باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می دهد؛

به گزارش خبرنگار خبرنگار اقتصاد و انرژی



هپکو، فولاد اهواز، نیشکر هفت تپه و … نمونه های ناموفق واگذاری شرکت های دولتی تا کنون بوده اند. از سال ۱۳۸۴ تا نیمه اول سال ۹۸، ۱۶۰ هزارمیلیارد تومان از اموال دولتی به بخش خصوصی واگذار شده اند. واگذاری هایی که در پشت درب های بسته سازمان خصوصی سازی و به افراد به ظاهر دارای اهلیت واگذار شده اند. همین شفاف نبودن خریداران باعث شد تا در سال جاری نحوه واگذاری ها شفاف تر شود تا مجددا شاهد هدررفت سرمایه ها نباشیم.



در سیزدهم اردیبهشت ماه رئیس جمهور در تماسی تلفنی با وزیر امور اقتصادی و دارایی بر تسریع واگذاری اموال مازاد دولتی تاکید کرد؛ تسریعی که ریشه در استقبال عمومی مردم از بازار سرمایه داشت. بازار بورس چند ماهی می شود که تقریبا بدون تاثیر پذیری از تحولات کشور به کار خود ادامه می دهد و درست دو روز پیش از دستور ریاست جمهوری ۷۰ درصد از نماد های سهامی کار خود را در محدوده صف خرید به پایان بردند. گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان ، ۱۵ سالی از روند واگذاری دولت می گذرد. واگذاری هایی که با هدف کوچک شدن سهم دولت و تحقق اصل ۴۴ انجام شده بودند. واگذاری هایی که بخش اعظمی از آن ها به دلیل پایین بودن قیمت پایه، اهلیت نداشتن برخی خریداران و بعضا وجود برخی رانت های اطلاعاتی در فرآیند مزایده، تنها در ظاهر از سیطره دولت خارج شدند، اما نتیجه اش اعتراض کارگری و متضرر شدن کارخانه های واگذار شده را به همراه داشته است.هپکو، فولاد اهواز، نیشکر هفت تپه و … نمونه های ناموفق واگذاری شرکت های دولتی تا کنون بوده اند. از سال ۱۳۸۴ تا نیمه اول سال ۹۸، ۱۶۰ هزارمیلیارد تومان از اموال دولتی به بخش خصوصی واگذار شده اند. واگذاری هایی که در پشت درب های بسته سازمان خصوصی سازی و به افراد به ظاهر دارای اهلیت واگذار شده اند. همین شفاف نبودن خریداران باعث شد تا در سال جاری نحوه واگذاری ها شفاف تر شود تا مجددا شاهد هدررفت سرمایه ها نباشیم.در سیزدهم اردیبهشت ماه رئیس جمهور در تماسی تلفنی با وزیر امور اقتصادی و دارایی بر تسریع واگذاری اموال مازاد دولتی تاکید کرد؛ تسریعی که ریشه در استقبال عمومی مردم از بازار سرمایه داشت. بازار بورس چند ماهی می شود که تقریبا بدون تاثیر پذیری از تحولات کشور به کار خود ادامه می دهد و درست دو روز پیش از دستور ریاست جمهوری ۷۰ درصد از نماد های سهامی کار خود را در محدوده صف خرید به پایان بردند.

عرضه سهام دولتی در قالب سه صندوق etf

نفوذ بالای سیستم بانکی برای جذب سرمایه های بیشتر سبب شده تا کفه ترازوی نظام بانکی کشور از بازار سرمایه سنگین تر شود بنابراین دولت به منظور ایجاد توزان میان این دو باید به سمت عرضه سهام های خود در بازار بورس رفته و قرار است سهام ۱۸ شرکت دولتی خود را در قالب سه صندوق etf یا همان صندوق های قابل معامله بورسی از جمله بانک و بیمه، پالایشگاه و فلزات و خودرو عرضه کند.

صندوق ETF یا Exchange-traded fund نوعی از صندوق های سرمایه گذاری است که از دارایی های متنوع تشکیل شده و واحد های آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می شود و ساختاری شبیه صندوق های سرمایه گذاری مشترک دارند؛

دو هفته پیش فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان ، بیان کرد: حوزه بورس هم خطوط کلی را در خصوص جهش تولید با برنامه ریزی جامع تدوین کرده است بنابراین مقرر شد تا با یک سری مصوبات دولت اموال دولتی در بورس عرضه شوند و اولین دارایی های دولت تا دو هفته آینده در بورس عرضه خواهد شد.



اخیرا هم علیرضا صالح رئیس سازمان خصوصی سازی اعلام کرده بود: طی این فرآیند سهامی را به صورت رقابتی در بورس عرضه خواهیم کرد که ممکن است هم بخش خصوصی و هم صندوق ها در آن شرکت داشته باشند البته این عرضه متفاوت است با اینکه به صورت رد دیون مستقیم به نام صندوق ها کنیم.



صالح همچنین گفته بود این اتفاق از سال ۹۸ آغاز شد و در سال جاری هم دنبال می شود و باید در فضای رقابتی باشد، اما ترجیح ما بخش خصوصی است چرا که در صورت مشارکت این بخش، پرداخت نرخ سود اقساطی در آینده، سه واحد درصد کم تر از نهاد های عمومی خواهد بود چرا که ما نمی توانیم رقابت را منع کنیم.



درواقع قرار است برای اولین بار دولت سهام های خود را از طریق صندوق های etf عرضه شود. در حال حاضر این روند در بسیاری از کشور های جهان اجرا می شود، اما یکی از انتقاد هایی که بر این شیوه وارد است، ضریب نفوذ پایین این صندوق ها در میان مردم است که بخش اعظمی از این موضوع نشات گرفته از آشنا نبودن مردم با کارآیی این صندوق هاست.



چندی پیش علیرضا صالح در گفتگو با خبرنگار ما اعلام کرده بود: می خواهیم اموال مازاد دولتی را به صورت شفاف در یک تابلوی شیشه ای یا همان بورس اوراق بهادار است، عرضه کنیم تا تجربه تلخ برخی واگذاری های گذشته تکرار نشود.



درواقع نحوه خرید این صندوق ها به این شکل است که اگر خریداری یک واحد از سهام این صندوق را خریداری کند درواقع مالک درصد ناچیزی از مجموعه سهام های عرضه شده آن است و به اصطلاح مالک سهام پایین چند مجموعه دولتی است. دولت هم برای هایت جریان نقدینگی به سمت بازار سرمایه در مرحله اول تخفیف های ۲۰ درصدی را به ازای خرید هر سهم ۲ میلیون تومانی کرد و در فاز دوم بخشنامه کاهش سود بانکی را ابلاغ کرد.



از طرفی دیگر عده ای از کارشناسان معتقد هستند عرضه دارایی های مازاد دولتی در بورس ممکن است مانند سال های گذشته با شکست مواجه شده و تجربه تلخ واگذاری سهام پالایشگاه ها تکرار شود و مشکل عمده این است که دولت مدیریت را واگذار نمی کند و همین امر به زعم برخی منجر به ایجاد خصولتی های جدیدی می شود، اما عده ای از موافقان اعلام می کنند که خرید این سهام ها می تواند به ایجاد توزان میان بازار سرمایه و نظام بانکی، کمک کند. دو هفته پیش فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به خبرنگاربیان کرد: حوزه بورس هم خطوط کلی را در خصوص جهش تولید با برنامه ریزی جامع تدوین کرده است بنابراین مقرر شد تا با یک سری مصوبات دولت اموال دولتی در بورس عرضه شوند و اولین دارایی های دولت تا دو هفته آینده در بورس عرضه خواهد شد.اخیرا هم علیرضا صالح رئیس سازمان خصوصی سازی اعلام کرده بود: طی این فرآیند سهامی را به صورت رقابتی در بورس عرضه خواهیم کرد که ممکن است هم بخش خصوصی و هم صندوق ها در آن شرکت داشته باشند البته این عرضه متفاوت است با اینکه به صورت رد دیون مستقیم به نام صندوق ها کنیم.صالح همچنین گفته بود این اتفاق از سال ۹۸ آغاز شد و در سال جاری هم دنبال می شود و باید در فضای رقابتی باشد، اما ترجیح ما بخش خصوصی است چرا که در صورت مشارکت این بخش، پرداخت نرخ سود اقساطی در آینده، سه واحد درصد کم تر از نهاد های عمومی خواهد بود چرا که ما نمی توانیم رقابت را منع کنیم.درواقع قرار است برای اولین بار دولت سهام های خود را از طریق صندوق های etf عرضه شود. در حال حاضر این روند در بسیاری از کشور های جهان اجرا می شود، اما یکی از انتقاد هایی که بر این شیوه وارد است، ضریب نفوذ پایین این صندوق ها در میان مردم است که بخش اعظمی از این موضوع نشات گرفته از آشنا نبودن مردم با کارآیی این صندوق هاست.چندی پیش علیرضا صالح در گفتگو با خبرنگار ما اعلام کرده بود: می خواهیم اموال مازاد دولتی را به صورت شفاف در یک تابلوی شیشه ای یا همان بورس اوراق بهادار است، عرضه کنیم تا تجربه تلخ برخی واگذاری های گذشته تکرار نشود.درواقع نحوه خرید این صندوق ها به این شکل است که اگر خریداری یک واحد از سهام این صندوق را خریداری کند درواقع مالک درصد ناچیزی از مجموعه سهام های عرضه شده آن است و به اصطلاح مالک سهام پایین چند مجموعه دولتی است. دولت هم برای هایت جریان نقدینگی به سمت بازار سرمایه در مرحله اول تخفیف های ۲۰ درصدی را به ازای خرید هر سهم ۲ میلیون تومانی کرد و در فاز دوم بخشنامه کاهش سود بانکی را ابلاغ کرد.از طرفی دیگر عده ای از کارشناسان معتقد هستند عرضه دارایی های مازاد دولتی در بورس ممکن است مانند سال های گذشته با شکست مواجه شده و تجربه تلخ واگذاری سهام پالایشگاه ها تکرار شود و مشکل عمده این است که دولت مدیریت را واگذار نمی کند و همین امر به زعم برخی منجر به ایجاد خصولتی های جدیدی می شود، اما عده ای از موافقان اعلام می کنند که خرید این سهام ها می تواند به ایجاد توزان میان بازار سرمایه و نظام بانکی، کمک کند.

واگذاری ها نباید خصولتی شوند

اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان ، با بیان اینکه دولت ها در دو حالت نسبت به فروش و واگذاری دارایی های خود اقدام می کنند، گفت: اولین راه مولد سازی مستقیم این دارایی هاست یعنی دولت مالکیت خود را به صورت موقت واگذار می کند که این امر در ایران عموما متقاضیان در قالب صکوک در بورس این سهام را خریداری می کنند که در این حالت، دولت سود خود را برداشت کرده و نحوه مدیریت از دید او خارج نمی شود.



او افزود: راه دوم فروش این اموال از طریق تشکیل صندوق های بورس است که بدین طریق دولت دارایی های خود را در بورس عرضه می کند، اما مشکلی که وجود دارد این است که گاهی بازار اقبال خوبی نسبت به این عرضه نشان نمی دهد درنتیجه دولت ها باید در زمان ورود بالای سرمایه گذاران بخش خصوصی به بازار سرمایه نسبت به عرضه این دارایی ها، اقدام کنند.



اسلامیان با بیان اینکه اکنون زمان مناسبی برای عرضه این اموال در بورس است، گفت: در حال حاضر اقبال عمومی برای خرید این اموال وجود دارد چرا که شاهد جریان روزانه و مستمر نقدینگی هستیم و اقتصاد بانک محور در حال حرکت به سمت بازار سرمایه و ایجاد توزان در آن است.



این کارشناس بانکی تصریح کرد: عرضه سهام شستا در بورس یکی از نمونه های موفق است و عملا تاریخی ترین عرضه اولیه بازار بورس در ایران شکل گرفت درنتیجه اکنون فرصت خوبی در اختیار وزارت امور اقتصادی و دارایی است تا دارایی های مولد را به بازار سرمایه عرضه کند بنابراین دارای ارزش ذاتی خوبی هم هستند.



او ادامه داد: بعد از شیوع ویروس کرونا رکودی بر بازار واقعی حاکم شد، اما در بازار سرمایه این اتفاق رخ نداد چرا که بخشی از سهامداران خرد به بازار بورس ورود کردند و تراکنش های مالی افزایش یافت.



اسلامیان با بیان اینکه باید از تکرار تجربیات گذشته جلوگیری کرد، گفت: متاسفانه بخشی از این نااطمینانی ها به خرید این اموال ناشی از کج رفتاری های عده ای برای واگذاری این اموال در سنوات گذشته بوده که منجربه مفت فروشی شده است بنابراین باید با مدیریت صحیح شرایطی را فراهم کرد که بعد از فروش و واگذاری این اموال، بخش خصوصی توان هضم آن را داشته باشد.



این کارشناس بانکی با اشاره به تجربه موفق برخی کشور ها در واگذاری اموال مازاد دولتی بیان کرد: جمهوری چک یکی از کشور هایی است که در پی این واگذاری ها منفعتی کسب کرد چرا که در دنیا یکی از مهم ترین راه های تامین کسری بودجه، واگذاری و فروش اموال مازاد دولتی است درنتیجه اکنون بهترین فرصت برای تحقق این امر است.



او با بیان اینکه اکنون عطش زیادی در بازار سرمایه برای عرضه های اولیه وجود دارد، گفت: از آنجایی که سهام بانک های دولتی هم در این بخش است و در گذشته هم از عرضه سهام بانک های دولتی استقبال شده بنابراین در صورت عرضه این سهام ها در هفته های آتی، احتمال خرید آن ها در آینده بالاست.



اسلامیان در پایان با اشاره به ضعف عمده این عرضه گفت: از آنجایی که مالکیت این ها واگذار نمی شود، احتمال تکرار تجربه خصولتی ها بالاست همچنین برای تحقق اصل ۴۴ دولت باید مدیریت را هم واگذار کند. ایمان اسلامیان کارشناس بانکی در گفت و گو با خبرنگاربا بیان اینکه دولت ها در دو حالت نسبت به فروش و واگذاری دارایی های خود اقدام می کنند، گفت: اولین راه مولد سازی مستقیم این دارایی هاست یعنی دولت مالکیت خود را به صورت موقت واگذار می کند که این امر در ایران عموما متقاضیان در قالب صکوک در بورس این سهام را خریداری می کنند که در این حالت، دولت سود خود را برداشت کرده و نحوه مدیریت از دید او خارج نمی شود.او افزود: راه دوم فروش این اموال از طریق تشکیل صندوق های بورس است که بدین طریق دولت دارایی های خود را در بورس عرضه می کند، اما مشکلی که وجود دارد این است که گاهی بازار اقبال خوبی نسبت به این عرضه نشان نمی دهد درنتیجه دولت ها باید در زمان ورود بالای سرمایه گذاران بخش خصوصی به بازار سرمایه نسبت به عرضه این دارایی ها، اقدام کنند.اسلامیان با بیان اینکه اکنون زمان مناسبی برای عرضه این اموال در بورس است، گفت: در حال حاضر اقبال عمومی برای خرید این اموال وجود دارد چرا که شاهد جریان روزانه و مستمر نقدینگی هستیم و اقتصاد بانک محور در حال حرکت به سمت بازار سرمایه و ایجاد توزان در آن است.این کارشناس بانکی تصریح کرد: عرضه سهام شستا در بورس یکی از نمونه های موفق است و عملا تاریخی ترین عرضه اولیه بازار بورس در ایران شکل گرفت درنتیجه اکنون فرصت خوبی در اختیار وزارت امور اقتصادی و دارایی است تا دارایی های مولد را به بازار سرمایه عرضه کند بنابراین دارای ارزش ذاتی خوبی هم هستند.او ادامه داد: بعد از شیوع ویروس کرونا رکودی بر بازار واقعی حاکم شد، اما در بازار سرمایه این اتفاق رخ نداد چرا که بخشی از سهامداران خرد به بازار بورس ورود کردند و تراکنش های مالی افزایش یافت.اسلامیان با بیان اینکه باید از تکرار تجربیات گذشته جلوگیری کرد، گفت: متاسفانه بخشی از این نااطمینانی ها به خرید این اموال ناشی از کج رفتاری های عده ای برای واگذاری این اموال در سنوات گذشته بوده که منجربه مفت فروشی شده است بنابراین باید با مدیریت صحیح شرایطی را فراهم کرد که بعد از فروش و واگذاری این اموال، بخش خصوصی توان هضم آن را داشته باشد.این کارشناس بانکی با اشاره به تجربه موفق برخی کشور ها در واگذاری اموال مازاد دولتی بیان کرد: جمهوری چک یکی از کشور هایی است که در پی این واگذاری ها منفعتی کسب کرد چرا که در دنیا یکی از مهم ترین راه های تامین کسری بودجه، واگذاری و فروش اموال مازاد دولتی است درنتیجه اکنون بهترین فرصت برای تحقق این امر است.او با بیان اینکه اکنون عطش زیادی در بازار سرمایه برای عرضه های اولیه وجود دارد، گفت: از آنجایی که سهام بانک های دولتی هم در این بخش است و در گذشته هم از عرضه سهام بانک های دولتی استقبال شده بنابراین در صورت عرضه این سهام ها در هفته های آتی، احتمال خرید آن ها در آینده بالاست.اسلامیان در پایان با اشاره به ضعف عمده این عرضه گفت: از آنجایی که مالکیت این ها واگذار نمی شود، احتمال تکرار تجربه خصولتی ها بالاست همچنین برای تحقق اصل ۴۴ دولت باید مدیریت را هم واگذار کند.

مقابله با رانت از طریق عرضه در بورس