مشرق- امام علی علیه السلام در نامه ای به یکی از عوامل جمع آوری مالیات:

با ترس از خدایی که یکتاست و همتایی ندارد، حرکت کن، در سر راه هیچ مسلمانی را نترسان، یا با زور از زمین او نگذر، و افزون تر از حقوق الهی از او مگیر.

هرگاه به آبادی رسیدی، در کنار آب فرود آی، و وارد خانه کسی مشو، سپس با آرامش و وقار به سوی آنان حرکت کن، تا در میانشان قرارگیری، به آنها سلام کن، و در سلام و تعارف و مهربانی کوتاهی نکن .

سپس می گویی: « ای بندگان خدا، مرا ولی خدا و جانشین او به سوی شما فرستاده، تا حق خدا را که در اموال شماست تحویل گیرم، آیا در اموال شما حقی است که به نماینده او بپردازید؟»



اگر کسی گفت: نه، دیگر به او مراجعه نکن، و اگر کسی پاسخ داد: آری، همراهش برو، بدون آنکه او را بترسانی، یا تهدید کنی، یا به کار مشکلی وادار سازی. هر چه از طلا و نقره به تو رساند برادر، و اگر دارای گوسفند یا شتر بود، بدون اجازه اش داخل مشو، که اکثر اموال از آن اوست.



آنگاه که داخل شدی مانند اشخاص سلطه گر، و سختگیر رفتار نکن، حیوانی را رم مده، و هراسان مکن، و دامدار را مرنجان، حیوانات را به دو دسته تقسیم کن و صاحبش را اجازه ده که خود انتخاب کند، پس از انتخاب اعتراض نکن، سپس باقیمانده را به دو دسته تقسیم کن و صاحبش را اجازه ده که خود انتخاب کند و بر انتخاب او خرده مگیر، به همین گونه رفتار کن تا باقیمانده، حق خداوند باشد. …



متن حدیث:



انطلق علی تقوی الله وحده لا شریک له و لا تروعن مسلما و لا تجتازن علیه کارها و لا تأخذن منه أکثر من حق الله فی ماله فإذا قدمت علی الحی فانزل بمائهم من غیر أن تخالط أبیاتهم ثم امض إلیهم بالسکینة و الوقار حتی تقوم بینهم فتسلم علیهم و لا تخدج بالتحیة لهم ثم تقول عباد الله أرسلنی إلیکم ولی الله و خلیفته لآخذ منکم حق الله فی أموالکم فهل لله فی أموالکم من حق فتؤدوه إلی ولیه فإن قال قائل لا فلا تراجعه و إن أنعم لک منعم فانطلق معه من غیر أن تخیفه أو توعده أو تعسفه أو ترهقه فخذ ما أعطاک من ذهب أو فضة فإن کان له ماشیة أو إبل فلا تدخلها إلا بإذنه فإن أکثرها له فإذا أتیتها فلا تدخل علیها دخول متسلط علیه و لا عنیف به و لا تنفرن بهیمة و لا تفزعنها و لا تسوأن صاحبها فیها و اصدع المال صدعین ثم خیره فإذا اختار فلا تعرضن لما اختاره ثم اصدع الباقی صدعین ثم خیره فإذا اختار فلا تعرضن لما اختاره فلا تزال کذلک حتی یبقی ما فیه وفاء لحق الله فی ماله فاقبض حق الله منه فإن استقالک فأقله ثم اخلطهما ثم اصنع مثل الذی صنعت أولا حتی تأخذ حق الله فی ماله و لا تأخذن عودا و لا هرمة و لا مکسورة و لا مهلوسة …





«نهج البلاغه، نامه ۲۵»