به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، به نقل از آستان نیوز، در دوران هشت سال دفاع مقدس شاهد فداکاری ها و دلاوری های شهدای گلگون کفن، رزمندگان دلیر اسلام، جانبازان همیشه در صحنه و آزادگان باعزت بودیم؛ دورانی که با اشک ها و لبخندهای پدران و مادرانمان سپری شد و خاطراتش برای همیشه در ذهنمان باقی خواهد ماند. در این میان، نمایش آثار هنری مرتبط با دفاع مقدس در موزه های کشور، اقدامی ضروری و در عین حال اثرگذار در راستای آشنایی نسل نوجوان و جوان امروز با گوشه هایی از این فداکاری ها و افتخارآفرینی ها است.

اگر به موزه های سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی سر بزنید، می توانید ردپای دوران دفاع مقدس را در میان آثار متنوع این موزه ها پیدا کنید. در ادامه به مناسبت گرامیداشت هفته دفاع مقدس به معرفی منتخبی از آثار موزه های بارگاه ملکوتی رضوی در صحن کوثر می پردازیم.

مجسمه سرباز اسلام

در بین مجموعه آثاری که پشت ویترین های شیشه ای موزه هدایای مقام معظم رهبری حرم مطهر رضوی قرار گرفته است، دو اثر نفیس هنری به چشم می خورد که تداعی کننده دوران دفاع مقدس در نظر بازدیدکنندگان موزه است. مجسمه «سرباز اسلام»، یکی از این دو اثر موزه ای است که با تکنیک ریختگی و قالب گیری از جنس رزین به طول ۵/۳۲، عرض ۵/۲۲ و ارتفاع ۵/۱۸سانتی متر توسط هنرمند معاصر محمد شاهرخی ساخته شده و از طرف ناحیه انتظامی کرمان اهدا شده است.

این مجسمه، یک رزمنده دفاع مقدس را در حالی که لباس سبزرنگ جنگ و جهاد به تن دارد و روی زمین نشسته است، نشان می دهد. این رزمنده کوله پشتی، کلاه جنگی، اسلحه و پوتین خود را در سمت راست خود روی زمین گذاشته تا مشغول اقامه نماز شود، اما گویا برای دفع حمله صورت گرفته به حالتی شتاب زده، دست راست خود را به طرف اسلحه ای که به کوله پشتی و کلاه جنگی خود تکیه داده، دراز کرده است. در واقع، مجسمه سرباز اسلام، بیانگر تقوا و اطاعت از فرمان خداوند در ادای فریضه نماز حتی در روزهای سخت جنگ ایران و عراق است. روزهایی که رزمندگان اسلام با تمام قوا و جان فشانی های بسیار در کنار انجام وظایف دینی و شرعی خود، از ایران اسلامی دفاع کردند.

بومی از نیایش در جبهه

تابلو نقاشی «تصویر مقام معظم رهبری در جمع رزمندگان»، دیگر اثر ارزشمند موزه هدایای مقام معظم رهبری این آستان مقدس با موضوع دفاع مقدس است که توسط خانواده شهید تهرانی مقدم پدر موشکی ایران اهدا شده است.

این تابلو، تصویری از رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای را در بین گروهی از رزمندگان نشان می دهد. در این اثر، رهبر معزز انقلاب به عنوان امام جماعت جلوتر و بقیه رزمندگان در پشت سر ایشان، در صف نماز نشسته اند و در حال نیایش هستند. در میان رزمندگان، تصویر شهید صیاد شیرازی و شهید تهرانی مقدم نیز قابل رؤیت است. این اثر هنری به سبک رئالیسم و با تکنیک رنگ و روغن خلق شده است و در ابعاد ۱۲۵×۸۵ سانتی متر، زینت بخش موزه هدایای مقام معظم رهبری این آستان مقدس است.

یادگاری های کوچک کاغذی

گنجینه تمبر، اسکناس و سکه آستان قدس رضوی نیز حافظ مجموعه ای از تمبرهای یادبود دوران دفاع مقدس، پاکت های مهر روز و نمونه هایی از نامه های رزمندگان اسلام از جبهه به خانواده هایشان در شهرهای مختلف ایران است. این تمبرها در راستای گرامیداشت یاد و خاطره شهدای هشت سال دفاع مقدس و پاسداشت فداکاری های رزمندگان ایران اسلامی، جانبازان جان بر کف و آزادگان از سال ۱۳۶۲ در ادوار گوناگون توسط شرکت پست جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است.

موضوعاتی همچون گنبد خون آلود بارگاه سید و سالار شهیدان امام حسین(ع) در چنگال بعثیون، موشک باران شهرهای ایران توسط ارتش بعثی عراق، حماسه خرمشهر، حماسه ناوچه پیکان، پشتیبانی و حمایت شیرزنان ایران در پشت جبهه های حق علیه باطل، سپاه پاسداران؛ کابوس ارتش بعث عراق، برپایی فریضه نماز در خط مقدم توسط جان برکفان ارتش اسلام، حمایت مردمی از رزمندگان اسلام، دفاع جنگنده های ایران از حریم هوایی مقدس جمهوری اسلامی و … بر روی این تمبرها نقش بسته است. این تصویرها، هر کدام روایتگر بخش کوچکی از دوران دفاع مقدس است که دیدن آن ها همچون مروری از تاریخ این سرزمین در سال های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ است.

همچنین بر روی برخی از تمبرهای این مجموعه نفیس، تصویرهای سرداران شهید نامدار دوران دفاع مقدس به چشم می خورد که می توان به عنوان نمونه از سردار سرلشکر شهید محمد ابراهیم همت فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله، سردار سرلشکر پاسدار شهید مهدی باکری فرمانده لشکر ۳۱ عاشورا، سردار سرلشکر پاسدار شهید مهدی زین الدین فرمانده لشکر ۱۷ علی بن ابیطالب(ع)، خلبان شهید سرلشکر عباس بابایی، خلبان شهید سرگرد علی

مرور دوران دفاع مقدس از دریچه اسناد تاریخی آستان قدس رضوی

مرکز اسناد آستان قدس رضوی مملو از اسناد مکتوب و غیرمکتوب تاریخی است که از دریچه بررسی مجموعه ای از این آثار ارزشمند؛ از مصاحبه های تاریخ شفاهی تا عکس و پوستر می توان با گوشه ای از دوران دفاع مقدس آشنا شد.

زهرا فاطمی مقدم، کارشناس مسئول ارزشیابی اسناد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی اظهارداشت:دوران دفاع مقدس بخشی از تاریخ پر افتخار ایران اسلامی است، از این رو مستندسازی و ثبت این حماسه، وظیفه ملی و میهنی است تا برای نسل های آینده به یادگار بماند.

وی با بیان این که یکی از راه های ماندگاری دوران دفاع مقدس، حفاظت از اسناد و مدارک بجا مانده است، ادامه داد: در همین راستا مرکز اسناد آستان قدس رضوی در قالب انجام سه طرح تاریخ شفاهی «آزادگان، جانبازان و ایثارگران»، «بازسازی شهر هویزه» و «لشکر خراسان» در مدت بیش از ۱۱۰۰ ساعت مصاحبه، خاطرات شفاهی این دوران را جمع آوری کرده است.

فاطمی مقدم بیان کرد: در طرح تاریخ شفاهی آزادگان، جانبازان و ایثارگران از خرداد ماه ۱۳۸۲ تا اسفند ۱۳۸۳ به مدت ۱۸ ماه با ۱۵۹ نفر در ۸۲۰ جلسه به مدت ۲۱۰ ساعت مصاحبه انجام شده است.

وی افزود: در قالب انجام طرح تاریخ شفاهی لشکر خراسان نیز در مجموع ۸۹۷ ساعت مصاحبه در ۴۹۲ جلسه، با ۸۹ نفر تهیه شده است. همچنین ۱۱۰۰ قطعه عکس و سند تاریخی در طول انجام این طرح به صورت اسکن از مصاحبه شوندگان دریافت شده است.

اهمیت انجام طرح «بازسازی هویزه»

کارشناس مسئول ارزشیابی اسناد آستان قدس رضوی با بیان این که طرح تاریخ شفاهی بازسازی هویزه، نگاهی جدید به مقوله تاریخ شفاهی جنگ است، از این جهت که مسئله بازسازی تاکنون در حاشیه بوده و کمتر به این موضوع پرداخته شده است، گفت: بی تردید برای آستان قدس رضوی که پیشگام در امر بازسازی مناطق جنگ زده بوده است، ضبط و ثبت این خاطرات مهم، بخشی از تاریخ جنگ تحمیلی محسوب می شود.

وی با اشاره به این که بازسازی هویزه از سال ۱۳۶۱ شروع و پس از سه سال در سال ۱۳۶۴ پایان یافت، تصریح کرد: در طی انجام این طرح به منظور ثبت خاطرات بازسازی هویزه از زبان دست اندرکاران آن با ۷۷ نفر در ۸۱ جلسه به مدت ۹۰ ساعت مصاحبه شده است.

فاطمی مقدم با تأکید بر این که مرکز اسناد آستان قدس رضوی اهتمام ویژه ای در زمینه نگهداری از اسناد و عکس های این رویداد ملی به عمل آورده است، افزود: این اسناد شامل حدود ۱۰۰ هزار برگ سند می شود که به طور عمده مربوط به بازسازی هویزه، اعزام نیرو، کمک های نقدی و همچنین عکس های مربوط به برخی از عملیات ها است.

وی خاطرنشان کرد: همچنین در این مرکز حدود ۱۲۰۰ پوستر مربوط به شهدای خراسان در دوران دفاع مقدس نگهداری می شود که مزین به تصاویر شهدای بسیج و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دارای اطلاعاتی در خصوص نام شهید، تاریخ و منطقه شهادت است. این اسناد نمونه گرانبهایی از منابع مطالعاتی در خصوص معرفی شهدا و پژوهش های مؤثر پیرامون آن است.

انتهای پیام/۲۸۲/.