به گزارش خبرنگار حوزه دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، شبکه ملی اطلاعات، شبکه ای متشکل از زیرساخت های ارتباطی با مدیریت مستقل نسبت به شبکه جهانی اینترنت و کاملا داخلی با امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی برای آحاد مردم در سراسر کشور با تضمین کیفیت تعریف شده است. در سال های اخیر فراگیر شدن شبکه های اجتماعی مختلف و دردسرها و حواشی به وجود آمده پیرامون آن در بستر اینترنت یا همان شبکه جهانی اطلاعات لزوم وجود شبکه ملی اطلاعات را بیش از پیش روشن کرده است.

در هفته های اخیر انتشار ویدئو های نامتعارف از مدارس مقاطع مختلف و پیش از آن هم ماجرای قتل مصطفی قاسمی طلبه همدانی بار دیگر اهمیت به کارگیری شبکه ملی اطلاعات در راستای دسترسی به اطلاعات ملی را هویدا کرده است؛ شبکه ای که لزوم وجود آن براساس دغدغه های رهبر معظم انقلاب شکل گرفته است. حضرت آیت الله خامنه ای پیش از این بارها در فرمایشات خود در خصوص دغدغه هایشان در حوزه فضای مجازی بر لزوم ایجاد شبکه ملی اطلاعات تاکید کردند.

با وجود تاکیدات رهبر انقلاب در خصوص ایجاد این شبکه اما همچنان برخی از مسئولان اجرایی کشور بر سر تعریف شبکه ملی اطلاعات اختلاف نظر عمیق دارند. عدم پاسخگویی مسئولان در خصوص اجرایی شدن چنین طرحی در سطح ملی موضوعی است که سبب شده در گزارش پیش رو آنچه را که در مسیر ایجاد این شبکه ملی گذشته است، بازخوانی کنیم.

شبکه جهانی اینترنت با مبدا یک باغ در کالیفرنیا آمریکا،در حال حاضر با امکان دسترسی به اطلاعات میلیون ها کاربر خود در سراسر جهان همچون چاقویی دولبه در کنار تمام مزیت هایی که به کاربران خود داده است آنان را در برابر مشکلاتی بزرگ تهدید کرده است. جنگ نرم، نفوذ فرهنگی، از بین رفتن سرمایه های اعتقادی مردم و عدم رعایت اخلاق در فضای مجازی تنها گوشه ای از تهدید های این شبکه جهانی است.

انحصار اینترنت در آمریکا سبب شده است تا حاکمیت کشور های مختلف در مواجه با تخلفات و جرایم اینترنتی در داخل کشور خود نتواند آزادی عمل برای پیشگیری از حوادث و اتفاقات داشته باشند. بر این مبنا در لحظه وقوع جرایم اینترنتی این کشورها به دلیل عدم تسلط بر شبکه جهانی و سلطه آمریکا بر آن نمی توانند وقوع حوادث اینترنتی را پیگیری کنند.در نتیجه به راحتی عرصه بر متخلفان اینترنتی باز است.

شبکه ملی اطلاعات که بر اساس توجه رهبر معظم انقلاب مورد توجه قرار گرفت برای اولین بار نیست که در سطح دنیا در کشور ما مطرح شده است. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، قانون ایجاد اینترنت مستقل با خروج این کشور از اینترنت جهانی و سرور های بزرگ خارجی را امضا کرده است. این کشور از حدود ده سال پیش بر لزوم ایجاد یک سیستم اینترنتی مستقل از غرب تاکید و برنامه ریزی کرده بود. در روسیه موتور جستجویی که اکثر مردم استفاده می کنند یاندکس است. شبکه های اجتماعی مورد استفاده مردم روسیه Vkontakte یا MoiMir است که هر دو محصول بومی این کشور هستند.

بررسی تاریخچه شبکه ملی اطلاعات در کشور

در اواخر سال ۱۳۸۴ بحث شبکه ملی اینترنت در کشور مطرح و مهمترین دلیل پیاده سازی این شبکه درآن سال کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد. در اسفند سال ۱۳۸۴، بر اساس تصمیم هیات دولت مقرر شد شبکه ملی طی ۳ سال به بهره برداری برسد و طراحی های کلی شبکه نیز انجام شود. در سال ۱۳۸۵ قرار شد پروژه اینترنت ملی درمرکز تحقیقات مخابرات ایران انجام شود. در سال ۱۳۸۶ نیز همین موضوع تکرار شد و این بار برنامه های عملیاتی راه اندازی و بهره برداری اینترنت ملی در سال های ۸۶ تا ۸۸ در هیات وزیران تصویب شد. با توجه به الزامات سند چشم انداز بیست ساله در سال ۱۳۸۹ موضوع شبکه ملی اینترنت با نام جدید شبکه ملی اطلاعات به صورت جدی تر مطرح شد به طوری که کلیات موضوع در ماده ۴۶ برنامه پنجم توسعه مطرح شد.

در نخستین روز های تیرماه سال ۱۳۹۴، حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب سیاست های کلی برنامه ی پنج ساله ی ششم توسعه را ابلاغ کردند. هفت بند از ۸۰ بند ابلاغیه سیاست های کلی شامل سرفصل امور فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده است. موضوع شبکه ملی اطلاعات و تامین امنیت آن یکی از اساسی ترین موارد مطرح شده در این بخش است.

اصول ابلاغیه رهبر معظم انقلاب در امور فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه ی پنج ساله ی ششم توسعه:

کسب جایگاه برتر منطقه در توسعه ی دولت الکترونیک در بستر شبکه ی ملی اطلاعات.

توسعه ی محتوا در فضای مجازی بر اساس نقشه ی مهندسی فرهنگی کشور تا حداقل پنج برابر وضعیت کنونی و بومی سازی شبکه های اجتماعی.

ایجاد، تکمیل و توسعه ی شبکه ملی اطلاعات و تأمین امنیت آن، تسلط بر دروازه های ورودی و خروجی فضای مجازی و پالایش هوشمند آن و ساماندهی، احراز هویت و تحول در شاخص ترافیکی شبکه به طوریکه ۵۰ درصد آن داخلی باشد.

بهره گیری از موقعیت ممتاز کشور با هدف تبدیل ایران به مرکز تبادلات پستی و ترافیکی ارتباطات و اطلاعات منطقه و گسترش حضور در بازار های بین المللی.

حضور مؤثر و هدفمند در تعاملات بین المللی فضای مجازی.

افزایش سهم سرمایه گذاری زیرساختی در حوزه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات تا رسیدن به سطح کشور های برتر منطقه.

توسعه ی فناوری فضایی با طراحی، ساخت، آزمون، پرتاب و بهره برداری از سامانه های فضایی و حفظ و بهره برداری حداکثری از نقاط مداری کشور.

پس ازصدور ابلاغیه مقام معظم رهبری مرکز ملی فضای مجازی «سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» را منتشر کرد: در سال ۱۳۹۶ متن " سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات با هدف تدوین الزامات شبکه ملی اطلاعات در قالب یک سند در جلسه سی وسوم و سی وپنجم شورای عالی فضای مجازی کشور تصویب و ابلاغ شد.محور های شش گانه الزامات شبکه ملی اطلاعات، عبارتند از: زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور، استقلال، مدیریت، خدمات، سالمسازی و امنیت و نیز تعرفه و مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات همراه با الزامات فرهنگی شبکه.

سازمان ها و ارگان های دست اندرکار شبکه ملی اطلاعات عبارت اند از:

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان ها متبوع

وزارت علوم تحقیقات و فناوری

وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

وزارت آموزش و پرورش

مجلس شواری اسلامی

صدا و سیما

سازمان تبلیغات اسلامی

شورا های عالی

شهرداری و اپراتور ها و سندیکا های مرتبط با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

اهداف کیفی ایجاد شبکه ملی اطلاعات عبارت اند از:معماری قابل ارتقاء برای شبکه ملی اطلاعات،بومی¬سازی فناوری¬های سخت¬افزاری و نرم¬افزاری با تکیه بر نرم¬افزار های متن¬باز و توسعه معماری باز،بالا بردن جایگاه ایران در رتبه بندی توسعه ارتباطات،افزایش درصد نفوذ اینترنت درکشور مطابق با استاندارد های جهانی،بهبود وضعیت شاخص های آمادگی الکترونیکی،ایجاد زمینه های لازم برای توسعه علمی کشور،ایجاد زمینه های نوین شغلی و اقتصادی و افزایش تولید ناخالص ملی،ارتقاء شاخص های امنیتی، پایین آوردن ریسک ضربه پذیری و مقابله با تحریم های احتمالی،ایجاد امنیت و مصون ماندن اطلاعات از حملات اینترنتی،برطرف کردن نیاز های کشور در حوزه های کسب و کار الکترونیکی، سلامت الکترونیک و آموزش الکترونیک،ایجاد موتور جستجوگر ملی،ایجاد ایمیل ملی در شبکه ملی اطلاعات،ایجاد تلویزیون اینترنتی، ویدیو درخواستی، آموزش از راه دور، دور کاری، سلامت الکترونیک و تجارت الکترونیک، روی شبکه ملی اطلاعات

مهم ترین اهداف کمی شبکه ملی اطلاعات عبارت اند از: دسترسی کاربران ایرانی به پهنای باند ۲۰ مگا بیت بر ثانیه در شبکه ملی اطلاعات، کسب رتبه دوم منطقه ای سرانه پهنای باند و سایر شاخص های ارتباطات و فناوری اطلاعات در پایان برنامه

رهبر معظم انقلاب پیشتر در دیدار با مسئولان نظام فرمودند:امروز فضای مجازی مخصوص ما که نیست، همه ی دنیا امروز درگیرند با فضای مجازی؛ کشور هایی که شبکه ی ملی اطلاعات درست کرده اند و [فضای مجازی را]کنترل کرده اند به نفع خودشان و به نفع ارزش های مورد نظر خودشان، یکی دو تا نیستند. ما هم باید کنترل کنیم؛ این کنترل کردن معنایش این نیست که ما ملت را از فضای مجازی محروم کنیم؛ نه، معنایش این نیست.

هفته گذشته در جدیدترین واکنش ها در رابطه با فضای مجازی و برقراری شبکه ملی اطلاعات حجت الاسلام والمسلمین منتظری دادستان کل کشور با دعوت از محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: وزیر ارتباطات بیاید و در تلویزیون پاسخگوی سوالات ما باشد و بگوید که چرا شبکه ملی ارتباطات که خواسته رهبر معظم انقلاب و شورای عالی فضای مجازی است، اجرا نمی شود.

آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پیش از در مواجه با سوالی در خصوص چرایی اجرایی و عملیاتی نشدن شبکه ملی اطلاعات با بیان پاسخی تناقض آمیز اعلام کرده بود: آنچه در قانون برنامه پنجم توسعه آمده به لحاظ فنی از دید همه اجرایی شده است، اما در خصوص لفظ شبکه ملی اطلاعات، اختلاف نظر ها زیاد بوده و امروز در لایحه زیرساخت این شبکه سندی در اختیار داریم و امیدواریم در لایحه خدمات و محتوا هم که حوزه های مهم و اثرگذاری است شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی به سندی واحد برسند تا روند انجام امور به خوبی پیش برود.

این اظهار نظر جنجالی وزیر سبب شده است تا این سوال به وجود بیاید که آیا وظیفه وزارت ارتباطات تنها آماده سازی زیرساخت ها است؟ آذری جهرمی در حالی دم از فراهم کردن زیرساخت می زند که دو بخش دیگر اجرایی شدن شبکه ملی اطلاعات یعنی خدمات و محتوا را بر عهده سازمان های متبوع وزارتخانه خود نمی داند.

وزیر جوان کابینه دولت دوازدهم با بیان اینکه: وزارت ارتباطات در لایه محتوا مسئولیتی ندارد، زیرا در لایه خدمات تسهیل کننده و در لایه زیرساخت اجرا کننده است، بنابراین دغدغه ای که در جامعه وجود دارد به دو لایه محتوا و خدمات مربوط می شود.او در ادامه تاکید کرده است: وزارت ارتباطات همواره در کنار مابقی دستگاه ها حضور دارد تا آن ها بتوانند وظایف خود را به خوبی انجام دهند.

اما در واقعیت آنچه تاکنون عملیاتی شده است نشان می دهد این ادعا تنها در حد همین کلمات باقی مانده است،چرا که برخلاف دعای وزیر ارتباطات در زمینه فراهم کردن زیرساخت شبکه ملی هنوز بازیگران شناخته شده در این شبکه قدمی را در راستای اجرای نقش خود برنداشتند.ادعای وزارت ارتباطات هم به تهیه زیرساخت یا همان تجهیزات فیزیکی و فنی خلاصه شده است.قصد داریم در سلسله گزارش های بعدی به سراغ هریک از سازمان های درگیر در اجرایی شدن شبکه ملی اطلاعات برویم تا عدم عملیاتی شدن آن را جویا شویم.

انتهای پیام/