دو سامانه حافظه ملی ایرانیان و سنا از عصر امروز به ارائه خدمات به مخاطبین کتابخانه ملی می پردازند. این سامانه ها عصر امروز با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور رونمایی می شود.

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، نشست خبری اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران صبح امروز در سالن اجتماعات این سازمان با حضور اهالی رسانه برگزار شد.

بر اساس این گزارش، بروجردی ضمن گرامیداشت ماه محرم مهم ترین اثر ماندگاری شهادت امام حسین (ع) را در انتقال پیام عاشورا مطرح کرد و گفت: آنچه سبب شد قیام امام امروز با گویش های مختلف و تعابیر متفاوت در اختیار ما قرار گیرد و هر کسی از منظر خود تفسیر کند، به عاملی مهم چون ماندگاری پیام بستگی داشت که حضرت زینب (س) انتقال دهنده واقعه بودند.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی تصریح کرد: حضرت اباعبدالله (ع) قیام و حرکتی انجام دادند که باید آن را در خلال پیام ها جستجو کرد.

وی با گرامیداشت هفته دولت اظهار داشت: اتفاقی که در هشتم شهریور ماه رخ داد و موجب شهادت آقایان رجایی و باهنر شد، منتهی به آن شد تا این هفته به نام این دو عزیز نام گذاری شود. از این رو در راستای آگاهی رساندن به مردم، دولت وظیفه خود می داند در رابطه با پیشرفت ها اطلاعاتی را در اختیار مردم قرار دهد. سازمان اسناد و کتابخانه ملی هم به این دلیل که مرتبط با دولت بوده موظف است اقداماتی را که انجام داده اطلاع رسانی کند و خدمات رسانی را ارتقاء بخشد.

* یکی از دغدغه ها و برنامه های راهبردی دولت «توسعه دولت الکترونیک» است

بروجردی ادامه داد: امسال، سال پایانی فعالیت دولت تدبیر و امید است و اگر نیم نگاهی به فعالیت های آن داشته باشیم، درمی یابیم یکی از دغدغه ها و برنامه های راهبردی دولت «توسعه دولت الکترونیک» است که در ادوار مختلف وجود داشته، اما در این دولت به تمام حوزه ها تسری یافته و بیشتر مورد توجه بوده است، لذا سازمان اسناد و کتابخانه ملی به رسالت خود نگاهی داشته و در تدوین استراتژی اش بر سطح افزایش خدمت رسانی و بهینه سازی توجه دارد، در زمینه نوآوری هایی که می تواند منشأ تحول در جامعه باشد گام هایی برداشته تا آن را به سطح جامعه منتقل کند.

* کتابخانه ملی در برگیرنده حافظه ملی ایرانیان است

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ضمن بیان این که کتابخانه ملی مرکز حافظه ملی ایرانیان است و از دیرباز بر سازمان این عنوان اطلاق می شده، گفت: کتابخانه ملی در برگیرنده حافظه ملی ایرانیان است و از دل این حافظه، هویت و تاریخ حاصل می شود تا بدانیم در کجای چرخش زمانه قرار داریم.

وی ضمن بیان این که خدمات رسانی و توسعه تلاش هایی است که در صدد تحقق آن هستیم و در این راستا دو سامانه عصر امروز با حضور معاون اول رئیس جمهور آغاز به کار خواهد کرد، ابراز داشت: در کتابخانه ملی سرمایه های فکری داریم که بخشی مربوط به علم و بخشی مربوط به باور اصحاب فکر و قسمتی هم مربوط به وقایع و حوادثی است که در گذر زمان رخ داده و به شکل منبع در اختیار سازمان قرار دارد، لذا کتابخانه ملی معبری برای توسعه و انتقال داشته ها و اطلاعات به سطح جامعه است تا جامعه درک صحیح تر و مناسبی داشته باشد، بنابراین ما خود را نگهبان این میراث بشری می دانیم و از آن حفاظت می کنیم.

* نگاه مان را از تعلق خاطر داشتن به منابع و یا نگاه جزیره ای تغییر دهیم

وی افزود: لازم است نگاه مان را از تعلق خاطر داشتن به منابع و یا نگاه جزیره ای تغییر دهیم. از این رو یکی از سیاست های سازمان که پایه گذاری شد، این بود که راه را برای دسترسی همگان به منابع باز کنیم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با تأکید بر این که طرح شعار «کتابخانه ملی در خانه هر ایرانی» یکی از رویکردهایی بود که شکل گرفت و بر اساس همین حرف اقداماتی را پیش بردیم، گفت: آنچه ما برای رسیدن به این مسأله لازم داشتیم، راه اندازی سامانه ها و بانک های اطلاعاتی بود با این رویکرد که «توزیع عادلانه اطلاعات» را داشته باشیم.

* شبکه کتابخانه های کشور نخستین گام است؛ ارتباط سه هزار کتابخانه باهم

بروجردی به فازهای مختلف این سامانه اشاره کرد و گفت: شبکه کتابخانه های کشور نخستین گام است، چون هیچ گاه شبکه ای در کشور موجود نبود که بتواند جوابگوی نیاز اندیشمندان باشد. هر چند در مقاطع مختلف برخی شبکه ها شکل گرفت مثل تبیان، اما آنها هم نتوانستند جوابگو باشند. امروز خوشبختانه در کتابخانه ملی شبکه ای راه اندازی شده و امیدواریم ماندگاری اش در ادوار مختلف استمرار داشته باشد.

وی به سه هزار کتابخانه که از امروز با یکدیگر مرتبط هستند اشاره کرد و گفت: سه هزار کتابخانه امروز با یکدیگر ارتباط دارند و توانستیم منابع را دریافت و به یکدیگر لینک کنیم و از طریق شبکه در اختیار عموم قرار دهیم تا هر فرد بنا به نیاز و رویکرد ورود کرده و به کتاب مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند.

* بانک نسخ خطی دومین سامانه؛ کتب خطی کشور عراق فهرست نگاری شد

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی به دومین پایگاه یا سامانه شکل گرفته اشاره کرد و گفت: بانک نسخ خطی دومین سامانه است؛ سازمان اسناد و کتابخانه ملی در سنوات گذشته فهرستگان خود را فراهم کرده بود، مجلس هم منابع خودش را فهرست نویسی کرده بود، کتابخانه ملی در سال ۹۶ اولین گامی که برداشت توانست کتب خطی کشور عراق را فهرست نگاری کند، اما کاری که از سال گذشته آغاز شد و امروز رونمایی می شود فهرستگان همه کتاب های خطی ایران و جهان است. در این راستا ۱۸۶۸ پایگاه وجود داشت که داده های آن را دریافت کردیم و یک میلیون و ۱۴ هزار کتاب خطی در ایران و جهان به زبان فارسی فهرست نویسی شد و در سامانه مذکور بارگذاری گردید.

* نشریات از قاجار تا امروز را در یک سامانه جامع ببینید

به گفته وی سومین پایگاه نشریات هستند که از دوره قاجار اولین نشریه مکتوب منتشر شد اما تا به امروز کاری صورت نگرفته بود، حتی وزارت ارشاد که مرجع نشریات است، برای نشریات جدید سرنوشتی نداشت. خوشبختانه این بانک سرنوشت آن را روشن کرد و امروز ۶۴ هزار عنوان نشریه، بولتن و مجله را توانستیم جمع آوری و در بانک نگهداری کنیم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی چهارمین گام را مسأله اسناد مطرح کرد و گفت: مراکز اسنادی ر کشور بسیار پراکنده هستند، علیرغم این که آرشیو ملی وجود دارد اما بسیاری فکر می کنند نمی توانند اسناد را به آرشیو ملی منتقل کنند. کاری که توانستیم انجام دهیم و اقدام ارزشمندی بود، این که تمام مراکز را متقاعد کردیم که چگونه اسناد خود را در اختیار سازمان قرار دهند و حاصل همه این مباحث آن بود که بانک اسناد کشور شکل گرفت. البته هنوز جای کار دارد؛ چراکه جای تعامل داریم، برخی اسناد در اختیار برخی خاندان ها قراردارد که مذاکرات با آنها ادامه دارد. اینها برای سازمان فاخر است و پشتوانه ای برای حافظه ملی ایرانیان محسوب می شود.

بروجردی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که ما در کتابخانه ملی در پی آن بودیم استاندارد واحدی داشته باشیم تا در اختیار کتابخانه ها و مراکز اسنادی قرار گیرد، گفت: استاندارد مارک که به تأیید ایفلا رسید از همین مسیر محقق شد، بنابراین با بهره از آن کتابخانه ها می توانند فهرست را روی سایت و سامانه خود قرار دهند.

وی در پایان سخنان خود در این بخش اظهار داشت: یک سال و اندی روی این سامانه ها کار شد و در حال حاضر دو سامانه رسمی با عنوان حافظه ملی ایرانیان و سنا داریم.

* به روز شدن ویژگی مهم «سنا» است

سمیه توحیدلو معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی در این نشست گفت: نشریات ایران در سامانه سنا تجمیع شدند، سامانه ای که در آن متن کامل یا محتوای دیجیتال کلیه روزنامه ها جستجوپذیر است و به قاعده روز، ماه، سال، عنوان و … یعنی همه آنچه در فهرست نشریه امکان جستجو داشته باشد در اختیار علاقمندان قرار می گیرد.

وی از امکانی دیگر خبر داد و گفت: از این پس امکان تبدیل تصاویر به متن برای نشریات فراهم شده، بنابراین جستجو از متن امکان پذیر است. از این رو اولین پایگاهی که قرار است نشریات ایران را از دوره قاجار تا به امروز در دسترس قرار دهد رونمایی می شود. متون فهرست نویسی شده و امکان جستجو دارند.

توحید لو یکی از ویژگی های سامانه را به روز شوندگی دانست و گفت: این سامانه شامل ۱۴ فایل دیجیتال نشریه است و بر این تعداد هر روز افزوده می شود. مجموعه سامانه حافظه ملی هم این گونه است که این سامانه عملا ۴ پایگاه دارد، اما چند نکته باید مطرح شود؛ این که یکی از وظایف اصلی سازمان ارائه داده برای شناخت مخاطبان از منابع موجود است. شاید نمی توانیم بگوییم چه تعداد سند و یا نسخه خطی در کشور وجود دارد، اما این پایگاه ها عنوان را به شکل اصلاح پذیر در اختیار مخاطب قرار می دهد.

وی گفت: ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار عنوان کتاب را شناسایی کرده ایم و شبکه کتابخانه ها نگاه شبکه ای داشته، از این رو همه کتابخانه ها دیده و مورد استفاده قرار می گیرند.

* پاسخ به سوالات خبرنگاران؛ از اسناد محرمانه تا اعزام پژوهشگر به فرانسه

در بخش پایانی این نشست بروجردی به سوالات خبرنگاران پاسخ گفت.

وی درباره برخی اسناد محرمانه که گفته می شود پس از ۳۰ سال امکان انتشار برای آنها فراهم است، توضیح داد: جزو کارهای آینده ما در کتابخانه ملی آن است که همزمان با دفاع مقدس تمام اسناد دفاع مقدس را که در اختیار ما و دیگر دستگاه ها قرار دارد، طی یک اقدام فراگیر در اختیار عموم قرار دهیم. این اسناد مرتبط به جنگ است که متأسفانه جمع آوری نشده اند. برای جمع اسناد دفاع مقدس باید استان به استان می رفتیم. اقدامی که صورت گرفت این بود که تیمی متشکل از وزارت کشور، سازمان اسناد دفاع مقدس، کتابخانه ملی و ریاست جمهوری تشکیل شد و کار را پیش بردیم تا اسناد به مردم عرضه شود.

وی گفت: سطح دسترسی به اسناد محرمانه حتی پس از ۴۰ سال همچنان وجود دارد. سطح دسترسی مربوط به این است که تأثیر آن منازعه برانگیز در جامعه نباشد، صرف گذر زمان برای اسناد لزوما ایجاد دسترسی نمی کند.

وی با ذکر مثالی گفت: شورای انقلاب و اسناد این شورا هنوز در اختیار عموم قرار ندارد، اما به سازمان ما منتقل شده است. اگر به صورت مصداقی بخواهم توضیح دهم باید بگویم، مرحوم بازرگان در نوشته هایش از نقطه استفاده نمی کرد، بنابراین ما تلاش بر بازخوانی نوشته های او داریم تا آنها را نیز پس از ثبت در اختیار عموم قرار دهیم. اسنادی که بر آن زمان گذشته در اولویت برای عرضه به جامعه مخاطب است اما لزوما همه نوع سندی را شامل نمی شود. اسنادی که مربوط به امنیت ملی و قومی است، ناگزیریم آنها را آشکار نکنیم؛ مثلا در قانون نوشته شده و دو مبحث استثنا شده، اول وزارت دفاع به دلیل داشتن اطلاعات نظامی که مطرح شده اسناد باید در مخازن خودشان نگهداری شوند و دوم وزارت اطلاعات است. باقی دستگاه ها ملزم به تعامل هستند و در قانون تصریح شده است.

* پاسخ کتابخانه ملی + سند فارس

بر اساس این گزارش، چندی پیش خبرگزاری فارس طی گزارشی با عنوان «چرا کتابخانه ملی، اطلاعات متخصصان خود را در اختیار فرانسه می گذارد؟» منتشر کرد که می توانید آن را اینجا بخوانید.

در این گزارش اعلام شده بود: اردیبهشت ماه سال جاری «اشرف بروجردی» رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در دیدار با «فیلیپ تیه بو» سفیر فرانسه در ایران درباره همکاری های مشترک در حوزه آرشیو، دیجیتال سازی اسناد و کتابداری گفت وگو کرد. و در این گفت وگو قرار شد،متخصصین دو معاونت پژوهش و منابع دیجیتال در تمام حوزه های علم اطلاعات و دانش شناسی (به طور خاص، دیجیتال سازی) برای مدتی به فرانسه اعزام شوند. کتابخانه ملی با اعلام این موضوع از علاقه مندان دعوت کرده است تا پایان مرداد، پروپوزال ارائه دهند! جالب اینجاست مدارک برای ارزیابی به کتابخانه ملی فرانسه ارسال می شود و پس از مجوز این کشور افراد پذیرش می شوند.

در همین نشست خبری اشرف بروجردی در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره تعامل با سفارت فرانسه در راستای اعزام پژوهشگران کتابخانه ملی در حوزه اسناد و نسخ خطی برای گذراندن دوره به این کشور و این که قرار بود پروپوزال این محققان از سوی فرانسه بررسی شود این مسئله به کجا رسید، توضیح داد: ارتباط با کشورها و توافق ها امری طبیعی است. نکته دوم این که هیچ یک از توافقات بدون هماهنگی دوستان وزارت خارجه و حراست سازمان شکل نمی گیرد. خبری که در این راستا منتشر شده بود کذب است. صورت مسأله این بود که سفیر فرانسه درخواست بازدید داشت و ما با هماهنگی با وزارت خارجه موضوع حضور آنها را هماهنگ کردیم و این که چگونه تعامل فکری و علمی بین اساتید می تواند وجود داشته باشد و یا این که چه ظرفیت هایی در کشور ما و فرانسه وجود داشت که می توانیم در آن راستا تبادل داشته باشیم.

وی افزود: یکی از مباحث حوزه دیجیتال سازی منابع و استفاده از این ظرفیت و فضا بود که بدون مشکل به منابع مورد نیاز دسترسی حاصل شود. می دانید که ظرفیت های ما با توجه به تحریم ها محدود است، از این رو برای رفع نیازها پیشنهاد شد از سوی فرانسه که آمادگی داریم پذیرای افرادی باشیم تا دوره هایی را با هزینه کتابخانه ملی فرانسه از سه ماه، ۱۵ روز تا یکساله برگزار کنند و سپس این افراد به ایران برگردند تا خدماتی بین ایران و فرانسه محقق شود.

وی افزود: خدمات کتابخانه ای امری طبیعی است و نباید از منظر جاسوسی به آن نگریسته شود. ما اطلاعیه داخلی منتشر کردیم؛ چرا که هرکسی نمی توانست از این ظرفیت استفاده کند. گام اول برای ما تسلط به زبان فرانسه بود و در گام دوم غربالگری صورت می گیرد و اینها طبیعی است. ما با وزارت اطلاعات و وزارت خارجه هماهنگی خواهیم کرد؛ اینطور نیست که بلافاصله پس از پر کردن فرم، فرد به فرانسه اعزام شود. هنوز این اقدام صورت نگرفته است. ما تفاهم نامه ای با فرانسه امضا نکرده ایم و هنوز اتفاقی رخ نداده و تنها گفت وگو بوده. ضمن این که قرار است پروپوزال افراد در کشور مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

خبرگزاری فارس برای این ادعا، متنی را در ادامه منتشر می کند که نشان می دهد کتابخانه ملی از متخصصان خود درخواست رزومه داشته تا برای بررسی به فرانسه ارسال کند. این متن در کانال تلگرامی داخلی همکاران کتابخانه ملی منتشر شده بود.

در این نشست خبری پاسدار معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی هم توضیحاتی درباره سامانه به خبرنگاران ارائه داد.

انتهای پیام/