بازتاب تعالیم قرآنی در سیره فاطمی(س)

مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، ۰۴ بهمن ۱۴۰۰ - ۰۸:۱۸

یکی از برکات و پیامدهای زندگی مشترک امیرالمومنین (ع) و حضرت زهرا(ع) نقش الگوسازی برای پیروان آنها بود که با مطالعه درسیره این خانواده آسمانی بتوانند تعالیم قرآنی رادر زندگی اجراکنند.

به گزارش خبرنگار مهر، محمد امین غروی در یادداشتی به بیان تعالیم قرآنی زندگی حضرت زهرا (س) پرداخته است که در ادامه می خوانیم:
تشکیل خانواده و تلاش برای پایداری این پیوند به گونه ای نیکو و شایسته در میان همسران و البته میان والدین و فرزندان، یکی از مهمترین توصیه های شرعی و عقلی می باشد.
تعالیم قرآنی از ویژگی ها و کارکردهای فزاینده ای در مسیر تقویت این پیوند برخوردار است.
پرورش روحیه پذیرش و فرمان برداری در میان اعضای خانواده از بارزترین تاثیرهای باورمندی به تعالیم قرآن محسوب می شود.
همچنین تلاش برای تعامل و معاشرت نیکو همگام با احترام میان همسران و حفظ و تدوام آن که به حفظ ساختار خانواده و ایجاد ملکات نفسانی کمک می کند، از آثار پیروی از توصیه های قرآنی است.
یکی از برکات و پیامدهای زندگی مشترک امیرالمومنین (ع) و حضرت زهرا (ع) نقش الگوسازی برای پیروان و دوستان آنها بود که با مطالعه و دقت در سیره زناشویی این خانواده آسمانی بتوانند تعالیم قرآنی را نیز در زندگی خود پیاده و اجرایی کنند.
همزیستی پسندیده
قرآن کریم مردان را به حسن معاشرت و رعایت اخلاق نیکو با همسرانشان توصیه کرده است.
«وعاشروهن بالمعروف ؛[۱] و با زنان خود به گونه ای شایسته و پسندیده رفتار کنید.» همچنین فرموده: «هن لباس لکم و أنتم لباس لهن ؛[۲] زنانتان برای شما لباس اند و شما برای آنان لباس هستید.»
این مطلب در احادیث اسلامی نیز مورد تاکید قرار گرفته است؛ روایاتی مانند: «فدارها علی کل حال و أحسن الصحبة لها لیصفو عیشک ؛[۳] در هر حال با همسرت مدارا کن و با او به نیکی معاشرت نما، تا زندگیت با صفا شود.» از این رو تعامل و رفتار نیکوی همسران با یکدیگر می تواند در بهبود روابط میان آنها تأثیر مستقیم داشته باشد.
پس از آن که خطبه عقد ازدواج امیرالمومنین (علیه السلام) و حضرت زهرا (علیها السلام) توسط پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله) و امیرالمومنین (علیه السلام) خوانده شد [۴] پیامبر اکرم خطاب به عروس و داماد توصیه هایی پیرامون زندگی مشترک ایراد فرمودند.
ایشان خطاب به امیرالمومنین فرمودند: «به منزلتان بروید و با همسرت با لطافت و مهربانی رفتار کن، زیرا فاطمه پاره تن من است .»[۵] توصیه خاتم الانبیا (صلی الله علیه و آله) به دخترشان توجه به جایگاه همسر بود و فرمودند: «در حق همسرت کوتاهی نکن و تمام تلاشت را در مسیر همراهی با او به کار گیر که بهترین فرد را به همسری تو درآوردم .»[۶]
هم افزایی همسران در انجام عبادت
خداوند انسان ها را برای رسیدن به کمال آفرید و این هدف، تنها با عبادت و بندگی خدا ممکن خواهد بود.
«و ما خلقت الجن و الإنس إلا لیعبدون ؛[۷] جن و انسان را جز برای این که مرا بپرستند نیافریدم.» پس هنگامی که انسان در مسیر بندگی خدا تلاش کند، دریچه های کمال و سعادت به روی او گشوده خواهد شد.
عبادت و بندگی انسان را به مقامات عالیه می رساند به گونه ای که اگر انسان بتواند واجبات را به درستی انجام دهد و بعد از آن به مستحبات بپردازد، خداوند او را شامل عنایت خاص و الطاف خود می کند .[۸]
در زندگی مشترک نیز همسران خداباور برای تشویق و یاری یکدیگر به عبادت، هم افزایی و همکاری دارند؛ زیرا عبادت و بندگی را از مهم ترین راه های سعادتمندی در دنیا و آخرت می دانند.
از این رو علاوه بر آن که خودشان در انجام کامل عبادات اهتمام می ورزند، تلاش می کنند همسرشان نیز در این مسیر قدم برداشته و ثابت قدم بماند.
اینان همواره یکدیگر را برای انجام عبادت و بندگی خدا تشویق کرده و خدا را به خاطر همین نعمت ارزنده سپاس می گویند.
این مسأله در سیره زناشویی امیرالمومنین (ع) و حضرت زهرا (س) نیز نمود و ظهور پیدا کرد.
چند روز پس ازدواج این دو وجود نورانی، خاتم الانبیا (صلی الله علیه و آله) از امیرالمومنین پرسیدند که همسرت را چگونه یافتی؟
امیرالمومنین (علیه السلام) با اشاره به بهترین ویژگی حضرت زهرا (علیها سلام) فرمودند: «نعم العون علی طاعة الله ؛[۹] زهرا (علیها السلام) بهترین یار و یاور برای بندگی خدا است.» این پاسخ می تواند برای بانوان امت اسلامی بهترین الگوی رفتاری محسوب گردد که عبادت و بندگی خدا را در اولویت های زندگی قرار داده و افراد خانواده را به این سمت و سو سوق دهند.
روحیه شهادت طلبی
«نشاط شهادت» حالت روحی و روانی خاصی است که شهید مطهری از آن یاد کرده [۱۰] و منطق شهادت را سوختن و حل شدن در اجتماع برای احیای جامعه می داند .[۱۱] همسرانی که به خدا و معاد باور دارند، ازدواج را بهترین بستر و زمینه برای حفظ و پاسداری از دین و باورهای خود می دانند و آماده اند در راه دین به جهاد در راه خدا بپردازند حتی اگر به قیمت از دست دادن جانشان تمام شود.
امیرالمومنین (ع) و حضرت زهرا (ع) هر دو از نمونه های بارز همسران شهادت طلب و فدایی دین محسوب می شوند.
رشادت های امیرالمومنین (علیه السلام) و شجاعت ایشان در میدان های جنگ و جهاد علیه کفار و مشرکان، زبانزد عام و خاص است و منابع تاریخی و حدیثی گواه این مطلب است.
اما حضرت زهرا (علیها السلام) نیز در حساس ترین موقعیتی که امت اسلام با آن مواجه شد و بر اثر هواپرستی و دنیاگرایی عهد و پیمان خویش با خلیفه بر حق خاتم الانبیا (صلی الله علیه و آله) را فراموش کردند، به میدان آمد و تمام وجود خود را در دفاع از حق مولا و امام خویش به میدان آورد که با سقط جنینش و لطمه های شدید مواجه شد و در نهایت جان خود را در این راه فدا کرد.
بی شک چنین روحیه جهاد و شهادت طلبی در سیره این دو وجود نورانی، گواهی بر هم افزایی آنها در زندگی مشترک نسبت به مساله مهم و حساس دفاع از دین می باشد.
امروز فقدان الگوی مناسب و حتی ارائه الگوهای نامناسب، یکی از معضلات جدی و اساسی جوانان در مواجهه با مشکلات و چالش های زندگی مشترک است؛ حال آن که، خوشه چینی عبرت آموز از زندگی امیرالمومنین (علیه السلام) و حضرت زهرا (علیها السلام) به عنوان بهترین الگو، می تواند راهگشای خانواده ها در این مسیر باشد.
پی نوشت
[۱].
نساء/۱۹.
[۲].
بقره/۱۸۷.
[۳].
عاملی، وسایل الشیعة، ج ۲۰، ص: ۱۶۹، ح ۳.
[۴].
مجلسی، بحار الأنوار، ج ۴۳، ص: ۱۱۲.
[۵].
خوارزمی، المناقب، ص: ۳۵۳.
[۶].
ابن عساکر، تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص: ۱۲۶.
[۷].
ذاریات/۵۶.
[۸].
صمدی، آثار گناه در زندگی و راه جبران، ص: ۱۰۰-۱۰۱.
[۹].
ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، ج ۳، ص: ۳۵۶.
[۱۰].
شهید مطهری، مجموعه آثار، ج ۲۴، ص: ۴۵۷.
[۱۱].
معتمدی، انسان و مرگ، ص: ۹۱.