ایسنا/اصفهان نتایج یک پژوهش نشان می دهد در بین خاک های مختلف بیشترین نقطۀ برداشت گردوغبار در مناطق با بافت خاک رسی - لومی با ۶۱ نقطۀ برداشت (حدود ۴۱٫۵ درصد کل نقاط برداشت) مشاهده می شود.

ایران و به ویژه شرق ایران، در معرض چالش های زیست محیطی شدید مانند طوفان گردوغبار قرار دارد. تغییرات کاربری اراضی و خاک های حساس به فرسایش، از مهمترین عوامل مؤثر بر ایجاد مناطق برداشت گرد و غبار هستند.

طوفان گرد و غبار در مناطق خشک و نیمه خشک سالانه میلیون ها تن خاک را به جو وارد می کند. به طور کلی حدود ۲۵ درصد گرد وغبار انتشاریافته در سطح جهانی در منطقۀ خاورمیانه رخ می دهد. بر اساس مطالعات اخیر، اقلیم و تغییرات محیطی ناشی از فعالیت های انسانی علت اصلی ایجاد چالش های شدید زیست محیطی از جمله گرد و غبار در این منطقه محسوب می شوند.

تغییرات شدید آب و هوایی منجر به وقوع طوفان های گردوغبار می شود، اما مشاهدات اخیر، از افزایش قابل توجه طوفان گردوغبار در منطقۀ خاورمیانه ناشی از گسترش فعالیت های انسانی در امتداد بیابان ها و سرزمین های حاشیه ای که قبلا به وسیلۀ بوته زارهای طبیعی پایدار بوده اند، حکایت دارد.

در پژوهشی که توسط مهدی زارعی، سیما پورهاشمی و مهدی بروغنی انجام شد، مناطق برداشت گردوغبار شناسایی و ویژگی های آن در شرق ایران تعیین شد. ۱۴۷ نقطۀ برداشت گردوغبار در منطقۀ مورد مطالعه شناسایی شد. در این پژوهش، خصوصیات کاربری اراضی، خاکشناسی، شیب، پوشش گیاهی (NDVI) و زمین شناسی نقاط برداشت گردوغبار مورد بررسی قرار گرفت.

این پژوهشگران با بیان اینکه شرق ایران دارای میانگین بارش سانه و پوشش گیاهی ضعیفی است که سبب ایجاد نقاط برداشت و وقوع طوفان های گرد و غبار زیادی در منطقه شده است، معتقدند شرایط آب وهوایی خشک بیابانی، پوشش گیاهی ضعیف و رسوبات سخت نشده را از عوامل مؤثر در ایجاد مناطق برداشت گردوغبار می دانند که با ویژگی های منطقۀ مورد مطالعه همخوانی دارد.

نتایج خصوصیات مناطق برداشت گردوغبار نشان دهندۀ آن است که بیشتر این نقاط در زمین های بایر و مراتع با خاک حساس به فرسایش قرار دارد. نتایج همچنین حاکی از آن است که پراکنش بیشتر این نقاط برداشت گردوغبار، در شیب ها و لیتولوژی های در معرض فرسایش هستند.

این پژوهشگران می گویند که بیشتر کانون های گردوغبار، در زمین های بایر و مراتع ضعیف و لیتولوژی و خاک حساس به فرسایش قرار دارد و از منظر زمین شناسی، بیشترین و کمترین نقاط برداشت گردوغبار در منطقه به ترتیب در واحدهای زمین شناسی سازندهای رسوبی شیمیایی و سنگ های نفوذی بازیک قرار دارد.

نتایج پژوهش «شناسایی مناطق برداشت گردوغبار و تعیین ویژگی های آن در شرق ایران» در شماره بیست و پنجم مجله علمی پژوهشی مهندسی اکوسیستم بیابان دانشگاه کاشان منتشر شد.

انتهای پیام