ایسنا/خراسان رضوی حقوق بشر، حقوق بنیادین و پایه ای است که هر انسان از آن جهت که انسان است، فارغ از رنگ، نژاد، زبان، ملیت، جغرافیا و اوضاع و احوال متغیر اجتماعی یا میزان قابلیت و صلاحیت ممتاز و فردی و هر عنوان عارضی دیگر بر او، از خداوند دریافت کرده است.

عدالت والاترین ارزش انسانی و گوهری گران بها در راه تحقق حقوق بشر است

عدالت والاترین ارزش انسانی و گوهری گران بها در راه تحقق حقوق بشر است. عدالت یکی از آرمان ها و خواسته های حقوق بشر است. درباره کرامت انسان، احترام به او و اینکه هیچ کس بر دیگری برتری ندارد ازگذشته بسیار سخن ها بیان شده است. عدالت گوهری است که هر نظام حقوقی و از جمله حقوق بشر، طالب آن است.

حقوق بشر تنها نظامی است که به دلیل طبع خود چهره جهانی دارد و حاکمیت دولت ها نیز نمی تواند مانع مهمی در راه نفوذ آن به وجود آورد. با وجود این، عادات و رسوم و مذاهب و اخلاق محلی، حاشیه ای را برای قواعد حقوق داخلی حفظ می کند.

حقوق بشر که از چند قرن گذشته در ادبیات فلسفی، سیاسی و اخلاقی از آن بحث شده است، تا پس از جنگ دوم جهانی به مثابه یک نظام حقوقی شناخته نشده بود؛ پیش از جنگ جهانی اول، حقوق بشر اساسا در حیطه صلاحیت داخلی کشورها بود و به جز ارجاع های کلی و مختصر به حقوق بیگانگان و حداقل رفتار استاندارد، حتی یک اعلامیه ضعیف نیز در این زمینه وجود نداشت.

بین دو جنگ جهانی نیز اگرچه تلاش هایی از سوی سازمان بین المللی کار و جامعه ملل در این مورد شد، ولی حقوق بشر نتوانست به منزله یک نظام حقوقی در عرصه بین المللی محقق شود.

اواخر جنگ جهانی دوم، با تاسیس سازمان ملل متحد، حقوق بشر به مثابه یک رژیم یا نظام حقوقی بین المللی شناخته شد. در مقدمه منشور، ایمان به حقوق اساسی بشر، شأن و منزلت انسان، حقوق برابر مردان و زنان و تمامیت ملت ها مورد تایید و تاکید قرار گرفت و به مرور مفاهیمی چون «کرامت انسانی»، «حق» و «آزادی»، به همراه اصول، قواعد نهادها و رویه های حقوقی مربوط پا به عرصه وجود گذاشتند. از این زمان به بعد، گفتمان حقوق بشر توانسته است در هدایت جریان های نظری و عملی حقوق بشر بین الملل نقشی محوری ایفا کند. تلاش برای تصویب اسناد جهانی و منطقه ای الزام آور و ارشادی در راستای حمایت از حقوق بشر و تأسیس نهادهای قضایی و نظارتی بین المللی، نشان از حرکت نظام بین المللی به سوی تامین حقوق بنیادین انسان در برابر تعدی های دولت ها است.

آزادی، برابری و عدالت سه قاعده و ارزشمند حقوق بشر است

قواعد حقوق بشر مبتنی بر سه قاعده و ارزش اصلی یعنی آزادی، برابری و عدالت است. قواعد حقوق بشر و اسناد بین المللی مربوط در میان کشمکش های سیاسی دولت ها تدوین شده اند. به خصوص میثاقین بین المللی حقوق بشر، که از اسناد اصلی در این زمینه اند، در اوج جنگ سرد و جهان دو قطبی به رشته تحریر درآمدند. حقوق بشر، در یک تقسیم بندی سنتی، به سه نسل تقسیم شده اند. نسل اول دربرگیرنده حقوق مدنی و سیاسی است؛ نسل دوم، شامل حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است؛ و نسل سوم حقوق جمعی یا حقوق همبستگی را در بر دارد.

اعلامیه حقوق بشر شامل یک مقدمه و ۳۰ ماده است

مجمع عمومی سازمان ملل اعلامیه جهانی حقوق بشر را آرمان مشترکی برای تمام مردم کلیه ملل اعلام می کند تا جمیع افراد و همه ارکان اجتماعی این اعلامیه را دائما مدنظر داشته باشند و مجاهدت کنند که به وسیله تعلیم و تربیت، احترام این حقوق و آزادی ها توسعه یابد و با تدابیر تدریجی ملل و بین المللی، شناسایی و اجرای واقعی و حیاتی آن ها، چه در میان خود ملل عضو و چه در بین مردم کشورهایی که در قلمرو آن ها هستند تامین شود. اعلامیه حقوق بشر شامل یک مقدمه و ۳۰ ماده است.

از منشور سازمان ملل متحد می توان اینگونه دریافت کرد که «حقوق بشر، حقوق بنیادین و پایه ای است که هر انسان از آن جهت که انسان است، فارغ از رنگ، نژاد، زبان، ملیت، جغرافیا و اوضاع و احوال متغیر اجتماعی یا میزان قابلیت و صلاحیت ممتاز و فردی و هر عنوان عارضی دیگر بر او، از خداوند دریافت کرده است.»

بر اساس پژوهش ها حقوق بشر، حقوقی ضروری، جهانی و حداقلی است که در گسترش و کاربرد آن باید دقت نظر کافی داشت، اما با این وجود هزاره سوم میلادی در شرایطی آغاز شده است که جامعه جهانی همچنان با چالش هایی جدی در زمینه دستیابی به صلح و امنیت بین المللی روبه رو است. موارد متعدد نقض حقوق بشر موجب شده است که دولت های جهان به فکر یافتن راه حلی به منظور جلوگیری از وقوع چنین پیشامدهایی باشند.

منابع:

*شوهانی، ا و دیگران. (۱۳۹۷). «ملاحظات اخلاقی دربارة مفاهیم عدالت و آزادی در منشور حقوق بشراز دیدگاه مکاتب رئالیسم و لیبرالیسم». فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری. شماره۴- صص:۱۵-۲۱.

*کاتوزیان، ن. (۱۳۸۶). «عدالت و حقوق بشر». فصلنامه حقوق. شماره۳- صص: ۳۳۱-۳۲۳.

*نیکوئی، م. (۱۳۹۱). «رویکردی انتقادی به حقوق بشر بین الملل در پرتو نظریه عدالت جهانی جان رالز». مجله حقوقی دادگستری. شماره ۷۹- صص: ۱۵۳-۱۲۶.

انتهای پیام