ایسنا/گیلان عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، با بیان اینکه زندگی مردم ارتباط مستقیمی با وضعیت به روز شده دریاچه خزر دارد، تصریح کرد: هر اتفاقی که برای دریای خزر بیفتد، مستقیم و غیر مستقیم بر زندگی مردم اثرگذار است.

دریای خزر یکی از آب های مهمی است که توسط جمهوری اسلامی ایران، ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و جمهوری آذربایجان احاطه شده است. دریای خزر بین دو قاره آسیا و اروپا قرار گرفته و هم از نظر منابع بیولوزیکی و هم از حیث اقتصادی نقش محوری برای کشورهای منطقه سواحل این دریا بازی می کند.

امروزه تقریبا تمام پژوهش های علمی و تخصصی در عرصه آلودگی های زیست محیطی بازتاب دهنده واقعیات ناگواری از آلودگی های زیست محیطی در این ابر پهنه آبی و بسته کره زمین است.

کشورهای ساحلی دریای خزر باید با آگاهی از اثرات مخرب آلودگی ناشی از منابع مختلف فعالیت های انسانی، تصمیم خود را برای حفظ منابع زنده دریای خزر بگیرند تا این گنجینه ارزشمند برای نسل های حاضر و آینده حفظ شود و ساکنان آینده این منطقه نیز از وجود آن بهره ببرند.

دکتر مهدی عاشورنیا در گفت وگو با ایسنا، دریای خزر را یک عامل حیاتی و تاثیرگذار در زیست بوم منطقه دانست و اظهار کرد: دریای خزر بزرگترین دریاچه آب شور دنیاست و آلودگی هایی که سال های سال گریبان گیر این حوضه آبی شده، زمینه انسان ساز دارد.

وی دریای خزر را یک اکوسیستم بزرگ دانست و افزود: از نگاه زیست محیطی کلیه رودخانه ها و منابع آبی متصل به دریای خزر و مردمی که در اطراف این حوضه آبی زندگی می کنند، بخشی از اکوسیستم بزرگ خزر را تشکیل می دهد.

عضو هیئت علمی گروه پایش منابع آب پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، با بیان اینکه زندگی مردم ارتباط مستقیمی با وضعیت روز دریاچه خزر دارد، تصریح کرد: هر اتفاقی که در تاریخ برای نقاط جمعیتی حاشیه دریای خزر رخ داده، مستقیم و غیر مستقیم بر وضعیت این دریاچه اثرگذار بوده است. از جمله می توان تاثیرات جنگ و مسائل اقتصادی، جمعیتی و مهاجرتی ناشی از آن را بر تغییرات وضعیت دریای خزر شاهد آورد.

عاشورنیا، یکی از بزرگترین مشکلات قرن اخیر دریای خزر را آلودگی دانست و عنوان کرد: این دریاچه از طرف شمال تحت تاثیر آلودگی های نفتی ناشی از استخراج نفت قرار داشته؛ این آلودگی ها مستقیما وارد آب شده و حیات آبزیان را مورد تهدید گسترده قرار می دهد.

وی رفتارهای غیر اصولی انسانی را عامل آلودگی دریای خزر از طرف حوضه آبریز جنوب دانست و بیان کرد: آلودگی های صنعتی، کشاورزی و انسانی با ورود به دریا تاثیر مستقیم بر روی زندگی جانوران و آبزیان این حوضه می گذارد. این در حالی است که جانداران و آبزیان دریای خزر پیوند اساسی با اقتصاد مردم حاشیه دریای خزر دارد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، با بیان اینکه سال هاست آلودگی های رودخانه های آبریز دریای خزر تخم ریزی و تکثیر ماهیان را دچار مشکل کرده است، یادآور شد: ماهیان دیگر برای تخم ریزی به دریای خزر نمی آیند و لذا ناچار به تکثیر مصنوعی برخی از گونه ها به منظور حفظ گردش زیستی و جلوگیری از انقراض آنان هستیم. همچنین نسل فک های خزری به دلیل آلودگی وسیع سواحل در حال نابود شدن است. همه این آلودگی ها به شکل مستقیم و غیر مستقیم توسط انسان وارد دریای خزر شده است.

وی با بیان اینکه زندگی مردم با حال دریای خزر ارتباط دارد، خاطرنشان کرد: برای نجات دریای خزر از آلودگی ها باید یک اراده جمعی حاکم باشد. در گذشته تنها دو کشور ایران و اتحاد جماهیر شوروی در اطراف خزر بودند، اما اکنون با پنج کشور در حاشیه این دریاچه که هرکدام دارای منافع و قوانین داخلی جداگانه هستند، هماهنگی جهت مدیریت زیستی این حوضه آبی سخت تر شده است.

عضو هیئت علمی گروه پایش منابع آب پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، با اشاره به مسائل زیست محیطی دریای خزر، اظهار کرد: دریای خزر به واسطه عدم ارتباط با آب های آزاد با شوری کمتری مواجه است و ورودی کلیه رودخانه های تامین کننده آب این دریا، آب شیرین است. ورود آب شیرین به دریای خزر و تبخیر ناشی از گرمای هوا موجب شده سطح نمک دریا تغییر نکند؛ البته در صورت پدیده هایی مانند انتقال آب این دریا و کاهش شدید دبی آب ورودی و افزایش حجم تبخیر ممکن است در درازمدت با افزایش شوری آب مواجه شویم.

وی از جمله مشکلات دریای خزر را نوسان تراز آبی دانست و گفت: سطح آب دریای خزر در سیکل های چند دهه ای تغییر می کند و گاهی با بالا آمدن تراز آب و گاهی با پایین رفتن آب مواجه بوده ایم. بالا آمدن سطح آب در دهه ۷۰ موجب شد تعدادی از روستاهای شمال ایران در قسمت جنوبی دریای خزر دچار آب گرفتگی شوند و اکنون شاهد کم شدم سطح آب هستیم.

عاشورنیا، دریای خزر را نیازمند مدیریت یکپارچه حوضه آبی دانست و متذکر شد: تاثیرات زیست محیطی این دریاچه بر حوضه آبریز حاشیه خود شامل حیطه های متنوعی است که لازم است از نظرات سایر متخصصان مرتبط با این حوزه علمی استفاده شود. ضمن اینکه در حیطه تصمیم سازی باید از نتایج تحقیقات علمی زیست محیطی در تصمیم گیری های کلان در کشورهای حاشیه دریای خزر بهره گرفته شود. در گام نخست نیز باید از طریق سیاست های مدیریتی میزان ورود آلاینده ها به دریای خزر را از طریق جمع آوری و تصفیه پساب های انسانی و صنعتی و کشاورزی و مدیریت آب های خاکستری کاهش داده و سپس با فرهنگ سازی از سطح مدارس مسئولیت پذیری افراد جامعه را نسبت به مشکلات آلودگی منابع آب افزایش داد.

انتهای پیام