یک کارشناس دینی با اشاره به یادداشت روزنامه اصلاح طلب «همدلی» درباره مضرات سیاهپوش شدن شهرها در عزای سیدالشهدا (ع) و مقایسه آن با نماد داعش گفت: با دقت در دو جریان خواهیم دید آن ها هدفی جز دشمنی با اصل عزاداری ندارند.



حجت الاسلام طاهر بریرانی

به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت های دینی خبرگزاری فارس، در طول تاریخ با توجه به اینکه محبت سیدالشهدا (ع) در قلوب مومنین جایگاه ویژه ای دارد مغرضان هیچ گاه نتوانسته اند آن را مستقیما هدف قرار دهند و از بین ببرند. بنابراین در زمان های مختلف سعی کرده اند با حمله به برخی شعائر ماه محرم شاید اسبابی را فراهم آورند تا این شور و شعور را کاهش دهند که یکی از این مسائل، حمله به پیراهن و بیرق سیاه سیدالشهدا (ع) است.

در این زمینه نیز روزنامه «همدلی» در صفحه اول روز ۲۴ شهریور ۱۳۹۸ یادداشتی با عنوان «آیا رنگ تشیع سیاه است؟» منتشر کرده و نویسنده آن مدعی است که «رنگ سیاه، نماد ظلمت است، شادی و انبساط خاطر را از بین می برد و زمینه خودکشی در افرادی را که در بحران اند، افزایش می دهد». برای بررسی بهتر موضوع و تبیین سیره اهل بیت (ع) در محرم و صفر با حجت الاسلام طاهر بریرانی یکی از کارشناسان دینی گفت وگو کردیم که مشروح آن در ادامه می آید:

امام حسن (ع) در عزای شهادت پدر سیاه پوش شد/ عزاداری زنان سیاه پوش بنی هاشم برای شهادت ثار الله

گاهی ادعا می شود که پوشیدن پیراهن سیاه در زمان اهل بیت (ع) مرسوم نبوده. آیا چنین ادعایی صحیح است؟

اگر با نگاهی آزاد و بدون تعصب به سیره اهل بیت (ع) نگاه کنیم، می توانیم به موارد متعددی برسیم که در آن ها پوشیدن لباس سیاه ترویج داده شده، مثلا در کتاب شریف «وسائل الشیعه» نقل شده که بعد از شهادت سالار شهیدان، زنان بنی هاشم، لباس سیاه و خشن بر تن کردند و از هیچ گرمی و سردی ای، شکوه ای نداشتند. امام سجاد (ع) نیز در موقع سوگواری آنان برایشان غذا تهیه می کرد. (۱) یا وقتی خبر شهادت امام حسین (ع) به ام سلمه رسید، در مسجد پیامبر خدا (ص) خیمه ای بر پا کرد و در آن نشست و لباس سیاه پوشید. (۲) یا حتی خود امام مجتبی (ع) در عزای امیرالمؤمنین (ع) جامه سیاه بر تن فرمودند و با همین جامه به میان مردم آمدند و اقدام به خطبه خوانی برای آنان کردند. (۳)

چرایی منع سیا ه پوشی در یک مقطع/ اولویت با اقتدار شیعیان بود

در برخی از روایات ظاهرا پوشیدن لباس سیاه منع شده است. فلسفه این روایات چیست؟

علل مختلفی ممکن است بتوانیم برای آن ذکر کنیم. از جمله اینکه در برهه ای از زمان شیعیان در اقلیت بودند و مثلا نماد بنی عباس رنگ مشکی بود و اگر افراد با این لباس در شهرها حاضر می شدند، ممکن بود اسباب عظمت دادن و شکوه بخشیدن به حکومت دشمن اهل بیت (ع) فراهم شود و از این جهت و ابعاد روانی حاکم بر آن، تخریب قلوب مؤمنان و محبان اهل بیت (ع) را به دنبال داشته باشد. بنابراین منع از پوشیدن لباس مشکی صورت می گرفت.

برخی روایات منع که در آن لباس سیاه را به لباس فراعنه و طاغوت و اهل دوزخ تشبیه کرده اند، دقیقا اشاره به همین مطلب می تواند داشته باشد؛ البته ممکن است منع برای برخی افراد به خاطر ویژگی های روحی و روانی و اخلاقی خاصی باشد که آن ها داشته اند نه برای عموم افراد در جمیع حالات!

استشمام بوی عطر برای بیماران تنفسی سم است. آیا عطر چیز خوبی نیست!

برخی ادعا می کنند رنگ سیاه ممکن است اسباب افسردگی و دلمردگی را در وجود بعضی انسان ها ایجاد کند و عاملی برای به هم ریختن حالت جسمانی و روحی شود! دیدگاه شما چیست؟

دقیقا به موردی که می خواستم اشاره فرمودید؛ اینکه گفته می شود رنگ مشکی برای برخی از افراد ممکن است حالت جسمی و روحی را به هم بریزد، نفی نمی کنیم، ولی آیا این به معنای بد بودن رنگ مشکی به صورت مطلق است؟ یقینا خیر! اگر به این باشد، باید بگوییم یقینا استشمام بوی عطر برای کسی که آسم شدید یا مشکل تنفسی دارند، ایجاد مشکل خواهد کرد و حتی گاهی مرگ را برای آن ها به همراه می آورد! آیا این دلیل می شود که بگوییم هیچ کس دیگر عطر مصرف نکند و عطر چیز خوبی نیست؟!

نظر یک درمان گر راجع به رنگ سیاه

رنگ سیاه همان طور که ممکن است برای برخی افراد که از بیماری های روحی و روانی دیگری در رنج هستند مشکلاتی را ایجاد کند برای خیلی ها هم ممکن است اسباب تقویت و اقتدار و رسیدن به یک حالت آرمانی را به وجود آورد!

در بسیاری از کشورها برای قاضی و یا داوران ورزشی پیراهن مشکی را در نظر می گیرند

کما اینکه ماکس لوشر که یک روان درمان گر بود، در مقام بیان خصوصیات رنگ مشکی به این مطلب اشاره دارد که این رنگ می تواند القای حس ابهت، اقتدار و وقار را به همراه داشته باشد و همچنین ادعا کرده استفاده از رنگ سیاه و سفید در کنار هم باعث می شود که فرد از درون آرامش یابد و عدم تعادل و توازن او را از بین ببرد!

همچنین در جای دیگر برخی با تشبیهی هنری و زیبا اثرات مفید این رنگ را به سکوت در لابه لای اصوات و الحان موسیقی مثال زده اند که می تواند انسان را به وجد بیاورد. پس همان طور که می بینیم برای رنگ مشکی فواید زیادی را می توان در نظر گرفت. از این رو در بسیاری از کشورها برای قاضی و یا داوران ورزشی پیراهن مشکی را در نظر می گیرند که اشاره به همین مطلب دارد.

روایت جابر از رنگ عمامه پیامبر (ص)/ محبوب ترین رنگ خضاب!

آیا مواردی بوده که از سوی معصومین (ع) رنگ مشکی برای حتی غیرعزاداری نیز استفاده و یا سفارش شده باشد؟

بله! مواردش بسیار متعدد است. موارد زیادی هست که می بینیم در روایات آمده که معصومین (ع) به روش های مختلف سفارش به استفاده از این رنگ می کردند. مثلا در روایتی رسول خدا (ص) به افراد استفاده از رنگ مشکی را برای خضاب می دادند و می فرمودند: محبوبترین خضاب شما در پیشگاه خدا، رنگ سیاه سیر است (۴) و یا حتی خود حضرات معصومین (ع) از رنگ سیاه در منظر عموم استفاده می فرمودند. مثلا جابر روایت می کند که پیامبر (ص) در روز فتح مکه وقتی وارد شهر شدند، عمامه سیاه بر سر داشتند. (۵)

سیاه پوشی به کام داعش!/سیره متشرعه شیعه چنین نیست

برخی در داخل ادعا می کنند هیچ لزومی ندارد در ماه محرم و صفر برای سید الشهداء (ع) لباس سیاه پوشید و حتی این کار را تشبیه به داعش می کنند که آنان نیز لباسشان مشکی هست. نظر شما در این باره چیست؟

همان طور که اشاره کردید داعش نیز جامه سیاه را انتخاب کرده است. منتها تفاوت های زیادی بین آنان و محبان اهل بیت (ع) است. مثلا سؤال می کنیم آیا این لباس های مشکی از سوی آن ها برای مناسبت خاصی هست یا در تمام طول سال و در همه حال است؟ آن ها که مصداق بارز دشمنی با خاندان اهل بیت (ع) محسوب می شوند در تمام طول سال این کار را انجام می دهند که مطلوب نیست و سیره متشرعه شیعه هیچگاه چنین رویه افراطی نبوده و نیست.

اعضای داعش مصداق بارز دشمنی با خاندان اهل بیت (ع) محسوب می شوند، در تمام طول سال رنگ مشکی می پوشند که مطلوب نیست

از آن طرف نیز می گوییم کسانی که می گویند حتی در ایام منسوب به سیدالشهدا (ع) جامه سیاه نباید پوشید کلام ناصحیحی را بیان کرده و یقینا مصداق بارز تفریط خواهند بود و در نهایت هر دو گروه مصداق این روایت از امیرالمؤمنین (ع) خواهند شد که می فرماید: «لا تری الجاهل إلا مفرطا أو مفرطا»؛ دیده نمی شود نادان مگر آنکه تندرو است یا کند رو. (۶)

پیراهن و بیرق های سیاه شیعیان نماد مبارزه با فساد اقتصادی و استکبارستیزی است

همچنین ما معتقدیم که افراد را باید با اهدافشان شناخت. متأسفانه با دقت در این دو جریان خواهیم دید هر دو سمت، هدفی ندارند مگر دشمنی با اصل عزاداری و زنده نگاه داشتن یاد اهل بیت (ع) که حتی بعضا به این مطلب مستقیما اشاره هم می کنند. عزاداری ای که روحیه مبارزه با فساد اخلاقی، اقتصادی و استکبارستیزی را به همراه دارد و نماد و پرچم آن در بین محبان اهل بیت (ع) همین پیراهن و بیرق های سیاه است.

با توجه به نقش مهم نمادها بر ابعاد روحی، فکری و جهت گیری رفتاری انسان ها خصوصا در دنیای امروز، طبیعی است کسانی که با ماهیت عاشورایی مشکل دارند، به این نماد که اهداف عاشورا را به ذهن تداعی می کند و باعث ترویج آن در سطح جامعه خواهد شد حمله ور شوند.

پیراهن مشکی که در سنت اهل بیت (ع) شاهد آن بوده ایم به نوعی پرچم و نمادی برای اطلاع رسانی اهداف در سطح جامعه است

فراموش نکنیم هدف اصلی از برپایی جلسات، پرورش معنویت و پیوند زدن روحیات و سلایق درونی با اهداف سیدالشهدا (ع) که همان زنده نگاه داشتن دین و استکبارستیزی است، می باشد و پیراهن مشکی نیز همان طور که در سنت اهل بیت (ع) شاهد آن بوده ایم به نوعی پرچم و نمادی برای اطلاع رسانی اهداف در سطح جامعه خواهد بود که وسیله ای برای تعظیم شعائر الهی است که بنابر فرمایش قرآن نشانه تقوی محسوب می شود: «و من یعظم شعائر الله فإنها من تقوی القلوب»(حج/ ۳۲)؛ این است (مناسک حج)! و هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه تقوای دل ها است.

پی نوشت ها

۱- وسائل الشیعة، ج ۳، ص ۲۳۸

۲- شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار(ع) ج ۳، ص ۱۷۱

۳- شرح نهج البلاغه، ج ۱۶، ص ۲۲

۴- وسائل الشیعه، ج۲، ص، ۹۰

۵- سیره ابن کثیر ج۴، ص ۷۸

۶- نهج البلاغه حکمت ۷۰

انتهای پیام/