ایسنا/قزوین دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آن را در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.

بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح کنیم تا شاید بتوانیم در راه درست خواندن و درست نوشتن واژه ها، اصطلاح ها، عبارت ها و درنهایت برای پاسداشت زبان فارسی قدمی برداریم.

حرف (ذ)

ذوزنقه / ذوذنقه

ذوزنقه یکی از اشکال هندسی است. زنقه در عربی، یعنی کوچهٔ تنگ و باریک؛ بنابراین نگارش درست این شکل هندسی (ذوزنقه) است؛ نه ذوذنقه.

حرف (ر)

راجع به / راجب

با این که اصطلاح (راجع به) هم معنای (دربارهٔ) است، متأسفانه همین اصطلاح را هم به اشتباه، (راجب) می نویسند. مثلا می گویند: راجب فلان برنامه چه نظری دارید؟ یک این که (راجب) غلط املایی است و باید به صورت (راجع به) نوشته شود. دو این که (راجع به) عربی است و در زبان فارسی به جای آن باید از (دربارهٔ) استفاده کنیم. بنابراین بهتراست که بنویسیم و بگوییم: دربارهٔ فلان برنامه چه نظری دارید؟

رئیس، مدیر یا معاون محترم / ریاست، مدیریت یا معاونت محترم

در تقاضانامه ها و دیگر نامه های اداری، وقتی به مدیریت رئیس یا معاون اداره یا سازمانی نامه می نویسند اغلب، مصدر را خطاب می کنند و می نویسند: ریاست محترم، مدیریت محترم یا معاونت محترم. ازنظر قوانین نگارش نامه، خطاب نامه به دو طریق امکان پذیر است:

۱- مقامی که شخص دارد خطاب شود سپس نام و شهرت آن شخص ذکر شود. مانند: مقام محترم ریاست ادارهٔ …جناب آقای ….؛ مقام محترم مدیریت، جناب آقای …؛ مقام محترم معاونت سازمان … جناب آقای …

۲- صفت و عنوان و لقب و پستی که شخص دارد خطاب شود، سپس نام و شهرت آن شخص ذکر می شود. مانند: رئیس محترم ادارهٔ … جناب آقای …؛ مدیر محترم سازمان …، جناب آقای …؛ معاون محترم، جناب …

رشیق / رشید

رشیق، از ریشهٔ (رش ق) در عربی صفت است؛ به معنی قد بلند، خوش اندام و خوش هیکل است و مصدرش (رشاقت) است؛ به معنی قد موزون و قامت بلند داشتن. در فارسی به اشتباه، (رشیق) را (رشید) می نویسند که معنای متفاوتی با هم دارند. رشید و رشادت و مرشد از ریشهٔ (رش د) است. رشید در عربی یعنی راه راست رو، راهنما به راه راست، راه راست رونده. به نظر ادبا، شباهت این دو واژه با هم، باعث ایجاد اشکال در گفتن و خواندن آن ها شده است. با این توضیح، قد رشیق درست است، نه قد رشید.

رثا / رثاء / وصف

رثاء، به کسر (ر) در عربی مرثیه سرودن، نوحه سرایی کردن برای متوفی است. (رثا) و (مرثیه) یکی از انواع سروده هاست. مرثیه را در فارسی می توان (سوک سروده) گفت. (رثاء) را در فارسی (رثا) به فتح (ر) می خوانند و می نویسند که بهتراست به کسر (ر) تلفظ شود. مثلا: این شعر در رثای سالار شهیدان سروده شده است. گاهی دیده می شود که در مراسم تجلیل یک شخص، در توصیف آن فرد، از واژهٔ (رثا) استفاده می کنند. مانند: هرچه خواستم در رثای این استاد فرزانه جمله ای شایسته بگویم دیدم …؛ البته منظور گوینده (در وصف) آن فرد است، نه در رثا و مرثیهٔ او! چون هنوز زنده است، لذا باید بگوید: در وصف این بزرگوار …

انتهای پیام