خبرگزاری مهر، گروه استان ها- علیرضا صفاری فر: شهرستان اردستان به دلیل وجود آثار تاریخی و فرهنگی همچون مسجد جامع و قنات دوطبقه بی نظیری که در دل خود جای داده، هر ساله میزبان مسافران نوروزی و گردشگران داخلی و خارجی است.

برخی مورخان این شهر را زادگاه کاوه آهنگر دانسته اند و همچنین احداث قنات دو طبقه «مون» که یکی از عجایب سیستم آبرسانی در ایران قدیم به شمار می آید به کاوه آهنگر نسبت داده می شود.

اردستان به عنوان یک شهرستان ترانزیتی، شمال و جنوب کشور را به یکدیگر وصل می کند و بر این اساس در طول ایام سال و به ویژه ایان نوروز، میزبان مسافرانی است که برای استراحت و بازدید آثار بی نظیر تاریخی به این شهر وارد شوند.

جاذبه های طبیعی دارالعرفان ایران

در این شهرستان، بالغ بر ۷۰۰ عارف شناسایی شده است که نام و محل زندگی ۴۶۰ نفر از آنها در جلد چهارم کتاب «اردستان در گذر تاریخ» ذکر شده و همین کتاب نیز منبع مهمی برای آشنایی گردشگران با اردستان است و شاید بر همین مبنا به دلیل وجود عرفای بزرگی در عصر ایلخانی و تیموری لقب دارالعرفان ایران به اردستان داده می شود.

با توجه به اینکه دو سوم شمال شهرستان اردستان را کویر و یک سوم را کوهستان تشکیل داده است، این شهرستان به چهارفصل معروف است و جاذبه های طبیعی بی بدیلی در طول سال در بخش بخش این شهرستان قابل مشاهده و کشف برای گردشگران و طبیعت دوستان است.

دریاچه نمک، شن های روان و انبارها نیز محیطی کاملا متفاوت برای شهرنشینان و طبیعت گران ایجاد می کند و از سوی دیگر نیمه جنوبی شهرستان با دارا بودن منطقه کوهستانی با آب و هوای معتدل و خنک از اواسط بهار تا اواخر تابستان پذیرای گردشگران خارجی و داخلی است از سویی دریاچه نمک، شن های روان و انبارها نیز محیطی کاملا متفاوت برای شهرنشینان و طبیعت گران ایجاد می کند و از سوی دیگر نیمه جنوبی شهرستان با دارا بودن منطقه کوهستانی با آب و هوای معتدل و خنک از اواسط بهار تا اواخر تابستان پذیرای گردشگران خارجی و داخلی است.

همچنین آثار تاریخی متعدد در پهنای دشت و کوهستان مانند مناره ها، بادگیرها، مقابر و کاروانسراها بهترین سکونت گاه و تفرجگاه در دل آن طبیعت است، چشمه های فصلی و درختان کهن، سیل بندها و سدهای خاکی، دریاچه های طبیعی و مصنوعی و آبشارها و قنوات آسمان صاف و بدون غبار شهرستان بهترین موقعیت برای گروه های ستاره شناسی و علاقه مندان آماتور و حرفه ای به نجوم است.

قنوات اردستان، الگوی عبور از شرایط کم آبی

آنچه در شهرستان اردستان بسیار چشمگیر است وجود قنوات بی نظیری است که موجب شده مشکل کم آبی در بخش کشاورزی و گردشگری در دل کویر مرکزی ایران کمتر احساس شودبه نوعی که در دل کویر مرکزی ایران با یک باغ شهر روبرو هستیم قنات هایی مانند قنات ارونه، قنات گرم زواره، قنات مهاباد، قنات دو طبقه مون است که فضای سبز و سطح زیر کشت این منطقه کویری را بالا برده است و می تواند الگویی برای مسئولان امروز استان اصفهان و گوشه و کنار کشور در شرایط حاد کم آبی باشد.

در ادامه به معرفی بخشی از جاذبه های گردشگری این شهرستان می پردازیم:

مسجد جامع اردستان

مسجد جامع اردستان بنایی تاریخی در شهر اردستان واقع در شمال استان اصفهان است؛ معمار بنا استاد محمود اصفهانی بوده و در مرکز محله محال اردستان واقع شده است.

این مسجد از کهن ترین مساجد ایران است و به عنوان نخستین مسجد دوطبقه تاریخ اسلام و دومین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام شناخته می شود که در دوره سلجوقی ایجاد شده است.

این مسجد قبلا آتشکده یا معبد بوده است و هلاکوی مغول در قرن هفتم هجری قمری به قتل و غارت ساکنان شهر پرداخت و آن را به صورت نیمه ویران درآورد؛ باید گفت مسجد اولیه با فرم شبستانی، دارای صحن مرکزی (میانسرا)، شبستان های ستون دار در چهار سمت حیاط، دیوار خشتی محصورکننده و سر در بوده است.

«مون»، تنها قنات دو طبقه جهان

قنات مون یک قنات دوطبقه است که در هر طبقه آن آبی مستقل جریان دارد به گونه ای که آب هیچ یک به دیگری نفوذ نمی کند؛ این اثر شاهکار به عنوان عجیب ترین و تنها قنات دو طبقه جهان در تاریخ ۲۶ تیرماه ۱۳۹۵ در اجلاسیه استانبول ترکیه به عنوان بیستمین اثر ایران به ثبت جهانی رسید.

قنات دو طبقه ای اردستان از نمونه کارهای جالب علم مهندسی در قدیم است که برای کاوش و حفر آن مقنیان ورزیده شرایطی اقلیمی را در نظر گرفته اند.

این قنات سه و نیم تا چهار کیلومتر طول دارد و عمق مادر چاه ان ۳۱ متر است دارای ۳۰ میله می باشد و مقدار آبدهی آن ۶۰ لیتر در ثانیه است و و آب آشامیدنی حدود ۲۰۰ نفر از اهالی محله مون اردستان را تأمین می کند.

درباره کاخ سرهنگ آباد

کوشک یا کاخ سرهنگ آباد در روستایی به همین نام از توابع دهستان سفلای زوار، در ۷۶ کیلومتری شرق اردستان از شهرستان های استان اصفهان قرار دارد. کوشک سرهنگ آباد توسط سهام السلطنه عرب عامری در حدود سال ۱۲۹۹ قمری مصادف با دوره ناصرالدین شاه قاجار برای پذیرایی از شاهزاده های قاجاری ساخته شده است.

این کاخ با گچ بری های بی نظیر دارای سقف های چوبی و تزئینات سنگی شبیه عالی قاپو و چهل ستون است. آیینه کاری های مجموعه و نقاشی های موجود و نقش چوب ها از منبت و معرق تا تراش سنگ های کاخ به صورت عالی در بنا استفاده شده است

عمارت چهل ستون سرهنگ آباد، زیباترین کاخ تاریخی کویر باقی مانده از دوران قاجار است و هدف از ساخت آن که مشتمل بر یک کوشک و شکارگاه است، بیشتر جنبه تفرجگاهی بوده است. این کاخ با گچ بری های بی نظیر دارای سقف های چوبی و تزئینات سنگی شبیه عالی قاپو و چهل ستون است. آیینه کاری های مجموعه و نقاشی های موجود و نقش چوب ها از منبت و معرق تا تراش سنگ های کاخ به صورت عالی در بنا استفاده شده است.

سرهنگ آباد دارای ۲۰ ستون سنگی است و سه ایوان جنوبی، شرقی و غربی این بنای با شکوه با نمای سنگی زیبا به ترتیب مشرف به رودخانه و چمنزار و کوهستان است.

سقف ها با استفاده از تیرک های چوبی که دارای روکش فلزی هستند پوشانده شده و حجاری هایی نیز بر روی سنگ های مرمر این مجموعه به یادگار مانده است. شاه نشین مجموعه تاریخی سرهنگ آباد در سه طبقه احداث شده و در ایوان جنوبی آن نیز یک استخر بزرگ با پوشش فلزی احداث شده است. این کاخ شامل تالار کاخ با ترکیبی از سازه های خشتی، آجری و چوبی و تزئینات نقاشی، آیینه کاری و نقاشی پشت شیشه و قراول خانه، حمام، برج های دیده بانی، اصطبل، آسیاب است.

تنها سقف کاخ و شاه نشین دارای پوشش فلزی است و دیگر بخش های عمارت از خشت ساخته شده که به دلیل همین پوشش فلزی نیز مجموعه کاخ نسبت به دیگر بخش ها سالم مانده است. عمارت سرهنگ آباد دارای دو بادگیر قرینه است که یکی از آنها که به عنوان تنها بادگیر مدور شناخته می شود که به طور کامل تخریب شده است.

مقبره امیر اویس معروف به سنگ سفید: از سرداران عصر شاه اسماعیل صفوی است که در سال ۹۲۰ هجری قمری کشته شده است؛ در محل مقبره، سنگ مزار امیر اویس شامل سنگ قبر عمودی و افقی واقع شده که در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد محسوب می شود.

این آرامگاه که با آجرهای بسیار بزرگ ساخته شده و بر روی تپه ای از خاک رس که ارتفاع آن از سطح جاده غربی در حدود ۵ متر بالاتر است قرار دارد و در گوشه شمال غربی کشتزارهای دشت «محال» اردستان واقع شده است.

خانه شهید مدرس در سرابه کچو: شهید مجلس در روستای سرابه در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی اردستان در خانه ای مذهبی متولد شده است و گردشگران در سفر خود به اردستان می توانند از محل اقامت این شهید مجلس بازدید کنند.

راه سنگی و رونق گردشگری در اردستان

از سویی وجود راه های کهن قدیمی مانند راه سنگی نشان از رونق گردشگری در این شهرستان از گذشته های دور دارد، موضوعی که نیازمند بازآفرینی توسط مسئولان است و از سوی دیگر ۸۰ هزار هکتار جنگل تاغزار که از شرق به غرب کشیده شده، با تراکم مناسب و وجود تپه ماهورها، کلوتها، نمک زارها یکی از جاذبه های منطقه کویر شهرستان اردستان است.

سکوت و آسمانی شفاف در اردستان موقعیت را برای علاقه مندان به رصد ستارگان فراهم کرده و همچنین وجود کوه های متعدد که از شرق به غرب امتداد دارد زیستگاه مناسبی برای حیات وحش آماده کرده است.