به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی است که مصطفی دلشاد تهرانی استاد دانشگاه و نهج البلاغه پژوه به مناسبت نیمه شعبان در مورد مدیریت امام زمان (عج) براساس نهج البلاغه نوشته است:

امام مهدی (عج) براساس کتاب خدا، به عدالت مدیریت می کند، و هواپرستی را به خداپرستی سوق می دهد، و همه افکار و اندیشه ها را متوجه قرآن می سازد، و نشان می دهد که حکومت عدل یعنی چه. او برای حفظ این اساس، مسئولان و کارگزاران ستمگر را با دقت مؤاخذه می نماید، و هر که را پا از سیرت عدالت بیرون نهاده است، به سختی مجازات می کند و رفاهی تام برای مردمان فراهم می نماید.

امیرمؤمنان علی (ع) درباره دولت و سیرت مهدی (ع) چنین خبر داده است: «یعطف الهوی علی الهدی، إذا عطفوا الهدی علی الهوی، و یعطف الرأی علی القرآن إذا عطفوا القرآن علی الرأی… ألا و فی غد و سیأتی غد بما لا تعرفون یأخذ الوالی من غیرها عمالها علی مساویء أعمالها، و تخرج له الارض أفالیذ کبدها، و تلقی إلیه سلما مقالیدها، فیریکم کیف عدل السیرة، و یحیی میت الکتاب و السنة.» نهج البلاغه، خطبۀ ۱۳۸

[چون مهدی ظهور کند] خواهش های نفسانی را به هدایت آسمانی بازگرداند، و آن هنگامی است که مردم رستگاری را تابع هوا ساخته اند؛ و رأی آنان را پیرو قرآن کند، و آن هنگامی است که قرآن را تابع رأی خود کرده اند… آگاه باشید که فردا و فردا پس از این با چیزهایی که نمی شناسید می آید کسی بر شما حکومت خواهد کرد که غیر از خاندان حکومت هاست؛ او مسئولان و کارگزاران را به جرم کردار زشتشان کیفر خواهد کرد. زمین گنجینه های خود را برای او خارج خواهد ساخت، و کلیدهایش را تسلیم وی خواهد نمود. آن گاه است که مهدی به شما نشان خواهد داد که سیرت عدل کدام است. او کتاب و سنت را که پیش از او مرده اند، زنده خواهد ساخت.

افق زندگی انسانی و ایمانی (١)

هر انسانی به فطرت خود که عشق به کمال مطلق است خواهان زندگی مبتنی بر عدالت فراگیر و رفاه کامل است؛ ونیز اخلاق و ایمان محبوب دل انسان و بی اخلاقی و کفر و زشتکاری ناخواه دل آدمی است: «ولکن الله حبب إلیکم الإیمان و زینه فی قلوبکم و کره إلیکم الکفر و الفسوق و العصیان» (ولیکن خداوند ایمان را برای شما دوست داشتنی گردانید و آن را در دل های شما بیاراست و کفر و پلیدکاری و سرکشی را در نظرتان ناخوشایند ساخت). (حجرات/۷) از این رو، سخن از آرمان های مهدوی، پاسخی به تمنای فطرت آدمی است.

افق زندگی انسانی و ایمانی (٢)

بر اساس روایات وارد شده در موضوع مهدویت که دارای قرائن اطمینان آورند می توان گفت که افق زندگی مهدوی با پنج امر در حد کمال آن معنا می یابد: عدالت، امنیت، رفاهت، اخلاق وعقلانیت. زندگی مهدوی زندگی بر اساس عدالت فراگیر، امنیت همه جانبه، رفاه فراگیر، اخلاق مداری و عقلانیت به کمال رسیده است؛ و این افق می آموزد که مردمان برای چه باید تلاش کنند و در چه جهت حرکت کنند.

افق زندگی انسانی و ایمانی (٣)

آرمان های زندگی مهدوی می تواند به عنوان نقشه راهی برای انسان ها باشد تا بدانند به کدام سو و از کدام مسیر باید بروند تا زمینه تحقق کامل پنج شاخص عدالت، امنیت، رفاهت، اخلاق مدار ی و عقلانیت را فراهم سازند.

افق زندگی انسانی و ایمانی (٤)

در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) که با قدری اختلاف شیعه و سنی آن را نقل کرده اند، آمده است: «لو لم یبق من الدنیا إلا یوم واحد لطول الله ذلک الیوم حتی یخرج رجل من أهل بیتی یملا الارض عدلا کما ملئت ظلما و جورا.» (الغیبة، طوسی، ص ۱۱۲)

اگر از عمر جهان جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند همان یک روز را چنان دراز کند تا مردی از خاندان من خروج کند و زمین را پس از آن که پر از ستم و بیداد شده باشد، پر از عدل و داد کند.

حضرت صاحب الامر، عدالت پرآوازه است؛ عدالتی که همه کس و همه جا را در بر می گیرد و هر انسانی با رویکرد به فطرت خود شیفته و فریفته آن است. ابوالعلاء معری حکیم و ادیب بزرگ در این باره چنین سروده است: متی یقوم إمام یستقید لنا فیعرف العدل أجبال و غیطان: آن پیشوایی که انتقام ما را [از ستمگران] خواهد گرفت کی قیام خواهد کرد؟ تا با قیام او کوه ها و دشت ها طعم عدالت [واقعی] را بچشند؟ (اللزومیات، ج ۲، ص ۳۵۲)

افق آرمان های مهدوی، بیانگر آرمان های انسانی و تلاش انبیای الهی است. پیام آوران الهی پی در پی برانگیخته شدند تا آدمیان را تربیت فطری نمایند و موانع کمال آنان را بردارند و با ایجاد عدالت زمینه عبودیت خدا را فراهم سازند و عقل ها را کامل کنند. امیرمؤمنان علی (ع) فرموده است: «و بعث فیهم رسله و واتر إلیهم أنبیائه لیستادوهم میثاق فطرته ویذکروهم منسی نعمته و یجتجوا علیهم بالتبلیغ و یثیروا لهم دفائن العقول.» (نهج البلاغه، خطبۀ ۱)

پیامبرانش را در میان ایشان برانگیخت و پی در پی فرستادگانش را به سوی آنان فرستاد تا پیمان فطرت را از ایشان مطالبه نمایند و نعمت های فراموش شده را به یادشان آرند و با ابلاغ دستورهای خدا حجت را بر ایشان تمام کنند و گنج های پنهانی عقل ها را آشکار سازند.

این رسالت با ظهور مهدی (ع) به کمال می رسد، و عدالت و امنیت و رفاه و تربیت چنان که باید معنا می یابد و محقق می شود.

در پرتو جامعه مهدوی ستم و بیداد ریشه کن شود و عدالت رخ نماید و امنیت و رفاهتی همه جانبه که لازمه رشد و کمال همه جانبه است حاکم گردد و همگان به حقوق حقۀ خویش برسند، چنان که در خبری از امام صادق (ع) آمده است: «إذا قام القائم حکم بالعدل، و ارتفع فی أیامه الجور، و أمنت السبل، وأخرجت الارض برکاتها، و رد کل حق إلی أهله. فحینئذ تظهر الارض کنوزها، و تبدی برکاتها، و لا یجد الرجل منکم یومئذ موضعا لصدقته، و لا لبره، لشمول الغنی جمیع المؤمنین.» (الارشاد، مفید، ص ۳۴۳)

هنگامی که قائم قیام کند، به عدل حکم نماید، و در روزگار او بیداد به تمامی نابود گردد، و راه ها امن شود، و زمین برکات خود را آشکار سازد، و هر حقی به صاحبش برگردانده شود. آن هنگام زمین گنج های خود را آشکار سازد و برکاتش را ابراز دارد و همگان چنان بی نیاز شوند که چون کسی بخواهد صدقه ای دهد و بخششی نماید، مستحقی نیابد که همه اهل ایمان به رفاه بی نیازی رسیده اند.

افق زندگی انسانی و ایمانی (٥)

در آن افق، همه آرمان های اصلاحی بشر تحقق می یابد. عدالت به تمامی طلوع می کند، بیداد به کلی غروب می نماید، امنیت در همه وجوهش بر سر مردمان سایه می افکند، اخلاق حکومت می یابد، برکات به تمامی آشکار می گردد و همگان بی نیاز می شوند.

در آن روزگار مردمان در پرتو عقلی کلی و هدایتگر از خزان وجودی شان به سوی بهار شایسته شان راهبری می شوند و به بر و بار می نشینند. در آن روزگار عدالت و امنیتی فراگیر و همه جانبه حاکم می شود و انسان ها در بستر آن، می توانند اخلاقی زیست کنند تا آنجا که قلب ها به سلم می رسد و کینه ها و بد دلی ها و دشمنی ها زدوده می شود حتی درندگان و چارپایان با هم همزیستی مسالمت آمیز خواهند کرد، چنان که در حدیث امام صادق (ع) از پدران گرامی اش از امیرمؤمنان علی (ع) آمده است: «و لو قد قام قائمنا لانزلت السماء قطرها، و لاخرجت الارض نباتها، ولذهبت الشحناء من قلوب العباد و اصطلحت السباع و البهائم، حتی تمشی المرأة بین العراق إلی الشام، لا تضع قدمیها إلا علی النبات وعلی رأسها زینتها لا یهیجها سبع و لا تخافه.» (الخصال، صدوق، ص ۶۲۶)

روزی که قائم ما قیام کند، آسمان باران رحمت ببارد و زمین گیاه خود را برویاند، و کینه ها از دل بندگان زدوده شود، و درندگان و چارپایان با یکدیگر همزیستی مسالمت آمیز نمایند، تا آن جا که زنی از عراق تا شام را بپیماید و جز بر سبزه زار گام نگذارد، و زینت و آرایش خود را بر سر داشته باشد] و کسی به آن طمع ننماید [و هیچ درنده ای او را آشفته نسازد و او نیز از هیچ چیز نهراسد.

وعده حق الهی همین است: «و لو أن أهل القری آمنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء والارض» (اعراف / ۹۶) اگر مردم جوامع ایمان آورند و تقوا پیشه کنند، هر آینه برکات آسمان و زمین را بر آنان بگشاییم.

افق زندگی انسانی و ایمانی (۶)

ظهور مناسبات لطیف و روابط کاملا انسانی و رفتار عقل مدارانه، نتیجه و محصول تحولی اساسی در درون انسان هاست. با ظهور عدالت همه جانبه و فراگیر و رفع همه موانع تربیت، خردها به کمال می رسد، و اخلاق نیکو کامل می شود. ابوخالد کابلی از امام باقر (ع) درباره تحول مبارکی که در خرد و اخلاق مردمان به دست مهدی (ع) صورت می گیرد، چنین روایت کرده است: إذا قام قائمنا وضع یده علی رؤوس العباد، فجمع به عقولهم، و أکمل به أخلاقهم.» (بحارالانوار، مجلسی، ج ۵۲، ص ۳۳۶)

چون قائم ما قیام کند، دست خود را روی سر بندگان می گذارد، و بدین ترتیب خردهای مردمان را به کمال می رساند، و اخلاقشان را کامل می کند.

در حدیث دیگری از امام باقر (ع) در این باره آمده است: «إذا قام قائمنا وضع یده علی رؤوس العباد، فجمع بها عقولهم، وکملت بها أحلامهم.» (کمال الدین، صدوق، ج ۲، ص ۶۷۵)

چون قائم ما قیام کند، دست خود را روی سر مردمان می گذارد، و بدین وسیله خردهای بندگان را به کمال می رساند، و فرزانگی آنان را تمام می نماید.

بدین ترتیب مردمان به عدالت و امنیت و رفاه فراگیر، و اخلاق مداری و عقلانیت کامل می رسند. این افقی است پیشاروی مردمان تا با تلاش خویش برای این پنج شاخص، زمینۀ ظهور و تحقق کامل آن ها را فراهم سازند.

اصلاح روابط اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جز در پرتو تربیتی الهی ممکن نمی شود، تربیتی که اساس آن بر رشد و اکمال خردها و فرزانگی مردمان قرار گرفته باشد.