چین باوجود نقش مهم در تأمین بازار مصرف سوریه، هنوز در عرصه بازسازی این کشور ورود جدی نداشته است. ورود دومین قدرت اقتصادی جهان به روند بازسازی سوریه، می تواند سرعت قابل توجهی به این موضوع دهد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، چین در طی دوران جنگ سوریه با تروریسم به عنوان یکی از حامیان این کشور بخصوص در نهادهای بین المللی محسوب می شد. علاوه بر این حمایت های سیاسی بخصوص در شورای امنیت سازمان ملل متحد، کمک های بشردوستانه چین طی جنگ سوریه به صورت مستمر ادامه داشت به گونه ای که تاکنون حدود ۶۰ میلیون دلار کمک در قالب کمک های بشردوستانه به دولت سوریه اعطا کرده است.

همین حمایت ها سبب شد تا دولت سوریه در دوران بازسازی به چین به عنوان یک متحد سیاسی نگاه ویژه ای داشته باشد. با وجوداینکه دولت سوریه تلاش بسیاری برای جلب حمایت های چین در دوران بازسازی انجام داده است اما دولت چین تاکنون در این عرصه به عنوان یک فعال تأثیرگذار وارد نشده است. در ادامه به بررسی روابط دو کشور به خصوص روابط اقتصادی در دوران قبل از بحران، بحران و بازسازی سوریه و افت وخیزهای آن خواهیم پرداخت:

*تاریخچه روابط دو کشور

روابط دیپلماتیک دو کشور از آغاز آن در سال ۱۹۵۶ تاکنون پایدار بوده و تا قبل از بحران بیشتر جنبه اقتصادی داشته است. تنها در سال ۲۰۱۰ حجم صادرات چین به سوریه بیش از ۲ میلیارد دلار بوده است. بعد از بحران سیاسی روابط دو کشور با حمایت های چین از سوریه در مجامع بین المللی اهمیت بیشتری پیدا کرد. همچنین چین از جمله کشورهایی بود که در دوران جنگ سوریه با تروریسم، حمایت سیاسی وسیعی از سوریه انجام داد به طوری که در شورای امنیت از ۷ قطعنامه علیه دولت سوریه، ۶ قطعنامه را وتو کرد.

*دلایل حمایت سیاسی و بشردوستانه چین از سوریه و موانع پیش رو

دلایل حمایت چین از سوریه عبارتست از:

۱- سیاسی و امنیتی (تحرکات ضد امنیتی حزب اسلامی ترکستان شرقی چین با رویکرد تشکیل دولت مستقل): ازجمله دلایل مهم حمایت چین از دولت سوریه در برابر تروریست های تحت حمایت آمریکا، اسرائیل و برخی کشورهای عربی، وجود جمعیت حدود ۱۰ درصدی وهابی و حزب اسلامی ترکستان شرقی (East Turkestan Islamic Party) در بین مسلمانان این کشور است. حزب یادشده سال هاست که کنش های ضد امنیتی در استان سین کیانگ در غرب این کشور دارند. رهبران این گروه هدف خود را ایجاد یک دولت مستقل در سین کیانگ اعلام کرده اند. حوزه فعالیت این گروه تنها به چین محدود نیست بلکه این گروه در افغانستان، روسیه و سوریه نیز فعالیت دارد. ازاین رو به دلیل نفوذ سلفی ها در غرب چین، قدرت گیری آن ها در سوریه می تواند، امنیت ملی چین را به مخاطره بیندازد.

۲- رویکرد حمایت از حاکمیت و کسب منافع اقتصادی: رویکرد چین به جنگ سوریه، رویکرد احترام به حاکمیت و وارد نشدن در نزاع های سیاسی و نظامی است. در واقع، دولت چین تلاش می کند بدون وارد شدن در نزاع ها و تنش های سیاسی و نظامی با حمایت از حاکمیت در راستای کشور هدف در راستای حفظ ثبات و امنیت از منافع اقتصادی بهره مند شود.

*سهم بالای چین در صادرات کالا به سوریه و انفعال در ورود به بازسازی

به گزارش فارس، روابط اقتصادی چین و سوریه در دوره قبل از بحران، رقم بالایی بوده و صادرات چین به سوریه در سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ به بیش از ۲ میلیارد دلار رسیده بود که با آغاز بحران در این کشور، این رقم کاهش یافت. نمودار زیر حجم صادرات چین به سوریه از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ را نشان می دهد.

نمودار ۱- میزان صادرات چین به سوریه از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۱۸ (میلیارد دلار)

همان طور که در نمودار فوق مشاهده می شود، در طول سال های بحران سوریه بخصوص در سال ۲۰۱۳ کاهش بسیار شدیدی در صادرات چین به این کشور رخ داده است ولی با بهبود وضعیت امنیتی در سوریه، مجددا این روند افزایش یافت. کالا های صادر شده از سوی چین در سال ۲۰۱۸ نیز در زمره کالاهای غیر حساس و غالبا از کالاهای مصرفی روزانه سوریه مانند لاستیک، شیشه، پارچه و ماشین آلات بوده اند. در جدول زیر برخی از مهم ترین اقلام صادراتی چین به سوریه آمده است:

جدول ۱- عمده محصولات صادراتی چین به سوریه در سال ۲۰۱۸

همان طور که در جدول بالا دیده می شود، طیف گسترده ای از کالاهای چینی به سوریه صادر می شود.

همچنین سهم چین از سبد واردات سوریه در سال ۲۰۱۸ به ۱۹٫۴۳ درصد رسیده که یکی از علل آن همین تنوع کالایی است. جدول زیر سهم کشورهای مختلف از بازار سوریه در سال ۲۰۱۸ را نشان می دهد.

جدول ۲- سهم کشورهای مهم صادرکننده به سوریه از بازار این کشور

*چرا چین حضور فعالی در عرصه بازسازی سوریه نداشته است؟

با وجود سهم بالای چین از بازار مصرف در سوریه، اما این کشور ورود جدی به بازسازی سوریه نداشته است. بررسی اظهارات مقامات دو کشور، نشان می دهد که تمایلات زیادی بین طرفین برای انجام توافقاتی در راستای بازسازی سوریه وجود دارد. در همین راستا، سفیر چین در سوریه به خبرگزاری شینهوا گفت: «فکر می کنم زمان آن رسیده است که همه تلاش ها را برای توسعه و بازسازی سوریه متمرکز کنیم. من فکر می کنم، چین با ارائه کمک های بیشتر به مردم و دولت سوریه در این فرآیند نقش بیشتری خواهد داشت». بااین حال اما هنوز در عمل، اتفاق قابل توجهی رخ نداده است.

به نظر می رسد که یکی از اصلی ترین دلایل عدم ورود جدی چین به بازسازی سوریه، تحریم های اعمالی آمریکا به ویژه قانون سزار علیه آن باشد. ازاین رو، می توان انتظار داشت که اگر تنش های اقتصادی- سیاسی و نظامی چین با آمریکا افزایش یابد، دولت چین همکاری های خود را با سوریه در عرصه اقتصادی، افزایش دهد.

از سوی دیگر، جذابیت اصلی منطقه غرب آسیا برای چینی ها از بعد وجود منابع انرژی است که سوریه نقش چندان زیادی در تأمین آن ندارد و اکثر منابع موجود نیز در مناطق شمال غرب سوریه قرار دارد که تحت تسلط کردها و آمریکاست.

حال باید دید که آیا دولت سوریه و متحدان آن مانند ایران و روسیه که روابط سطح بالایی نیز با چین دارند، می توانند دومین قدرت اقتصادی جهان را وارد عرصه بازسازی سوریه کنند یا همچنان چین به روند صادرات کالا بدون ورود جدی به عرصه بازسازی، ادامه خواهد داد؟ ورود چین به عرصه بازسازی سوریه به دلیل توان بالای آن در سرمایه گذاری، سرعت قابل توجهی به روند بازسازی در این کشور مهم در محور مقاومت خواهد داد.

انتهای پیام/