برخی کارشناسان امور دینی معتقدند در پس تحولات افغانستان، نوعی «ویترین» از آموزه ها و ایدئولوژی ها شکل می گیرد که می تواند به هر یک از کشورهای آسیای مرکزی منتقل شود.

به گزارش خبرنگار دفتر منطقه ای خبرگزاری فارس، در شهر «آلماتی» همایش علمی و عملی بین المللی تحت «استقلال فرهنگی و احیای مکتب الهیات آسیای مرکزی: ویژگی های آموزش، سنت ها و آینده» برگزار شد.

هدف از این همایش تبادل نظر و ارائه تحقیقات در مورد چالش ها و خطرات جدید در حوزه دین و همچنین جستجوی راه هایی برای مقابله با این تهدیدات از طریق به کار گرفتن آموزه های صحیح الهی در آسیای مرکزی بود.

در این راستا، حاکمیت معنوی کشورهای آسیای مرکزی یکی از مسائل عمده عنوان شد زیرا بخشی از جوانان این کشورها دارای گرایش به مراجع مذهبی خارجی و مراکز نفوذ خارجی هستند.

در این همایش «اصیل بیک ازبایروف» مدیر موسسه مطالعات ژئوپلیتیک (قزاقستان) با طرح دیدگاه های خود در خصوص موضوعات مورد بحث تصریح کرد: حتی اگر مراجع مذهبی خارجی به معنای واقعی کلمه افراطی هم نباشند، باز هم محصول یک جامعه کاملا متفاوت هستند که نمایندگانشان بدون آگاهی از واقعیت های آسیای مرکزی، گاهی اوقات تصمیمات نادرست اتخاذ می کنند که با توجه به شرایط کشورهای منطقه موجب بی ثباتی می شوند. چه برسد به ایدئولوژی تروریستی حامیان دکترین تکفیری که در گذشته منجر به ایجاد گروه های تروریستی زیرزمینی و اقدامات تروریستی در کشورهای آسیای مرکزی شده بود.

به نظر سخنرانان این همایش، تشدید این مشکل با چالش های جدیدی همراه است که با تصرف قدرت در افغانستان توسط طالبان، به صورت جدی صراحت پیدا کرده است.

آنها بر این باورند که در پس تحولات افغانستان، نوعی «ویترین» از آموزه ها و ایدئولوژی ها شکل می گیرد که می تواند به هر یک از کشورهای منطقه منتقل شود و اینکه طالبان از نظر معنوی به اندازه کافی به مسلمانان آسیای مرکزی نزدیکند، عاملی است که بر چالش ها می افزاید.

ازبایروف ادامه داد: خطبه ها و موعظه های روحانیون خارجی به راحتی از مرزهای کشورها فراتر می روند. از این نظر تدوین یا احیای سنت های دینی خودی، مکتب الهیات آسیای مرکزی و نظام بومی آموزش اسلامی به یکی از موضوعات اولویت دار برای همه کشورهای منطقه تبدیل شده است. سوال کلیدی این است که ما تا کجا آماده ایم بر اساس سنت های تاریخی معنوی بومی بر چالش ها و خطرات جدید در حوزه دینی کشورهای آسیای مرکزی پاسخ شایسته دهیم.

در جریان این همایش، موضوعاتی مانند تحلیل وضعیت مذهبی کشورهای آسیای مرکزی، شناسایی خطرات و تهدیدات جدید سیاسی داخلی، پتانسیل مکتب الهیات آسیای مرکزی، احیای سنت های بومی و جست و جوی روش های مؤثر برای مقابله با ایدئولوژی افراطی مورد بحث قرار گرفت.

علاوه بر آن بر امکان بازسازی سیستم آموزش اسلامی که قبل از گسترش استعمار اروپایی در آسیای مرکزی فعال بود و همچنین مطالعه تجربه کشورهای خارجی در جلوگیری از افراط گرایی مذهبی و تروریسم تاکید شد.

«قادر ملک اف» مدیر مرکز مستقل «دین، حقوق و سیاست» (قرقیزستان) ضمن سخنرانی خود، بیان داشت: با در نظر گرفتن چالش های جدید، از جمله چالش های ایدئولوژیک مرتبط با روی کار آمدن طالبان در افغانستان، برای کشورهای آسیای مرکزی با اکثریت جمعیت مسلمان موضوع تجدید و نوسازی روحانیت اسلامی، آموزش و پرورش دینی، نوسازی تفکر دینی و کل تعریف و تفسیر اسلام از اهمیت بالایی برخوردار شده است.

وی تصریح کرد: این فقط محدود به بحث از نظر اسلام مشروعیت بخشیدن به نظام های سیاسی موجود سکولار و هنجارهای دموکراتیک نیست، بلکه قبل از هر نکته ای، تعادل، همزیستی هماهنگ نظام های مختلف سکولار، ملی و دینی در یک دولت ملی را در نظر دارد.

به گفته قادر ملک اف، روند دولت سازی ملی در کشورهای آسیای مرکزی به پایان نرسیده بلکه در آغاز راه مسیر دارد. در این مسیر، مسئله نقش و جایگاه اسلام در جامعه و دولت مهم به ویژه در پس منظر تحولات اخیر افغانستان است. یعنی هماهنگی و گفت وگو، افزایش اعتماد شهروندان به دولت، جست وجوی عوامل وحدت بخش گروه های مذهبی مختلف، سکولارها در چارچوب یک دولت ملی و حاکمیت آن، عامل مهمی در جهت تامین امنیت داخلی آسیای مرکزی است. زیرا برای دولت های ملی با نظام ارزشی سکولار، تهدیدات درازمدت ماهیت ایدئولوژیکی خواهد داشت.

وی در بخش دیگری از سخنرانی خود، بیان کرد: در حال حاضر نگرانی برخی کشورهای آسیای مرکزی از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان و آغاز ساخت یک مدل سیاسی دیگر، یعنی امارت اسلامی افغانستان، در حال افزایش است.

چشم انداز موفقیت و اثربخشی سیستم جدید می تواند به ویترین جذابی برای افزایش پتانسیل اعتراضی در میان جمعیت آسیای مرکزی تبدیل شود.

انتهای پیام/ح