﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾

همان گونه که ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ در ابتداي همه ی سوره ها، جزء آيه هاي قرآن مجيد است، هنگام تلاوت از اوّل سوره ها، گفتن ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ لازم است. به جز سوره ی توبه كه بدون ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ است و نبايد آن را در اوّل سوره ی برائت (توبه) بخوانند.[1]

در صورت شروع قرائت از وسط سوره ها، مي توان بدون ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ يا با ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ شروع كرد.

هر چند خواندن ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ فضيلت و ثواب زيادي دارد، ولي در وسط سوره ی توبه لازم است بدون ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ و تنها با «اعوذ بالله من الشيطن الرجيم» خوانده شود تا نشانه و اشاره اي باشد از اين كه در ابتداي سوره ی توبه ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ وجود ندارد.

كسي كه قرآن مجيد مي خواند از هرجاي آن که باشد، (اوّل یا وسط يا آخر سوره) قبل از گفتن ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾، مستحب است بگويد:

«اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشّيطنِ الرجيم».[2]

خداوند متعال در سوره ی نحل به پيامبر اكرم، صلي الله عليه و آله و سلّم، مي فرمايد:

«﴿فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطنِ الرَّجِيمِ﴾؛[3]

هنگامي كه قرآن مي خواني، از شرّ شيطان مطرود به خدا پناه ببر.»

حال در اين جا سؤال پيش مي آيد که چرا، «اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشّيطنِ الرجيم» را بر ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ مقدم داشتند؟

پاسخ اين است که «اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشّيطنِ الرجيم» مثل صابوني است كه با آن جامه هاي آلوده و چركين را پاک مي سازند. وقتی بنده عازم تلاوت قرآن مجيد شود، ممکن است دهان، آلوده به نامشروع ها باشد. با «اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشّيطنِ الرجيم»، دهان و زبان او پاك می شود و شايسته آن می گردد كه كلام خداوند را بر زبان جاري کند.[4] به تعبیر دیگر، باید از کفر و تکبر پاک و دور شد تا به ایمان رسید ﴿فمن یکفر بالطغوت و یومن بالله﴾.[5]

آیه ی مورد بحث، در سوره ی نحل ذکر شده که شماره ی 16 دارد و در آیه ی 98 آمده است و نشان عددی و ریاضی برای ذکر «اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشّيطنِ الرجيم» در کل قرآن حکیم است؛ زیرا، مجموع شماره ی سوره با شماره ی آیه، برابر با تعداد کل سوره های قرآن عظیم است: 16+98=114.

این سوره به نام سوره ی زنبور عسل است که نکته های شگفت انگیز و حکمت آموزی در خلقت آن دارد و از یک نظام اجتماعی منحصر به فردی برخوردار است. یکی از موارد آن، پاک بودن این موجود است، ماموران ویژه و محافظانی در جلوی کندوی عسل دارد که از ورود زنبورهای ناپاک جلوگیری می کنند تا زنبور ناپاک و نجس برگردد و پاک شود و اگر اصرار به ورود داشته باشد آن را می کشند. با این کار، محصول پاک عسل را تهیه می کنند. آمدن آیه ی پناه بردن به خدا از شرّ شیطان و ناپاکی در سوره ی نحل، پرده از حقایق دیگری دارد.

تو زِقرآن می نجویی غیر حرف جان دهی بهر لغت یا نحو و صرف

اوّل از احکام و آداب کلام کن مصفّا اندرون را از حُطام

دیده دل را زِ قرآن ده جلا از سوادش سرمه می کش دیده را[6]

منبع: برگرفته از كتاب حقايق و اسراري از بسم الله الرحمن الرحيم، آيات بينات، محمدامين احمدي فقيه

[1] شروع زیارت عاشورا نیز بهتر است با صلوات باشد.

[2] یعنی، پناه مي برم به خداوند از شيطان رانده شده.آشنايي با آداب تلاوت قرآن مجید، ص 36.

[3] سوره ي نحل (16) آيه ي 98؛ مجموع شماره ی ترتیب سوره با شماره ی آیه، 114 است (114=16+98) که خود نشان و شاهد عددی برای ذکر آن در تمام قرآن مجید است.

[4] سيماي نماز در آثار آيه الله حسن زاده آملي، ص 131.

[5] سوره ی بقره (2) آیه ی 256.

[6] مثنوی ملا صدرا، ص 115.

http://quranvadadd.blogfa.com/post/11