به گزارش خبرگزاری مهر، در دوازدهمین قسمت از ویژه برنامه «سوره»، گفتگوی مسعود دیانی با سید علیرضا صالحی و سید ابوالحسن نواب در خصوص «قرآن و مسئله همزیستی مسالمت آمیز» پخش شد.

سید ابوالحسن نواب در این گفتگو در پاسخ به این پرسش که آیا اسلام تنوع ادیان و افکار را می پذیرد یا به دنبال حذف تنوع هاست، گفت: قرآن می فرماید: «یا أیها الناس إنا خلقناکم من ذکر و أنثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا إن أکرمکم عند الله أتقاکم». پدر و مادر همه شما انسان ها یکی است. شما را در قبایل و گروه ها و نژادهای مختلف قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید و با هم تعامل و همزیستی داشته باشید. در آخر آیه می گوید نه نژاد و نه هیچ چیز دیگر موجب برتری و افتخار نیست بلکه نزد خدا آن که باتقواتر باشد ارزشمندتر است.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: همزیستی و برابری در قرآن کف مسئله است و قرآن خیلی بالاتر از این را می خواهد. قرآن می گوید طرف مقابل خود را ترجیح دهید و دست ضعیف ترها را بگیرید. حتی درباره عقیده کفار هم قرآن از تعبیر دین کفار استفاده می کند و نمی گوید شما بی دین هستید. در جای دیگر می فرماید: «إنا أو إیاکم لعلی هدی أو فی ضلال مبین». ما یا برحقیم و یا در ضلالت هستیم، در هر صورت نباید خود را ترجیح دهیم و دیگری را تحقیر کنیم. در آیه بعدی می گوید در روز قیامت از جرم و عمل خودتان از شما سوال می شود و نه دیگران.

وی ادامه داد: قرآن فراتر از همزیستی را از می خواهد و ادب گفتگو را به ما یاد می دهد. از طرفی باید با موانع همزیستی مسالمت آمیز و کسانی که مانع از هدایت می شوند و بر سر راه خداوند سد ایجاد می کنند مانند همه جرم های دیگر برخورد کرد. اخیرا یکی از خاخام های اسرائیل عنوان کرد که ما نژاد برتر هستیم. این روحیه را در زمان فرعون هم شاهد هستیم.

سید ابوالحسن نواب همچنین گفت: قرآن با اختلاف سخت برخورد می کند. در قرآن آیاتی داریم که خطاب به امت اسلامی است. مثلا می فرماید: «إن هذه أمتکم أمة واحدة و أنا ربکم فاعبدون». در جای دیگر می فرماید: «و لا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم». موسی (ع) وقتی از کوه طور برمی گردد و می بیند عده ای گوساله پرست شدند برخورد نمی کند و می گوید من ترسیدم از این که تفرقه ایجاد شود. همچنین در قرآن داریم که اگر خداوند بخواهد شما را عذاب کند شما را فرقه فرقه و دسته دسته می کند. یعنی خداوند تفرقه را هم سنگ با عذاب می داند.

سید علیرضا صالحی در ادامه عنوان کرد: بحث همزیستی زمانی معنا پیدا می کند که ما با تنوع سروکار داشته باشیم. هنر آن است که بر اصول خود پایبند باشیم و درعین حال دیگران را بپذیریم و با آن ها همزیستی داشته باشیم. از دید قرآن ۳ چیز باعث اختلاف و تمایز است. یکی برتری نژادی است که برخی تصور می کنند نژاد برتر هستند. در قرآن برتری جویی نژادی نداریم به همین دلیل است که می بینید هر کس از هر نژادی به راحتی اسلام را می پذیرد. دین و سیاست هم موارد دوم و سوم هستند. از دید قرآن این ها نیز بهانه دشمنی با دیگران نیست.

این اخلاق پژوه خاطرنشان کرد: قرآن به خوبی از ادیان دیگر تعریف و آن ها را تحسین می کند. برای ادیان دیگر رستگاری قائل است و کسی که حسن عمل دارد را نادیده نمی گیرد. به عنوان مثال رهبانیت در مسیحیت را بدعت عنوان می کند اما می گوید آن ها رضای خدا مدنظرشان بود. در نگاه اسلامی ما به همه انبیا و همه کتب آسمانی ایمان می آوریم. اخلاق نیازمند آموزش و تمرین است و ما باید تحمل یکدیگر را تمرین کنیم.

سید مرتضی خاتمی خوانساری در بخش دیگری از ویژه برنامه «سوره» گفت: دعای جوشن کبیر مانند قرآن از آسمان نازل شده است. در یکی از جنگ ها که به پیامبر خیلی سخت می گذشت و ۲ جوشن پوشیده بود دعای جوشن کبیر نازل می شود. نام اصلی خداوند «الله» است و باقی اسما خداوند، صفت فعل است و اسم هایی که در دعای جوشن کبیر می بینیم افعال خداوند است و هرکدام جای خودشان را دارند.

این مفسر قرآن افزود: قرآن می فرماید: «هذا من فضل ربی لیبلونی أ أشکر أم أکفر». معمولا بخش دوم این آیه را ذکر نمی کنیم درحالی که آنچه خداوند به انسان می دهد برای امتحان اوست. روزی حضرت سلیمان به فرزندش گفت این محبت هایی که میان اعضای خانواده و یا مؤمنین می بینی این ها آثار رحمت الهی است. قرآن هم می فرماید: «فانظر إلی آثار رحمت الله». برخی صفت های خداوند صفت فعل خداوند است. مثلا به کسی که هندسه بلد است مهندس می گوئیم.

وی سپس اظهار کرد: خداوند همه انسان ها را در احسن تقویم خلق کرده است. هر کس می تواند تا مقام محمد بن عبدالله (ص) بالا برود اما خود ما هستیم که این مسیر را نمی رویم و به همین دلیل در قیامت حسرت می خوریم. در روایتی داریم که خداوند برای هر انسانی آن قدر خدایی می کند که گویی تنها همین یک بنده را دارد. خداوند بین معصومین و مردم عادی فرق نمی گذارد چون در این صورت ظلم محسوب می شود.

سید مرتضی خاتمی خوانساری در ادامه گفت: در سوره اسرا می گوید هر انسانی آخرت را بخواهد به او می دهیم و هر کس دنیا را بخواهد نیز به او می دهیم. بنابراین به انتخاب خود انسان است. چرا در آخرت حسرت می خوریم؟ چون می توانستیم اما خودمان عمل نکردیم. امام ششم فرمودند آیا دین غیر از حب و بغض است؟ قرآن نیز می فرماید مؤمنین شدیدترین حب به خدا را دارند. همچنین دوستی و دشمنی ما باید برای خدا باشد. هر که را خدا دوست دارد ما نیز دوست بداریم و هر که را خدا دشمن می دارد ما با او دشمن باشیم.

در این برنامه همچنین یوسفعلی میرشکاک به قصه خوانی قرآنی از روی بخشی از کتاب «روض الجنان و روح الجنان» پرداخت. بررسی کارنامه قرآن پژوهی آیت الله جعفر سبحانی نیز بخش دیگری از دوازدهمین قسمت برنامه «سوره» بود.

برنامه تلویزیونی «سوره» که به موضوع قرآن اختصاص دارد، در شب های ماه مبارک رمضان هر شب ساعت ۲۲:۴۵ دقیقه از شبکه چهار سیما پخش می شود. تکرار این برنامه نیز ساعت ۱۷ می باشد.