عزاداری در شهر تبریز برخلاف اغلب نقاط کشور با ظهر عاشورا به پایان نمی رسد و تبریزیان به برگزاری مراسم «دوم امام» و «سوم امام» عقیده ویژه ای دارند.

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، آیین های سوگواری ماه محرم، در بازار و هیأت مذهبی، تا دوازدهم ماه محرم در سطح شهر برگزار می شود.

ظهر عاشورا گذشته است اما هنوز سوگ و سکوت شهر تبریز را وداع نگفته، چرا که این شهر و عزاداران حسینی اش، دو روز بعد از شهادت امام حسین(ع) را مهم ترین بخش های عزاداری می دانند.

با وجود اینکه این دو روز تعطیل رسمی نیست اما بسیاری از مغازه های سطح شهر و تقریبا تمام مغازه های بازار تعطیل است. عزاداران بازار از حدود ظهر به سمت بازار حرکت می کنند و در نظم از پیش تعیین شده ای وارد بازار می شوند.

مراسم عزای روزهای دوم و سوم امام حسین (ع)، تا حوالی شب برقرار است.

مراسم دوم و سوم امام (ع) برای تبریزی ها اهمیت ویژهای دارد. بسیاری از نذورات شیعیان مخلص تبریزی به روزهای دوم و سوم امام حسین (ع) اختصاص داده می شود، چرا که معتقدند عزای اصلی امام حسین(ع) در این روزهای بعد از شهادت است.

همچنین ارادت و احترام ویژه ای که تبریزیان به مقام بلند زینب کبری (س) دارند، باعث می شود بیشتر به بیان حماسه عقیله بنی هاشم (س) بپردازند.

تکیه اصلی اشعاری که این روزها در عزاداری ها خوانده می شود؛ شرح شجاعت و رشادت حضرت زینب (س)، کوچ از قتلگاه، عبور کاروان اسرا از قتلگاه، گفت وگوی خاندان رسالت با سرهای آخته بر نیزه، دیر راهب، تنور خولی، مصائب و خطبه های حضرت امام سجاد(ع) است.

از جمله مهم ترین اشعار این روز، شعر مشهور مرحوم «صراف تبریزی» است:

ای نورعینیم منزل مبارک

بی کس حسینیم منزل مبارک



در کنار اشعاری که در مظفریه به صورت همنوایی خوانده می شود؛ نوع دیگری از نوحه خوانی در تبریز وجود دارد که سوز خاصی به اشعار می دهد و به آن «اوخشاما» می گویند.

«اوخشاما» در اصل فرمی از شعر فولکلور آذربایجان است که نوع بیان آن سوز و گداز خاصی دارد.

این فرم به لالایی و مرثیه و عزاداری مختص است. سوز «اوخشاما» به حدی است که شنونده حتی اگر مفهوم اشعار را نفهمد با حال گوینده، منقلب می شود. اغلب شعرهایی که در حالت «اوخشاما» خوانده می شوند در قالب های کوتاهی چون دوبیتی یا بایاتی های ترکی و حتی تکبیت های ناب هستند.

عزاداری های روز دوم و سوم امام(ع) اغلب با «اوخشاما» همراه است، چرا که اشعار از زبان بازماندگان فاجعه عاشورا و داغ دیدگان صحرای کربلاست و به همین دلیل باید با سوز و گداز ویژه ای همراه باشد.

از جمله مهم ترین و تاثیرگذارترین بندهایی که در قالب «اوخشاما» از زبان زینب کبری (س) خوانده می شود این است:

بیر گون یغاردیم دوره مه بیر گلستان گول من، حسین!

هر بیر گولوم دن باشیدین گول لر ایچینده سن حسین!

بیر نوعیله غارت ایدب گلزاریمی دشمن، حسین!

بیر گلستان دان قالماده بندگیاهی زینبین

(روزگاری بود که من یک گلستان گل در کنار داشتم. از هر گل این گلستان تو برتر بودی حسین جان! دشمن طوری گلزار مرا غارت کرده که از یک گلستان برای زینب بندگیاهی هم نمانده است.)

یکی دیگر از بیت هایی که در عزاداری این روزها به صورت «اوخشاما» خوانده می شود و تاثیر عجیبی در مخاطبان می گذارد بیت زیر است که زبان حالی از حضرت زینب (ع) است:

بهار فصلی حسین! هچ بولوت بئله دولماز

قیامت عالمیدی آیریلیخ بئله اولماز

(هیچ ابر بهاری هم این طور که من دلگرفته ام، دلگیر نیست. چطور این جدایی را تاب بیاورم انگار صحرای محشر است.)

نگارنده: لیلا حسین نیا

انتهای پیام/۶۰۰۰۱/س/م