٔ شیمیایی مستقیم به یک منطقهٔ شهرنشین در تاریخ باقی مانده است.[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

جستارهای وابسته

استفاده صدام حسین از سلاح های شیمیایی

حمله شیمیایی به گردان فجر بهبهان

بمباران شیمیایی سردشت

منابع

۱.

«محاکمه همدستان صدام در پرونده انفال از سر گرفته شد». همشهری آنلاین.

- «حلبچه کانون بزرگترین ژینوساید شیمیایی تاریخ». پایگاه اطلاع رسانی قربانیان سلاح های شیمیایی.[پیوند مرده]

- میخائیل رمضان (۱۳۸۱)، «چهارم»، شبیه صدام، سوره مهر، ص. ۱۶۱، شابک ۹۶۴-۴۷۱-۶۷۸-۷

- «بمباران شیمیایی حلبچه توسط رژیم بعث عراق». بایگانی شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۱- دریافت شده در ۷ نوامبر ۲۰۱۱.

- «پیام ظریف در سالگرد حمله شیمیایی صدام به حلبچه». دنیای اقتصاد.

- http://www.bbc.co.uk/persian/world/۲۰۱۲/۱۲/۱۲۱۲۰۵_an_saddam_halabja_chemical_weapons.shtml

- Hiltermann, Joost R. (۲۰۰۷). A Poisonous Affair: America, Iraq, and the Gassing of Halabja. Cambridge University Press. p. ۱۹۵. ISBN ۹۷۸۰۵۲۱۸۷۶۸۶۵.

- «سالروز حمله شیمیایی حزب بعث به مردم بی گناه حلبچه/ نسل کشی صدام در کردستان عراق». خبرگزاری تقریب.

- «BBC ON THIS DAY | ۱۶ | ۱۹۸۸: Thousands die in Halabja gas attack». BBC News. Archived from the original on ۱۰ February ۲۰۱۸- Retrieved ۲۸ August ۲۰۱۳.

- «Halabja, the massacre the West tried to ignore». The Times. Archived from the original on ۲۸ January ۲۰۱۰- Retrieved ۲۸ August ۲۰۱۳.

- «Kurds look back with fear». BBC News. ۲۲ July ۲۰۰۲- Archived from the original on ۱۱ September ۲۰۱۳- Retrieved ۲۸ August ۲۰۱۳.

- ۱۹۸۸ Kurdish massacre labeled genocide بایگانی شده در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, United Press International (UPI), ۸ March ۲۰۱۰
  *

۱- «Chemical Weapons Programs – Iraq Special Weapons Facilities». Federation of American Scientists. Archived from the original on ۱۴ December ۲۰۱۷- Retrieved ۲۸ August ۲۰۱۳.

پیوند به بیرون

| در ویکی انبار پرونده هایی دربارهٔ حمله شیمیایی به حلبچه موجود است.
---|---

شعرهایی درباره بمباران شیمیایی حلبچه

خاطرات دمیرتاش؛ فقر، پ.ک.ک و نمایندگی مجلس، کردپرس

عملیات های نظامی در جنگ ایران و عراق

سپاه پاسداران • بسیج • نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران • نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران • نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران • جهاد سازندگی • ستاد جنگ های نامنظم • لشکر بدر • پیش مرگ • اتحادیه میهنی کردستان عراق
ارتش عراق • نیروی هوایی عراق • نیروی دریایی عراق • اتحادیه عرب • کومله • سازمان مجاهدین خلق ایران • نیروی دریایی ایالات متحده • نیروی هوایی ایالات متحده • ارتش مصر

عملیات های نظامی آمریکا |

نیروی دریایی
ایالات متحده آمریکا

عملیات آخوندک • اراده جدی • فرصت برجسته • کمانگیر چابک

---|---

نیروی هوایی ایالات متحده

یخچال شکننده

عملیات های نظامی ایران |

نیروی هوایی ارتش

کمان ۹۹ • اچ۳ • سلطان ۱۰ • شمشیر سوزان • بغداد

---|---

ارتش و
سپاه پاسداران

گسترده

دزفول • نصر • توکل • ثامن الائمه • طریق القدس • فتح المبین • بیت المقدس • رمضان • والفجر مقدماتی • والفجر ۱ • والفجر ۴ • خیبر • بدر • قادر • والفجر ۸ (نبرد اول فاو) • کربلای ۱ • کربلای ۴ • کربلای ۵ • کربلای ۶ • کربلای ۱۰ • بیت المقدس ۲ • بیت المقدس ۷ • لبیک یا خمینی • والفجر ۱۰ • مرصاد

---|---

نیمه گسترده

عملیات آفندی نصر • عملیات جاده ماهشهر • سوسنگرد(۲) • امام علی • فرمانده کل قوا • پشتیبانی بیت المقدس • محرم • پشتیبانی والفجر ۸ • تکمیلی والفجر ۸ • تکمیلی کربلای ۵ • کربلای ۸ • ضربت ذوالفقار • بازی دراز • رجایی و باهنر • مطلع الفجر • والفجر ۳ • مسلم بن عقیل • عاشورا • روح الله خمینی کبیر • محمد رسول الله • والفجر ۲ • والفجر ۹ • کربلای ۲ • کربلای ۷ • نصر ۴ • نصر ۷ • نصر ۸ • بیت المقدس ۳ • بیت المقدس ۴ • بیت المقدس ۶

محدود

غیور اصلی • سوسنگرد (۱) • موسیان • ذوالفقاریه • سه راهی آبادان • امام مهدی • تپه چشمه • شیخ فضل الله • شهید چمران • شهید مدنی • قدس ۱ • قدس ۲ • قدس ۳ • قدس ۴ • قدس ۵ • انصارالحسین • ریجاب • قلقله • میمک • عاشورای ۱ • عاشورای ۲ • عاشورای ۳ • عاشورای ۴ • چغالوند • شهید عباس ملکی • کانی سخت • امیرالمومنین • حسین بن علی • ثارالله • والفجر ۵ • والفجر ۶ • ظفر ۱ • کربلای ۹ • نصر ۱ • نصر ۲ • نصر ۳ • نصر ۵ • نصر ۶ • تمرچین • قوچ سلطان • اورامانات • تحریرالقدس

ایذایی ∗

اربعین حسینی • عملیات امام موسی صدر • شهید عبادت • شهید رستمی • شهید گلاب بخش • میمک • ذیل • شهید فرجیان زاده • ۱۹ رمضان • شهید محمد بیشه • ابوذر • پاسگاه شهدا • حجیج • عملیات فتح ۱ • عملیات فتح ۸

نیروی دریایی ارتش
و سپاه پاسداران

اشکان • مروارید • کربلای ۳ • جنگ نفت کش ها

وزارت کشور
جمهوری اسلامی ایران

انفجار ساختمان وزارت کشور عراق

عملیات های نظامی عراق |

نیروی زمینی عراق

تهاجم عراق به ایران • نبرد خرمشهر • حصر آبادان • توکلنا علی الله • رمضان المبارک (نبرد دوم فاو)

---|---

نیروی هوایی عراق

جنگ نفت کش ها • بمباران اندیمشک • بمباران شیمیایی سردشت • حمله شیمیایی به حلبچه • جنگ شهرها

سازمان مجاهدین خلق

بمب گذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی • عملیات آفتاب • عملیات چلچراغ • عملیات فروغ جاویدان

سازمان نظامی نیما

انفجار سفارت سوریه در تهران

عملیات های نظامی
اسرائیل |

نیروی هوایی اسرائیل

عملیات اپرا

---|---

جستارهای وابسته |

جنگ شهرها بین ایران و عراق • بمباران مدرسه های ایران توسط عراق • بمباران شیمیایی سردشت • بمباران زمین فوتبال چوار • بمباران پناهگاه پارک شیرین کرمانشاه

^ شمار عملیات های ایذایی جنگ ایران و عراق حدود ۱۰۰ مورد است که همگی توسط سپاه پاسداران و واحدهای جنگ نامنظم شهید چمران انجام شده است. از آنجا که بسیاری از آن ها اسمی خاص نداشته و صرفا تاریخ انجام آنها مشخص است، از ذکر آن ها خودداری شده و تعدادی از عملیات های شاخص ذکر می گردد.

رده ها: