به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا هزاران نفر از مردم آذربایجان شرقی صبح امروز با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند. در این مراسم حدیث نقش بسته ای از امیرالمؤمنین(ع) با این مضمون وجود داشت: «إنما ینزل النصر بعد الصبر؛ یقینا پیروزی در پی صبر، نصیب می شود».

در ادامه ضمن درج متن کامل حدیث، به شرح و توضیح برخی فرازهای آن پرداخته می شود.

تشویق امیرالمؤمنین(ع) به جهاد

مالک بن اعین در ضمن حدیثی گوید: امیر مؤمنان(ع) در صفین، مردم را به جهاد تشویق می کرد و می فرمود: همانا خداوند توانا و بزرگوار، شما را راهنمایی کرده است «به معامله ای که از عذاب دردناک، نجاتتان می دهد؛ علی تجارة تنجیکم من عذاب ألیم» (صف ۱۰) و دردهای شما را به خوبی بهبود می بخشد؛ و آن عبارت است از ایمان آوردن به خدا، و جهاد کردن در راه او و قرار دادن پاداش آن و آمرزیدن گناهان و جای دادن «در جایگاه های پاکیزه در بهشت جاودان؛ و مساکن طیبة فی جنات عدن» (صف۱۲)و خداوند فرموده است: «به یقین خداوند کسانی را که در راه او می جنگند و در برابر دشمن صف آرایی کرده و چون بنیادی پولادین جلوی دشمن را می گیرند دوست می دارد؛ إن الله یحب الذین یقاتلون فی سبیله صفا کأنهم بنیان مرصوص» (صف۴) پس صف های خود را مرتب و منظم کنید مانند دیواری که بر شالوده سربی بنا شده و مستحکم است

اخلاق مداری در اوج آتش نبرد

… شمشیر جنگ را همواره برافراشته دارید و از جایش تکان ندهید و دورش را خلوت نکنید و آن را به هرکس نسپارید مگر به دست دلیران جنگی؛ چه آنانند که جلوی هر پیشامد بد و ناگواری می ایستند و مانع از آسیب رسانی آن می شوند و از آنچه حفظ و نگهداری اش لازم است، پاسداری کرده در هنگام فرود آمدن گرفتاری و قرار گرفتن در تنگناها پایداری می کنند و هیچ نعشی را قطعه قطعه و اندامش را جدا نکنید، و چون به منزل و مأوای دشمن دسترسی پیدا کردید هیچ پرده و پوششی را ندرید (کسی را رسوا نکنید) و داخل هیچ خانه ای نشوید و چیزی از دارایی و کالای آنان را برندارید مگر آنچه را که در لشکرگاه شان به جای مانده باشد. زنان را اذیت و آزار ندهید که بر اثر آن عواطفشان آسیب ببیند؛ هرچند آن ها به شما دشنام دهند و بخواهند شرافت و بزرگواری شما را خدشه دار کنند؛ و به سرداران و بزرگانتان بد بگویند؛ چون نیروی تحمل آن ها کمتر است و قوای نفسانی و خردهایشان به اندازه کافی نیست؛ به همین جهت زود تحت تاثیر واقع می شوند. زنها در وقتی که مشرک بودند به ما دستور داده شده بود که متعرض آن ها نشویم چه رسد به حالا! در زمان جاهلیت اگر مردی زنی را کتک می زد، بر اثر آن وی را و بعد از او فرزندانش را بر این کار سرزنش می کردند.

توجه داشته باشید کسانی که برای حفظ دین و عرض و ناموس مردم جانفشانی می کنند، افرادی هستند که پیرامون پرچم خویش گرد می آیند و از هر سو- چپ و راست- پیش و پس نگهبانی اش می کنند و آن را در دل جمعیت خویش نگه می دارند. نه واپس می روند تا درفش به دشمن تسلیم شود و نه بر آن، پیشی می گیرند که در میان دشمن تنهایش گذارند.

عدم تضعیف نیروی خودی

خدا رحمت کند مردی را که با نثار جان خود به برادر همرزمش کمک رساند و دشمنی را که پنجه در پنجه اش کرده وامگذارد تا با هم مبارز برادرش همدست شود و برادر مسلمانش یکه و تنها در مقابل دو حریف؛ با حریف خودش و حریف برادرش قرار گیرد و شکست بخورد. سپس آن دو سرباز دشمن در او آویزند و خودش را نیز شکست دهند و بکشند، علاوه بر آن که جانش را از دست داده به جهت آن که مرتکب کار پستی شده مایه سرشکستگی و سرزنش خود را نیز فراهم ساخته است و چگونه چنین نشود و حال آن که برادرش با دو تن می جنگد و این دست خود را بسته و راه را بر دشمن باز کرده تا بر نیروی خودی بتازد، از حریف خود گریخته و نظاره گر سرباز دشمن و این (برادر همرزمش) شده است؟ و آن که مرتکب چنین کاری شود سبب شده که خدایش او را دشمن بدارد؛ پس مرتکب کاری نشوید که خداوند از شما متنفر و منزجر شود، زیرا گذر شما به سوی پروردگار است و این فرمایش خداوند است: «ای پیامبر! به منافقان بگو چنانچه از مرگ و کشته شدن می گریزند آن فرار هرگز به سود شما نیست چه آن که در این صورت اندک زمانی بیش از زندگانی دنیا بهره مند نخواهید شد؛ قل لن ینفعکم الفرار إن فررتم من الموت أو القتل و إذا لا تمتعون إلا قلیلا» (احزاب۱۶)

صبر و جهاد مقابل دشمن

به خدا سوگند اگر از شمشیرهای دنیا بگریزید از شمشیر اجل و عذاب الهی در قیامت به سلامت نمی مانید؛ پس به بردباری و راستی یاری بجویید؛زیرا یقینا پیروزی در پی صبر، نصیب می شود؛ فإنما ینزل النصر بعد الصبر. «پس چنان که حق جهاد است به آن بپردازید؛ فجاهدوا فی الله حق جهاده» (حج ۷۸) و هیچ قدرتی جز به مدد خداوند به دست نمی آید.

همان گونه که واضح است، زمان صدور این روایت در نبرد معاویه در صفین بود. این دسته از دشمنان اسلام با عنوان «قاسطین» از سوی نبی مکرم اسلام(ص) لقب گرفتند. در صورت کلی، معاویه به عنوان سرسلسله قاسطین فردی بود که خیلی تظاهر به اسلام می کرد، خیلی سیاستمدار مکاری بود و در جریان صفین با همکاری عمر و بن عاص قرآن را سر نیزه کردند و به کمک منافقان، سپاهیان امیرالمؤمنین(ع) را تطمیع کردند و بعد از آن ماجرای تلخ حکمیت پیش آمد که زمینه را برای روی کار آمدن فرصت طلبان یا «إبن الوقت های» چپگرای مارقین، یعنی مارقین یا خوارج نهروان فراهم کردند و جنگ نهروان را دانسته یا ندانسته به نفع جبهه خارجی، یعنی معاویه و علیه امام علی(ع) تدارک دیدند.

نکته جالب توجه در این روایت شریف، پیش بینی امیرالمؤمنین(ع) از توطئه دشمنان داخلی جهت همدستی با سپاه معاویه بود؛ از این جهت به صورت مکرر به سربازان خویش توصیه می کردند پشت یکدیگر را خالی نکنید و به همدستی با دشمن نپردازنید. امام علی(ع) تأکید دارند رزمندگان موظف به دفاع از همرزمان خود نیز هستند و حتی المقدور باید از آنان نیز دفاع کنند و هرگز نباید با اعمال نادرست خود و رهاکردن برادر همرزم خود در میان جبهه دشمنان، خشم خدا را برانگیزند. اما هشدارهای حضرت هیچ گاه بر قلب های پر حقد و کینه و قساوت زده نفوذی ها هیچ گاه تأثیر نکرد؛ لذا معاویه و عمر و بن عاص وقتی در آستانه شکست قرار گرفتند، با شیطنت خاص خود قرآن را سر نیزه کردند و با کمک عوامل خود در سپاه امیرالمؤمنین(ع) مانع ادامه نبرد و شکست خود شدند.

دشمن نیز همواره از این نقطه ضعف مسلمانان در طول تاریخ بهره های فراوانی برد به گونه ای که در هر دوره ای با بهره برداری از افراد نفوذی خود درون کشورهای تحت ظلم خود، تلاش خود را در راستای پیاده سازی برنامه های شوم شان جهت استعمار آن جوامع را به کار گرفتند.

متن کامل حدیث:

قال: و فی حدیث مالک بن أعین قال: حرض أمیر المؤمنین (ع) الناس بصفین فقال: إن الله عز و جل قد دلکم علی تجارة تنجیکم من عذاب ألیم، و تشفی بکم علی الخیر الإیمان بالله، و الجهاد فی سبیل الله، و جعل ثوابه مغفرة للذنب، و مساکن طیبة فی جنات عدن، و قال جل وعز: «إن الله یحب الذین یقاتلون فی سبیله صفا کأنهم بنیان مرصوص» [صف/ ۴] فسووا صفوفکم کالبنیان المرصوص فقدموا الدارع، و أخروا الحاسر، و عضوا علی النواجذ، فإنه أنبی للسیوف عن الهام، و التووا علی أطراف الرماح، فإنه أمور للأسنة، و غضوا الأبصار فإنه أربط للجأش و أسکن للقلوب و أمیتوا الأصوات فإنه أطرد للفشل، و أولی بالوقار و لا تمیلوا برایاتکم و لا تزیلوها و لا تجعلوها إلا مع شجعانکم فإن المانع للذمار و الصابر عند نزول الحقائق هم أهل الحفاظ، و لا تمثلوا بقتیل، و إذا وصلتم إلی رحال القوم فلا تهتکوا سترا، و لا تدخلوا دارا، و لا تأخذوا شیئا من أموالهم إلا ما وجدتم فی عسکرهم و لا تهیجوا امرأة بأذی و إن شتمن أعراضکم و سببن أمراءکم و صلحاءکم فإنهن ناقصات القوی و الأنفس و العقول، و قد کنا نؤمر بالکف عنهن و هن مشرکات، و إن کان الرجل لیتناول [ ۲۵۹ ] المرأة فیعیر بها و عقبه من بعده، و اعلموا أن أهل الحفاظ هم الذین یحتفون برایاتهم و یکتنفونها، و یصیرون حفافیها و وراءها و أمامها، و لا یضیعونها لا یتأخرون عنها فیسلموها، و لا یتقدمون علیها فیفردوها، رحم الله امرأ واسی أخاه بنفسه و لم یکل قرنه إلی أخیه فیجتمع علیه قرنه و قرن أخیه فیکتسب بذلک اللائمة، و یأتی بدناءة و کیف لا یکون کذلک و هو یقاتل الاثنین، و هذا ممسک یده قد خلی قرنه علی أخیه هاربا منه ینظر إلیه و هذا فمن یفعله یمقته الله، فلا تتعرضوا لمقت الله فإن ممرکم إلی الله، و قد قال الله عزوجل: «قل لن ینفعکم الفرار إن فررتم من الموت أو القتل و إذا لا تمتعون إلا قلیلا» [احزاب/ ۱۶] و ایم الله لئن فررتم من سیوف العاجلة لا تسلمون من سیف الآجلة، فاستعینوا بالصبر و الصدق، فإنما ینزل النصر بعد الصبر فجاهدوا فی الله حق جهاده، و لا قوة إلا بالله. (وسائل الشیعه، ج۱۵، ص ۹۵، ح ۲۰۰۵۷؛ الکافی، ج۵، ص۳۹)

انتهای پیام/