به گزارش مشرق، پنجشنبه ۹ مرداد و ۹ ذی الحجه مصادف با روز عرفه است؛ روزی که امام حسین(ع) در صحرای عرفات با مناجاتی زیبا عالم را تحت تأثیر قرار دادند. امام حسین(ع) با این رفتار زیبا در روز عرفه در صحرای عرفات، عالمیان را به این مقوله توجه دادند که ای اهل عالم، به دنبال معرفت باشید و این همان چیزی است که در این برهه از زمان؛ یعنی در دوران غیبت امام مهدی(عج) در حدی وسیع به آن نیازمندیم.

در کتاب مفاتیح الجنان برای شب و روز عرفه اعمال و آدابی ذکر شده که عمل به آنها می تواند ما را در کسب هرچه بیشتر فیوضات این روز بزرگ یاری کند.

شب عرفه

شب نهم، از شب های پربرکت و شب مناجات با خدای برآورنده ی حاجات است؛ و توبه در آن شب پذیرفته و دعا در آن مستجاب است و کسی که آن شب را به عبادت به سر آورد، اجر ۱۷۰ سال عبادت را دارد و برای آن شب چند عمل است:

اول:

این دعا را که روایت شده: هرکه آن را در شب عرفه یا شب های جمعه بخواند، خدا او را بیامرزد:

اللٰهم یا شاهد کل نجویٰ، وموضع کل شکویٰ، وعالم کل خفیة، ومنتهیٰ کل حاجة، یا مبتدئا بالنعم علی العباد، یا کریم العفو، یا حسن التجاوز، یا جواد، یا من لایواری منه لیل داج، ولا بحر عجاج، ولا سماء ذات أبراج، ولا ظلم ذات ارتتاج، یا من الظلمة عنده ضیاء، أسألک بنور وجهک الکریم الذی تجلیت به للجبل فجعلته دکا وخر موسیٰ صعقا، وباسمک الذی رفعت به السماوات بلا عمد، وسطحت به الأرض علیٰ وجه ماء جمد، وباسمک المخزون المکنون المکتوب الطاهر الذی إذا دعیت به أجبت؛

خدایا، ای آگاه از هر گفت وگوی پنهان و جایگاه هر شکایت و دانای هر نهان و نهایت هر حاجت، ای آغازگر نعمت ها بر بندگان، ای بزرگوار گذشت، ای نیکو درگذشت، ای بخشنده، ای که چیزی را از او نپوشاند نه شب تار، نه دریای پر موج، نه آسمان دارای برج ها و نه تاریکی های درهم پیچیده ، ای آن که تاریکی نزد او روشنایی است، از تو می خواهم به حق نور جلوه پرشکوهت که به آن بر کوه تجلی کردی و کوه را با خاک همسان ساختی و موسی مدهوش بر زمین افتاد، به حق نامت که با آن آسمان ها را بی ستون برافراشتی و زمین را بر روی آب منجمد بگستردی و به حق نام مخزون، پوشیده، نوشته شده ی پاکیزه ات که چون با آن خوانده شوی، پاسخ دهی؛

و إذا سئلت به أعطیت، وباسمک السبوح القدوس البرهان الذی هو نور علیٰ کل نور، ونور من نور یضیء منه کل نور، إذا بلغ الأرض انشقت، و إذا بلغ السماوات فتحت، و إذا بلغ العرش اهتز، وباسمک الذی ترتعد منه فرائص ملائکتک، واسألک بحق جبرئیل ومیکائیل و إسرافیل، وبحق محمد المصطفیٰ صلی اللٰه علیه وآله وعلیٰ جمیع الأنبیاء وجمیع الملائکة، وبالاسم الذی مشیٰ به الخضر علیٰ قلل الماء کما مشیٰ به علیٰ جدد الأرض، وباسمک الذی فلقت به البحر لموسیٰ وأغرقت فرعون وقومه وأنجیت به موسی بن عمران ومن معه، وباسمک الذی دعاک به موسی بن عمران من جانب الطور الأیمن فاستجبت له وألقیت علیه محبة منک؛

و چون با آن درخواست شوی عطا کنی و به حق نام منزه و مقدس و برهانت که آن نوری است بر فراز هر نور و نوری است برآمده از نور، از آن روشنی می گیرد هر نور، چون به زمین شکافته شود و چون به آسمان ها رسد گشوده گردد و چون به عرش رسد، عرش به اهتزاز آید و به حق نامت که از آن اندام فرشتگانت به لرزه آید و از تو درخواست می کنم به حق جبرییل و میکاییل و اسرافیل و به حق محمد پیامبر برگزیده، درود خدا بر او و خاندانش و بر همه پیامبران و همه فرشتگان و به حق نامی که به وسیله آن خضر بر روی امواج دریا ره سپرد، چنان که بر روی زمین سخت راه رفت و به حق نامت که دریا را به آن برای موسی شکافتی و فرعون و قومش را در آن غرق نمودی و به وسیله آن موسی بن عمران و همراهانش را نجات دادی و به حق نامت که موسی بن عمران از ناحیه طور ایمن تو را به آن خواند، پس او را اجابت فرمودی و از جانب خود بر دلش محبت انداختی؛

وباسمک الذی به أحیا عیسی بن مریم الموتیٰ وتکلم فی المهد صبیا، وأبرأ الأکمه والأبرص بإذنک، وباسمک الذی دعاک به حملة عرشک وجبرئیل ومیکائیل و إسرافیل وحبیبک محمد صلی اللٰه علیه وآله وملائکتک المقربون، وأنبیاؤک المرسلون، وعبادک الصالحون من أهل السماوات والأرضین، وباسمک الذی دعاک به ذو النون إذ ذهب مغاضبا فظن أن لن تقدر علیه فنادیٰ فی الظلمات أن لاإلٰه إلا أنت سبحانک إنی کنت من الظالمین، فاستجبت له ونجیته من الغم وکذلک تنجی المؤمنین، وباسمک العظیم الذی دعاک به داود وخر لک ساجدا فغفرت له ذنبه؛

و به حق نامت که به آن عیسی بن مریم مردگان را زنده کرد و درحال کودکی در گهواره سخن گفت و کور مادرزاد و مبتلای به بیماری پیسی را به اذن تو شفا داد و به حق نامت که حاملان عرشت تو را به آن خواندند و جبرییل و میکاییل و اسرافیل و محبوبت محمد (درود خدا بر او و خاندانش باد) و فرشتگان درگاهت و پیامبران مرسلت و بندگان شایسته ات، از اهل آسمان ها و زمین و به حق نامت که ذوالنون [حضرت یونس (ع)] تو را به آن خواند، در آن زمان که خشمناک رفت و گمان کرد که بر او سخت نگیری، پس در میان تاریکی ها فریاد برآورد که معبودی جز تو نیست، منزهی تو، من از ستمکاران بودم، پس دعایش را اجابت کردی و او را از اندوه رهانیدی و این چنین مردم با ایمان را نجات می دهی و به حق نام بزرگت که داوود تو را به آن خواند و در برابرت بر سجده افتاد، در نتیجه گناهش را آمرزیدی؛

وباسمک الذی دعتک به آسیة امرأة فرعون إذ قالت: ﴿رب ابن لی عندک بیتا فی الجنة و نجنی من فرعون و عمله و نجنی من القوم الظٰالمین﴾، فاستجبت لها دعاءها ، وباسمک الذی دعاک به أیوب إذ حل به البلاء فعافیته وآتیته أهله ومثلهم معهم رحمة من عندک وذکریٰ للعابدین، وباسمک الذی دعاک به یعقوب فرددت علیه بصره وقرة عینه یوسف وجمعت شمله، وباسمک الذی دعاک به سلیمان فوهبت له ملکا لا ینبغی لأحد من بعده إنک أنت الوهاب ، وباسمک الذی سخرت به البراق لمحمد صلی اللٰه علیه وآله وسلم إذ قال تعالیٰ: ﴿سبحٰان الذی أسریٰ بعبده لیلا من المسجد الحرٰام إلی المسجد الأقصی﴾؛

و به حق نامت که آسیه همسر فرعون تو را به آن خواند آنگاه که گفت: «پروردگارا برای من نزد خود در بهشت خانه ای بنا کن و از فرعون و عملش نجاتم ده و مرا از چنگ ستمکاران خلاص کن»، پس دعایش را مستجاب کردی و به حق نامت که ایوب تو را به آن خواند، زمانی که بلا بر او فرود آمد، پس به او عافیت بخشیدی و اهلش را و مانند آن ها را به همراه آنان، از روی رحمت از نزد خود به پیش او بازگرداندی و این را یادآوری برای بندگان نهادی و به حق نامت که یعقوب تو را به آن خواند، پس بینایی و نور دیده اش یوسف را به او بازگرداندی و پریشانی اش را سر و سامان بخشیدی و به حق نامت که سلیمان تو را به آن خواند، پس به او سلطنتی دادی که برای هیچ کس پس از او شایسته نبود، همانا تو بسیار بخشنده ای و به حق نامت که به آن براق را برای محمد درود خدا بر او و خاندانش مسخر ساختی، آنجا که خدای تعالی فرمود: «منزه است خدایی که بنده اش را شبانه از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی راه برد»؛

وقوله:﴿سبحٰان الذی سخر لنٰا هٰذٰا و مٰا کنٰا له مقرنین و إنٰا إلیٰ ربنٰا لمنقلبون﴾، وباسمک الذی تنزل به جبرئیل علیٰ محمد صلی اللٰه علیه وآله، وباسمک الذی دعاک به آدم فغفرت له ذنبه وأسکنته جنتک، وأسألک بحق القرآن العظیم ، وبحق محمد خاتم النبیین، وبحق إبراهیم، وبحق فصلک یوم القضاء، وبحق الموازین إذا نصبت، والصحف إذا نشرت، وبحق القلم وما جریٰ، واللوح وما أحصیٰ، وبحق الاسم الذی کتبته علیٰ سرادق العرش قبل خلقک الخلق والدنیا والشمس والقمر بأ لفی عام، وأشهد أن لاإلٰه إلا اللٰه وحده لاشریک له، وأن محمدا عبده ورسوله؛

و گفتار خدا: «منزه است خدایی که این مرکب را برای ما مسخر کرد، وگرنه ما قدرت تسخیرش را نداشتیم و ما به جانب پروردگارمان باز می گردیم» و به حق نامت که به وسیله آن جبرائیل بر محمد (درود خدا بر او و خاندانش) نازل می شد و به حق نامت که آدم تو را به آن خواند، پس گناهش را آمرزیدی و در بهشتت جای دادی و از تو درخواست می کنم به حق قرآن بزرگ و به حق محمد خاتم پیامبران و به حق ابراهیم و به حق جدا کردنت حق وباطل را در روز داوری و به حق ترازوها زمانی که نصب شوند و نامه ها وقتی که گشوده شوند و به حق قلم و آنچه نوشت و لوح و آنچه شمرد و به حق اسمی که بر سراپرده عرش نوشتی، به دوهزار سال پیش از آنکه مخلوقات و دنیا و آفتاب و ماه به دست قدرتت آفریده شوند و گواهی می دهم که معبودی جز خدا نیست، یگانه و بی شریک است و همانا محمد بنده و فرستاده اوست؛

وأسألک باسمک المخزون فی خزائنک الذی استأثرت به فی علم الغیب عندک لم یظهر علیه أحد من خلقک، لاملک مقرب، ولا نبی مرسل، ولا عبد مصطفی، وأسألک باسمک الذی شققت به البحار، وقامت به الجبال، واختلف به اللیل والنهار، وبحق السبع المثانی والقرآن العظیم، وبحق الکرام الکاتبین، وبحق طٰهٰ ویٰس وکهٰیٰعص، وحٰمعسق، وبحق توراة موسیٰ، و إنجیل عیسیٰ، وزبور داود، وفرقان محمد صلی اللٰه علیه وآله وعلیٰ جمیع الرسل وباهیا شراهیا.

و از تو درخواست می کنم به حق آن نامت که در میان گنجینه ای از گنجینه های توست، نامی که در علم غیب نزد خود خاص خویش نمودی، نامی که هیچ یک از آفریدگانت بر آن آگاه نشد، نه فرشته مقربی و نه پیامبر فرستاده ای و نه بنده برگزیده ای و از تو درخواست می کنم به حق نامت که دریاها را با آن شکافتی و کوه ها را با آن برپا ساختی و شب و روز با آن در رفت وآمد شد و به حق سوره «حمد» و قرآن بزرگ و به حق نویسندگان بزرگوارت و به حق سوره های «طه»، «یس» و «کهیعص» و «حمعسق» و به حق تورات موسی و انجیل عیسی و زبور داوود و فرقان محمد درود خدا بر او و خاندانش و بر همه رسولان و به حق باهی و شراهی [دو نام اعظم یا دو راز یا دو تن از اولیای الهی]

اللٰهم إنی أسألک بحق تلک المناجاة التی کانت بینک وبین موسی بن عمران فوق جبل طور سیناء؛ وأسألک باسمک الذی علمته ملک الموت لقبض الأرواح، وأسألک باسمک الذی کتب علیٰ ورق الزیتون فخضعت النیران لتلک الورقة فقلت: ﴿یٰا نٰار کونی بردا و سلاٰما﴾، وأسألک باسمک الذی کتبته علیٰ سرادق المجد والکرامة، یامن لایحفیه سائل، ولا ینقصه نائل، یا من به یستغاث و إلیه یلجأ، أسألک بمعاقد العز من عرشک، ومنتهی الرحمة من کتابک، وباسمک الأعظم، وجدک الأعلیٰ، وکلماتک التامات العلیٰ.

خدایا از تو درخواست می کنم به حق آن راز و نیازی که میان تو موسی بن عمران بر فراز کوه طور سینا انجام گرفت؛ و از تو می خواهم به حق نامی که برای گرفتن جان ها به ملک الموت آموختی و از تو می خواهم به حق نامی که بر برگ زیتون نوشته شد و آتش در برابر آن برگ فروتن گشت، پس گفتی: «ای آتش سرد و سلامت باش» و از تو می خواهم به حق نامی که آن را بر سراپرده بزرگواری و کرامت نوشتی، ای که خواهنده ای بازش ندارد و عطا از خزانه هایش نکاهد، ای آن که از او فریادرسی شود و از او پناه جویند، از تو درخواست می کنم به جایگاه عزت از عرشت و حد نهایی رحمت از کتابت و اسم اعظمت و شأن برترت و کلمات کامل والایت.

اللٰهم رب الریاح وما ذرت، والسماء وما أظلت، والأرض وما أقلت، والشیاطین وما أضلت، والبحار وما جرت، وبحق کل حق هو علیک حق؛ وبحق الملائکة المقربین والروحانیین والکروبیین والمسبحین لک باللیل والنهار لایفترون، وبحق إبراهیم خلیلک، وبحق کل و لی ینادیک بین الصفا والمروة وتستجیب له دعاءه، یا مجیب أسألک بحق هٰذه الأسماء وبهٰذه الدعوات أن تغفر لنا ما قدمنا وما أخرنا وما أسررنا وما أعلنا وما أبدینا وما أخفینا وما أنت أعلم به منا إنک علیٰ کل شیء قدیر برحمتک یا أرحم الراحمین.

خدایا ای پروردگار بادها و آنچه پراکنده کردند و ای پروردگار آسمان و آنچه بر آن سایه افکند و ای پروردگار زمین و آنچه را با خود برداشت و ای پروردگار شیاطین و هرکه را گمراه کردند و ای پروردگار دریاها و آنچه روان شد و به حق هر حقی که آن بر تو حق است؛ و به حق فرشتگان درگاهت و روحانیان و کروبیان و آنان که شب و روز بدون اینکه سستی ورزند برایت تسبیح می گویند و به حق ابراهیم خلیلت و به حق هر دوستی که میان صفا و مروه تو را می خواند و تو دعایش را اجابت می کنی، ای اجابت کننده، از تو درخواست می کنم به حق این نام ها و به حق این دعاها که ما را بیامرزی از گناهانی که پیش از این انجام دادیم و از این پس انجام می دهیم و آنچه پنهان و آنچه آشکار کردیم و آنچه ظاهر نموده و آنچه نهان ساختیم و آنچه را تو از ما به آن آگاه تری، همانا تو بر هر چیز توانایی، به مهربانی ات، ای مهربان ترین مهربانان.

یا حافظ کل غریب، یا مؤنس کل وحید، یا قوة کل ضعیف، یا ناصر کل مظلوم، یا رازق کل محروم، یا مؤنس کل مستوحش، یا صاحب کل مسافر، یا عماد کل حاضر، یا غافر کل ذنب وخطیئة، یا غیاث المستغیثین، یا صریخ المستصرخین، یا کاشف کرب المکروبین؛

ای نگهدار هر غریب، ای مونس هر تنها، ای نیروی هر ناتوان، ای یار هر ستمدیده، ای روزی بخش هر محروم، ای همدم هر هراسان، ای همراه هر مسافر، ای تکیه گاه هر حاضر، ای آمرزنده هر گناه و خطا، ای فریادرس فریادکنان، ای دادرس دادخواهان، ای برطرف ساز اندوه اندوهگینان؛

یا فارج هم المهمومین، یا بدیع السماوات والأرضین، یا منتهیٰ غایة الطالبین، یا مجیب دعوة المضطرین، یا أرحم الراحمین، یا رب العالمین، یا دیان یوم الدین، یا أجود الأجودین، یا أکرم الأکرمین، یا أسمع السامعین، یا أبصر الناظرین، یا أقدر القادرین، اغفر لی الذنوب التی تغیر النعم، واغفر لی الذنوب التی تورث الندم، واغفر لی الذنوب التی تورث السقم، واغفر لی الذنوب التی تهتک العصم، واغفر لی الذنوب التی ترد الدعاء، واغفر لی الذنوب التی تحبس قطر السماء واغفر لی الذنوب التی تعجل الفناء، واغفر لی الذنوب التی تجلب الشقاء؛

ای غمگسار غم زدگان، ای پدیدآورنده آسمان ها و زمین ها، ای نهایت هدف جویندگان، ای اجابت کننده دعای بیچارگان، ای مهربان ترین مهربانان، ای پروردگار جهانیان، ای پاداش دهنده روز پاداش، ای بخشنده ترین بخشندگان، ای کریم ترین کریمان، ای شنواترین شنوندگان، ای بیناترین بینایان، ای تواناترین توانایان، بر من بیامرز گناهانی که نعمت ها را تغییر می دهد و گناهانی که پشیمانی به بار می آورد و گناهانی که باعث بیماری ها می شود و گناهانی که پرده های حرمت را می درد و گناهانی که دعا را پس می زند و گناهانی که باران آسمان را نگاه می دارد و گناهانی که نابودی را به شتاب می رساند و گناهانی که بدبختی می آورد؛

واغفر لی الذنوب التی تظلم الهواء، واغفر لی الذنوب التی تکشف الغطاء واغفر لی الذنوب التی لایغفرها غیرک یا اللٰه، واحمل عنی کل تبعة لأحد من خلقک، واجعل لی من أمری فرجا ومخرجا ویسرا، وأنزل یقینک فی صدری، ورجاءک فی قلبی حتیٰ لاأرجو غیرک

و گناهانی که هوا را تیره می کند و گناهانی که پرده حیا را بالا می زند و گناهانی که جز تو کسی آن ها را نمی آمرزد، ای خدا و هر حقی که از یکی از بندگانت به دوش من است بردار و برای من در کارم گشایش و راه چاره و آسانی قرار ده و یقینت را در سینه ام و امیدت را در دلم فرود آر تا به غیر تو امید نبندم.

اللٰهم احفظنی وعافنی فی مقامی، واصحبنی فی لیلی ونهاری، ومن بین یدی ومن خلفی وعن یمینی وعن شمالی ومن فوقی ومن تحتی، ویسر لی السبیل، وأحسن لی التیسیر، ولا تخذلنی فی العسیر، واهدنی یا خیر دلیل؛

خدایا نگاهم دار و در جایگاهم عافیت ده و همراه من باش، در شب و در روز و از پیش رو و پشت سر و از راست و چپ و از بالا و زیر پا و راه را بر من هموار ساز و سهولت امر را برایم نیکو گردان و در دشواری خوارم مکن و مرا راهنما باش ای بهترین راهنما؛

ولا تکلنی إلیٰ نفسی فی الأمور، ولقنی کل سرور، واقلبنی إلیٰ أهلی بالفلاح والنجاح محبورا فی العاجل والآجل، إنک علیٰ کل شیء قدیر، وارزقنی من فضلک، وأوسع علی من طیبات رزقک، واستعملنی فی طاعتک، وأجرنی من عذابک ونارک، واقلبنی إذا توفیتنی إلیٰ جنتک برحمتک.

و در کارها مرا به خود وامگذار و هرگونه دل خوشی را به دلم انداز و مرا با رستگاری و سربلندی به خانواده ام بازگردان، آراسته به شادکامی، در دنیاوآخرت، همانا تو بر هر چیز توانایی و از فضلت نصیبم کن و از روزی های پاکیزه ات بر من وسعت ده و در طاعتت به کار گیر و از عذاب و آتشت پناهم ده و زمانی که مرا از دنیا بردی از روی رحمت به بهشتت وارد کن.

اللٰهم إنی أعوذ بک من زوال نعمتک، ومن تحویل عافیتک ، ومن حلول نقمتک، ومن نزول عذابک، وأعوذ بک من جهد البلاء، ودرک الشقاء، ومن سوء القضاء، وشماتة الأعداء، ومن شر ما ینزل من السماء، ومن شر ما فی الکتاب المنزل؛

خدایا به تو پناه می آورم از زوال نعمتت و از تغییر عافیتت و از فرود آمدن انتقامت و از نزول عذابت و به تو پناه می آورم از سختی بلا و افتادن در بدبختی و از بدی سرنوشت و سرزنش دشمنان و از شر آنچه از آسمان می رسد و از شر آنچه در کتاب نازل شده ات شر قلمداد کردی؛

اللٰهم لا تجعلنی من الأشرار، ولا من أصحاب النار، ولا تحرمنی صحبة الأخیار، وأحینی حیاة طیبة، وتوفنی وفاة طیبة تلحقنی بالأبرار، وارزقنی مرافقة الأنبیاء فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر.

خدایا مرا از اشرار و از اهل آتش قرار مده و از هم نشینی نیکان محروم مگردان و به زندگی پاکیزه زنده ام بدار و به مرگ پاکیزه بمیران، به نیکان پیوندم ده، هم نشینی با پیامبران را نصیبم فرما، هم نشینی در جایگاه صدق، نزد فرمانروایی نیرومند.

اللٰهم لک الحمد علیٰ حسن بلائک وصنعک، ولک الحمد علی الإسلام واتباع السنة، یا رب کما هدیتهم لدینک وعلمتهم کتابک فاهدنا وعلمنا ولک الحمد علیٰ حسن بلائک وصنعک عندی خاصة کما خلقتنی فأحسنت خلقی وعلمتنی فأحسنت تعلیمی وهدیتنی فأحسنت هدایتی، فلک الحمد علیٰ إنعامک علی قدیما وحدیثا، فکم من کرب یا سیدی قد فرجته؟ وکم من غم یا سیدی قد نفسته؟ وکم من هم یا سیدی قد کشفته ؟ وکم من بلاء یا سیدی قد صرفته؟ وکم من عیب یا سیدی قد سترته؛ فلک الحمد علیٰ کل حال فی کل مثوی وزمان ومنقلب ومقام وعلیٰ هٰذه الحال وکل حال.

خدایا تو را سپاس بر نیکی آزمایش و رفتارت و تو را سپاس بر اسلام و پیروی روش پیامبر، پروردگارا، چنان که اینان را به دینت هدایت فرمودی و کتاب خود را به آن ها آموختی، ما را هم رهنما باش و به ما هم بیاموز، تو را سپاس بر نیکی آزمایش و رفتارت به ویژه نسبت به من، چنان که مرا آفریدی و آفرینشم را نیکو نهادی و به من آموختی و آموزشم را نیکو نمودی و راهنمایی ام فرمودی و راهنمایی ام را نیکو گرداندی، پس تو را سپاس بر نعمت بخشی ات بر من در گذشته و حال، آقای من چه بسیار محنت غم زایی که از من گشودی و چه بسیار اندوهی که زدودی و چه بسیار نگرانی که برطرف ساختی و چه بسیار بلایی که ای آقای من برگرداندی و چه بسیار عیبی که پوشاندی؛ پس تو را سپاس بر هر حال، در هر مکان و زمان و هر منزل و مقام و بر این حال و هر حال.

اللٰهم اجعلنی من أفضل عبادک نصیبا فی هٰذا الیوم من خیر تقسمه، أو ضر تکشفه، أو سوء تصرفه، أو بلاء تدفعه، أو خیر تسوقه، أو رحمة تنشرها، أو عافیة تلبسها، فإنک علیٰ کل شیء قدیر، وبیدک خزائن السماوات والأرض وأنت الواحد الکریم المعطی الذی لایرد سائله، ولا یخیب آمله، ولا ینقص نائله، ولا ینفد ما عنده بل یزداد کثرة وطیبا وعطاء وجودا، وارزقنی من خزائنک التی لاتفنیٰ، ومن رحمتک الواسعة، إن عطاءک لم یکن محظورا، وأنت علیٰ کل شیء قدیر، برحمتک یا أرحم الراحمین.

خدایا مرا در این روز از برترین بندگانت در روزی قرار ده، از خیری که پخش می کنی، یا رنجی که برطرف می نمایی، یا امر بدی که برمی گردانی، یا بلایی که دفع می کنی، یا خیری که می فرستی، یا رحمتی که می گسترانی، یا عافیتی که بر بندگان می پوشانی، همانا تو بر هر چیز توانایی و خزانه های آسمان ها و زمین به دست توست و تو یگانه ی بزرگوار عطا بخشی هستی که خواهنده اش بازگردانده نشود و آرزومندش ناامید نگردد و عطایش کاستی نپذیرد و آنچه نزد اوست پایان نیابد، بلکه به فزونی عنایت و خاطر پسندی و عطا و بخشش بیفزاید و مرا روزی کن از خزانه هایت که تمام نمی شود و از رحمت گسترده ات، همانا عطایت ممنوع نبوده و تو بر هر چیز توانایی، به مهربانی ات ای مهربان ترین مهربانان.

دوم:

«هزار مرتبه» «تسبیحات عشر» را که سید به نقل کفعمی ذکر فرموده بخواند و این تسبیحات در اعمال روز عرفه بیاید.

سوم:

دعای «اللٰهم من تعبأ وتهیأ» را که در روز عرفه و شب و روز جمعه نیز وارد است بخواند و متن آن در بیان اعمال شب جمعه گذشت.

چهارم:

حضرت سیدالشهدا و زمین کربلا را زیارت کند و تا روز عید قربان در آنجا بماند تا از شر آن سال محفوظ باشد.

روز عرفه:

روز نهم، روز عرفه و از اعیاد بزرگ است، گرچه به اسم عید نامیده نشده و روزی است که خدا بندگانش را به عبادت و طاعت خویش دعوت کرده و سفره های جود و احسانش را برای آنان گسترده و شیطان در این روز خوارتر و حقیرتر و رانده تر و خشمناک تر از روزهای دیگر است؛

روایت شده: که حضرت زین العابدین علیه السلام در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم درخواست کمک می کرد، به او فرمود: وای بر تو، آیا در این روز از غیر خدا درخواست می کنی؟! و حال آنکه برای بچه های در رحم، در این روز امید می رود که فضل خدا شامل حالشان شود و سعادتمند شوند.

و برای این روز چند عمل وارد است:

اول:

غسل.

دوم:

«زیارت حضرت سید الشهداء» که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این است و روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است [یعنی از افراد بسیاری نقل شده است] و اگر کسی در این روز توفیق یابد که زیر قبه ی مقدسه آن حضرت باشد، ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر و بیشتر است و کیفیت زیارت آن حضرت بعد از این در «باب زیارات» ان شاء الله تعالی می آید.

سوم:

پس از نماز عصر، پیش از آنکه مشغول خواندن دعاهای عرفه شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز بجا آورد و به گناهانش نزد خداوند اعتراف و اقرار نماید تا به ثواب عرفات دست یابد و گناهانش آمرزیده گردد، آنگاه به اعمال و دعاهای عرفه که از ائمه طاهره روایت شده است مشغول گردد و آن اعمال و ادعیه بیشتر از آن است که به طور کامل در این مختصر ذکر شود ولی به اندازه ای که این کتاب گنجایش آن را داشته باشد نقل می کنیم.

شیخ کفعمی در کتاب «مصباح» فرموده: برای کسی که از دعا خواندن ضعف پیدا نکند روزه ی روز عرفه مستحب است؛

و پیش از زوال [رسیدن آفتاب به وقت شرعی ظهر] غسل استحباب دارد و همچنین زیارت امام حسین(علیه السلام) در روزوشب عرفه مستحب است؛

و چون وقت زوال رسید، زیر آسمان رود و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو بجا آورد و چون از نماز ظهروعصر فارغ شود، دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول پس از سوره «حمد» سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از «حمد» سوره «کافرون» بخواند، پس از آن چهار رکعت نماز بجا آورد؛ در هر رکعت پس از سوره «حمد» «پنجاه مرتبه» سوره «توحید» بخواند.

فقیر می گوید: این نماز همان «نماز حضرت امیرالمؤمنین» است که در ضمن اعمال روز جمعه گذشت.

سپس شیخ کفعمی فرموده است: این تسبیحات را که از حضرت رسول صلی الله علیه وآله روایت شده است و سید ابن طاووس در «اقبال» ذکر فرموده بخوان:

سبحان الذی فی السماء عرشه! سبحان الذی فی الأرض حکمه! سبحان الذی فی القبور قضاؤه! سبحان الذی فی البحر سبیله! سبحان الذی فی النار سلطانه! سبحان الذی فی الجنة رحمته! سبحان الذی فی القیامة عدله! سبحان الذی رفع السماء! سبحان الذی بسط الأرض! سبحان الذی لاملجأ ولا منجٰا منه إلا إلیه.

منزه است خدایی که عرشش در آسمان است، منزه است خدایی که حکمش در زمین است، منزه است خدایی که فرمانش در گورهاست، منزه است خدایی که راهش در دریاست، منزه است خدایی که سلطنتش در آتش است، منزه است خدایی که رحمتش در بهشت است، منزه است خدایی که عدالتش در قیامت است، منزه است خدایی که آسمان را برافراشت، منزه است خدایی که زمین را بگسترد، منزه است خدایی که پناهگاه و نجاتی از او جز به سوی او نیست.

سپس «صد مرتبه» بگو:

سبحان اللٰه والحمد للٰه ولا إلٰه إلا اللٰه واللٰه أکبر.

منزه است خدا و سپاس از آن خداست و معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ تر است.

و سوره «توحید» را «صد مرتبه» و «آیت الکرسی» را «صد مرتبه» بخوان و «صد مرتبه» بر محمد و آل محمد صلوات فرست و «۱۰ مرتبه» بگو:

لاإلٰه إلا اللٰه وحده لاشریک له، له الملک، وله الحمد، یحیی ویمیت، ویمیت ویحیی، وهو حی لایموت، بیده الخیر، وهو علیٰ کل شیء قدیر.

معبودی جز خدا نیست، یگانه و بی شریک است، فرمانروایی و سپاس از آن اوست، زنده می کند و می میراند و می میراند و زنده می کند و او زنده پاینده است، خیر تنها به دست اوست و او بر هر چیز تواناست.

و «۱۰ مرتبه»:

أستغفر اللٰه الذی لاإلٰه إلا هو الحی القیوم و أتوب إلیه.

آمرزش می جویم از خدایی که معبودی جز او نیست، زنده و به خود پاینده است و به سوی او باز می گردم.

و «۱۰ مرتبه»

یا الله؛ ای خدا

«۱۰ مرتبه»

یا رحمن

ای مهربان

«۱۰ مرتبه»:

یا رحیم

ای بخشنده

«۱۰ مرتبه»:

یا بدیع السماوات والأرض یا ذا الجلال والإکرام.

ای پدیدآورنده ی آسمان ها و زمین، ای دارای شوکت و بخشش.

«۱۰ مرتبه»:

یا حی یا قیوم

ای زنده، ای پاینده

«۱۰ مرتبه»:

یا حنان یا منان

ای نعمت افزا، ای عطابخش.

«۱۰ مرتبه»:

یا لا إله إلا أنت

ای که خدایی جز تو نیست.

و «۱۰ مرتبه»:

آمین

اجابت فرما.

آنگاه بگو:

اللٰهم إنی أسألک یا من هو أقرب إلی من حبل الورید، یا من یحول بین المرء وقلبه یا من هو بالمنظر الأعلیٰ وبالأفق المبین، یا من هو الرحمٰن علی العرش استویٰ، یا من لیس کمثله شیء وهو السمیع البصیر، أسألک أن تصلی علیٰ محمد وآل محمد.

خدایا از تو درخواست می کنم، ای کسی که از رگ گردن به من نزدیکتر است، ای کسی که میان انسان و دلش پرده می شود، ای کسی که در چشم انداز برتر و افق آشکار است، ای کسی که بخشنده و بر حکومت هستی قرار دارد، ای کسی که چیزی مانندش نیست و او شنوا و بیناست، از تو درخواست می کنم بر محمد و خاندان محمد درود فرست.

حاجت خود را بخواه که به خواست خدا برآورده خواهد شد؛

آنگاه این صلوات را که از امام صادق(علیه السلام) روایت شده بخوان که هرکه بخواهد محمد و آل محمد(صلی الله علیه وآله) را در فرستادن صلوات بر ایشان مسرور کند، بگوید:

اللٰهم یا أجود من أعطیٰ، ویا خیر من سئل، ویا أرحم من استرحم. اللٰهم صل علیٰ محمد وآله فی الأولین، وصل علیٰ محمد وآله فی الآخرین، وصل علیٰ محمد وآله فی الملا الأعلیٰ، وصل علیٰ محمد وآله فی المرسلین. اللٰهم أعط محمدا وآله الوسیلة والفضیلة والشرف والرفعة والدرجة الکبیرة. اللٰهم إنی آمنت بمحمد صلی اللٰه علیه وآله ولم أره فلا تحرمنی فی القیامة رؤیته، وارزقنی صحبته، وتوفنی علیٰ ملته، واسقنی من حوضه مشربا رویا سائغا هنیئا لاأظمأ بعده أبدا، إنک علیٰ کل شیء قدیر. اللٰهم إنی آمنت بمحمد صلی اللٰه علیه وآله ولم أره فعرفنی فی الجنان وجهه. اللٰهم بلغ محمدا صلی اللٰه علیه وآله منی تحیة کثیرة وسلاما.

خدایا ای بخشنده ترین کسی که عطا فرمود و ای بهترین کسی که درخواست شد و ای مهربان ترین کسی که از او مهربانی خواسته شد، خدا درود فرست بر محمد و آلش در بین گذشتگان و بر محمد و خاندانش در میان آیندگان و بر محمد و خاندانش در میان فرشتگان و بر محمد و خاندانش در میان رسولان. خدایا عطا فرما به محمد و خاندانش وسیله و فضیلت و شرف و بلندی مقام و درجه والا. خدایا ایمان آوردم به محمد (درود خدا بر او و خاندانش) درحالی که او را ندیدم، پس مرا در قیامت از دیدارش محروم مساز و هم نشینی با او را نصیبم فرما و مرا بر دین او بمیران و از حوضش سیرابم کن، نوشیدنی بدون تشنگی، دلنشین و گوارا که پس از آن هرگز تشنه نشوم، همانا تو بر هر چیز توانایی. خدایا ایمان آوردم به محمد (درود خدا بر او و خاندانش) درحالی که او را ندیدم، پس در بهشت چهره اش را به من بشناسان. خدایا به محمد (درود خدا بر او و خاندانش) از سوی من تحیت و سلام بسیار برسان.

پس دعای «ام داود» را که بیانش در ضمن اعمال ماه رجب گذشت بخوان.

آنگاه این تسبیح را که ثوابش در زیادتی شماره نمی شود و ما میزان ثواب آن را به خاطر رعایت اختصار بیان نکردیم، بگو:

سبحان اللٰه قبل کل أحد ! وسبحان اللٰه بعد کل أحد ! وسبحان اللٰه مع کل أحد ! وسبحان اللٰه یبقیٰ ربنا ویفنیٰ کل أحد ! وسبحان اللٰه تسبیحا یفضل تسبیح المسبحین فضلا کثیرا قبل کل أحد ! وسبحان اللٰه تسبیحا یفضل تسبیح المسبحین فضلا کثیرا بعد کل أحد وسبحان اللٰه تسبیحا یفضل تسبیح المسبحین فضلا کثیرا مع کل أحد؛

منزه است خدا، پیش از هرکس و منزه است خدا پس از هرکس و منزه است خدا با هرکس و منزه است خدا، پاینده است پروردگار ما و فنا می پذیرد هرکس و منزه است خدا، تنزیهی که فزونی می گیرد بر تنزیه تنزیه کنندگان فزونی بسیار پیش از هرکس و منزه است خدا، تنزیهی که فزونی می گیرد بر تنزیه تنزیه کنندگان فزونی بسیار پس از هرکس و منزه است خدا تنزیهی که فزونی می گیرد بر تنزیه تنزیه کنندگان فزونی بسیار به همراه هرکس؛

وسبحان اللٰه تسبیحا یفضل تسبیح المسبحین فضلا کثیرا لربنا الباقی ویفنیٰ کل أحد! وسبحان اللٰه تسبیحا لایحصیٰ ولا یدریٰ ولا ینسیٰ ولا یبلیٰ ولا یفنیٰ ولیس له منتهی! وسبحان اللٰه تسبیحا یدوم بدوامه ویبقیٰ ببقائه فی سنی العالمین وشهور الدهور وأیام الدنیا وساعات اللیل والنهار! وسبحان اللٰه أبد الأبد ومع الأبد مما لایحصیه العدد، ولا یفنیه الأمد، ولا یقطعه الأبد، و تبارک اللٰه أحسن الخالقین.

و منزه است خدا تنزیهی که فزونی می گیرد بر تنزیه تنزیه کنندگان فزونی بسیار، برای پروردگار ما که پاینده است و هیچ کس نپاید و منزه است خدا تنزیهی که شمرده نشود و دانسته نگردد و فراموش نشود و کهنه نمی گردد و فانی نمی شود و برایش نهایتی نباشد و منزه است خدا تنزیهی که دوام یابد به دوامش و باقی ماند به بقایش در امتداد سالهای جهانیان و ماههای روزگاران و روزهای دنیا و ساعات شب وروز و منزه است خدا به ابدیت ابد و همپای ابد، آن تنزیهی که آن را عددی شماره نکند و مدتی فنایش نکند و سرانجامی قطعش نکند و بزرگ است خدا نیکوترین آفرینندگان.

پس بخوان دعای علی بن الحسین علیه السلام را که شیخ طوسی در کتاب «مصباح المتهجد» ذکر فرموده:

«اللٰهم أنت اللٰه رب العالمین..»

مؤلف گوید: این دعا چون دعای موقف عرفات و بسیار طولانی بود ذکر نکردیم؛

و در این روز دعای «چهل وهفتم» صحیفه کامله آن حضرت را با خشوع و دلشکستگی بخوان که دعایی است مشتمل بر تمام مطالب دنیا و آخرت که درود خدا بر انشاء کننده اش باد.

چهارم:

از جمله دعاهای مشهور این روز «دعای حضرت سید الشهدا [در روز عرفه]» است.

به هر صورت هرکه توفیق یابد و روز عرفه را در عرفات باشد، دعاها و اعمال بسیار دارد و بهترین اعمال در این روز دعاست و این روز شریف، در تمام روزهای سال به خاطر دعا امتیاز دارد و برای برادران مؤمن از آنان که زنده اند یا دار فانی را وداع گفته اند دعای بسیار باید کرد و روایت وارد در حال عبدالله بن جندب، در موقف عرفات و دعای او برای برادران خود مشهور است؛

و همچنین روایت زید نرسی، در حال ثقه جلیل القدر، معاویة بن وهب در صحرای عرفات و دعای او درباره فرد فرد از اشخاصی که در آفاق بودند و روایت او از امام صادق(علیه السلام) در فضیلت این عمل، شایسته ملاحظه و توجه است و امید واثق از برادران دینی، آنکه به این بزرگواران اقتدا نموده و اهل ایمان را در دعا بر خود مقدم دارند و این گنه کار روسیاه را یکی از آن اشخاص به حساب آرند و در حال حیات و مرگ از دعای خیر فراموشم نفرمایند؛

و نیز در این روز «زیارت جامعه سوم» را قرائت کن؛

و در آخر روز عرفه چنین بخوان:

یا رب إن ذنوبی لاتضرک، و إن مغفرتک لی لاتنقصک، فأعطنی ما لا ینقصک، واغفر لی ما لایضرک.

پروردگارا، همانا گناهان من به تو زیانی نمی رساند و آمرزشت بر من از تو نمی کاهد، پس ببخش به من آنچه نمی کاهدت و بیامرز برایم آنچه زیانت نرساند.

و نیز بخوان:

اللٰهم لاتحرمنی خیر ما عندک لشر ما عندی، فإن أنت لم ترحمنی بتعبی ونصبی فلا تحرمنی أجر المصاب علیٰ مصیبته.

خدایا محرومم مساز از خیر آنچه نزد توست، به خاطر شر آنچه پیش من است، پس اگر با خستگی و واماندگی ام به من رحم نمی کنی، از پاداش مصیبت دیده بر مصیبتش محرومم مکن.

مؤلف گوید: سید ابن طاووس، در ضمن دعاهای روز عرفه فرموده: چون غروب آفتاب نزدیک شود بگو:

«بسم اللٰه و باللٰه و سبحان اللٰه و الحمد للٰه …»

تا آخر و این همان «دعای عشرات» است که پیش از این گذشت. پس سزاوار است خواندن دعای عشرات که خواندن آن در هر صبح و شام مستحب است، در آخر روز عرفه ترک نشود و این اذکار عشراتی را که کفعمی نقل کرده، همان اذکار آخر دعای عشرات است که سید ابن طاووس روایت کرده.