مجله مهر: «مهدی اخوان ثالث» که اغلب او را به عنوان یکی از ۵ شاعر بزرگ معاصر می شناسند، متولد ۱۰ اسفند سال ۱۳۰۷ در مشهد است. اخوان هم از اساتید شعر کلاسیک بود، هم از مهم ترین چهره های شعر نیمایی. بزرگان ادبیات درباره شعر او این طور می گویند: «لحن حماسی ترکیب شده با صلابت شعر خراسانی که پر از ترکیب های تازه است.»

اما در حوزه معنا، سیمین بهبهانی می گوید اخوان یک شاعر سیاسی است؛ بی آن که به سیاست گرایش یا از آن اطلاع چندانی داشته باشد یا صریحا به آن تظاهری بکند. شعر او مدام از وقایع و حوادث سیاسی که در کشور می گذرد، بارور می شود. جز این، اشعار اخوان زمینهٔ اجتماعی پررنگی هم دارند و در بسیاری از دوران ها، زندگی مردم را به تصویر کشیده اند.

در این پادکست رادیومهر در فرصت کوتاهی، بخش هایی از آثار اجتماعی اخوان ثالث را مرور کرده ایم. مثلا او با همان لحن حماسی که وامدار شاهنامه است، شعری را با عنوان «رزمندگان ایران، به پیش!» در قالب قصیده در بهمن ماه ۱۳۶۰ سروده است:

گرچه می بافند بهر شیرها زنجیرها

بگسلند آخر همه زنجیرها را شیرها

این دلیران نکو با بد چه جنگی می کنند

همچو جنگ شیرها با تیر و با شمشیرها

تیرهاشان باد یارب، کاری و دشمن فکن

سینه هاشان ایمن از آسیب تیغ و تیرها

چهره شان پیش از شهادت دیده ام، هم بعد از آن

بود خشم آلود و آن گه راحت آن تصویرها

این شهیدان نامشان تا جاودان پاینده است

زیرها بس گر زبر گردد، زبرها زیرها

نامشان چون تاج فخری بر سر این کشور است

خامه زرین نویسد این به خط میرها

خیره سازد چشم گردون را فروغ فخرشان

می گذارد بر زمین زنده هم تأثیرها

ای دلیران وطن، با «زنده باد ایران» به پیش!

شور ایمانتان فزون تر باد و زور از شیرها

گرچه من مزدشتیم، اما به زندان نیز هم

می گرفتم وجد و حال از شور این تکبیرها

عنترک صدام را با دار و دسته بزدلش

بر فراز دار رقصانیم، با زنجیرها

روستا و شهر و باغ و خانه ویران می کنند

روبهان، وانگه گریزند از نبرد شیرها

سنگدل شیرند و تضعیف جوانان کارشان

ریشه شان از خاک برکن، یا رب از آن زیرها

خاک خود را پس بگیرید، ای دلیران وطن

از جهانخواران غرب و شرق و این اکبیرها

این دغل دونان دشمن را برانید از وطن

با قوی تر رزم ها و برترین ها تدبیرها

ملک خوزستان و دیگر جای ها گر شد خراب

باز آبادان شود، با بهترین تعمیرها

ای جوانان، فتح فرجامین بود آن شما

می خورم سوگند بر پیغمبران و پیرها

این شهیدان، زخمیان را بیند آیا آسمان؟

کر شود گوش زمین از صیحه ی آژیرها

غم مخور «امید» بی شک بگسلد آخر ز هم

گرچه می بافند بهر شیرها زنجیرها