به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، به نقل از استان نیوز، اعظم نظرکرده مسئول امور نمایه سازی و طبقه بندی اسناد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این خصوص اظهارداشت: مجموعه ای مشتمل بر بیش از ۵ هزار سند متعلق به سه دوره تاریخی صفویه، افشاریه و قاجاریه در خصوص تعمیرات، ساخت وساز و تکمیل حرم مطهر و اماکن متبرکه رضوی در آرشیو اداره اسناد این سازمان نگهداری می شود.

وی ادامه داد: این اسناد دربردارنده اطلاعاتی در باره مشاغل (عمومی و هنری)، نام اشخاص مرتبط با این تعمیرات، میزان اجرت و شغل آنان، مکان های تعمیر شده و مصالح به کار گرفته شده است.

نظرکرده افزود: اگرچه بیشتر اسناد تاریخی این مجموعه جنبه مالی دارند و به طور عمده به پرداخت هزینه های انجام شده در مورد مواجب، اجرت، دفاتر توجیهات و مقررات، استیفانامچه ها، طومارهای تعمیرات، دفاتر اوارجه و قبض های وصول مربوط می شود، اما حدود ۳۰۰ سند آن درباره مشاغل ویژه هنری همچون نقاش زرگر، طراح کاشی، معرق تراش و کتیبه نویس است.

خلق شاهکارهای هنری توسط نقاشان زرگر

مسئول امور نمایه سازی و طبقه بندی اسناد آستان قدس رضوی با بیان این که ۱۱ سند این مجموعه روایتگر خدمات نقاشان زرگر در حرم مطهر حضرت رضا(ع) است، اظهار کرد: این اسناد به خلق نقاشی های زیبای رواق های دارالحفاظ، دارالسیاده و دارالسعاده و سایر قسمت های اماکن نزدیک به روضه منوره حضرت رضا(ع) به خصوص طاق بالا سر مبارک اشاره دارد.

وی با اشاره به این که قدمت قدیمی ترین سند مربوط به نقاش زرگر مجموعه اسناد تعمیرات آستان قدس رضوی به سال ۱۲۶۷ قمری (۱۷۸ سال قبل) برمی گردد، گفت: بیشتر این نقاشی ها، آمیخته با طلا است که این امر نشان می دهد نقاشی که این هنر بدیع را آفریده، بی تردید زرگری نیز می دانسته تا بتواند رنگ های لاجورد؛ شنجرف و طلایی را باورقه های طلای فرنگی در هم بیامیزد و نقش عشق خلق کند.

نظرکرده بیان کرد: در بررسی این اسناد نام نقاشانی همچون محمد صالح بیک نقاش دوره افشاریه، میرزا محمدباقر نقاش باشی دوره قاجاریه به چشم می خورد. به طور مثال در بیشتر اسناد نقاشی های رواق دارالسیاده نام میرزا محمدباقر نقاش باشی ذکر شده است.

وی ادامه داد: بر طبق اسناد تاریخی این آستان مقدس، رواق دارالسعاده نیز یکی از مکان های بسیار زیبا از منظر نقاشی و کاشی کاری در مجموعه حرم رضوی است که در سال ۱۲۷۲ قمری به دلیل خلق آثار هنری نقاشی آن به نقاشان زرگر این رواق اعم از مشهدی عباس، ملاحبیب الله، میرزا لطف الله و محمدحسن، انعام اعطا شده است.

از طراح کاشی و معرق تراش تا کتیبه نویسی

مسئول امور نمایه سازی و طبقه بندی اسناد آستان قدس رضوی گفت: همچنین در تعدادی از اسناد این مجموعه به شغل طراح کاشی؛ شخصی که طراحی کاشی و آماده سازی طرح را برای انجام کار بر عهده دارد، اشاره شده است. این شغل، از جمله شغل های کاربردی و مهم در مجموعه حرم مطهر رضوی بوده است.

وی افزود: معرق تراشی نیز یکی از پرزحمت ترین، کاربردی ترین و هنرمندانه ترین نوع کاشی کاری در امکان مذهبی به ویژه بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) است، با این وجود در اسناد تعمیرات اماکن متبرکه رضوی اغلب نامی از معرق تراشان حرم مطهر آورده نشده است. نمونه این آثار را نیز می توان در رواق دارالسیاده و محراب مسجد گوهرشاد مشاهده کرد.

نظرکرده با بیان این که کتیبه نویسی، یکی دیگر از مشاغلی است که در بیشتر اسناد مربوط به مرمت کتیبه ها به آن اشاره شده است، تصریح کرد: محمدرضا امامی را می توان صاحب بیشترین کتیبه دوره صفویه در مجموعه حرم مطهر دانست. همچنین از استادان دیگری همچون علیرضا عباسی، عنایت الله و محمدحسین شریف، کتیبه هایی در این آستان مقدس برجای مانده است.

وی ادامه داد: در اسناد تعمیرات، از فردی به نام «نقاش کتیبه ها» نیز یاد شده که به نظر می رسد بعضی از کتیبه های مسجد بالاسر مبارک علاوه بر کتیبه نویسی و خطاطی، نقاشی رنگ و لعاب نیز شده است.

انتهای پیام/۲۸۲/.