به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ با گذشت ۱۵ سال از ایجاد «پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش» و هشت سال از ادغام این پژوهشگاه در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، همچنان وضعیت استقلال این پژوهشگاه محل اختلاف نظر دولتمردان و برخی اهالی آموزش و پرورش است.

موضوع احیای استقلال پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش پس از واگذاری اجرای زیرنظام پژوهش و ارزشیابی سند تحول بنیادین به آن توسط وزیر آموزش و پرورش در آذر ماه سال گذشته به صورت جدی مطرح شد؛ پس از گذشت شش ماه، در خرداد ماه سال جاری نیز حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی خبر از طراحی ساختار جدید این سازمان بدون وجود پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و استقلال آن را داد.

سپس در سوم تیر ماه وزیر آموزش و پرورش با صدور حکمی، فرهاد کریمی را به عنوان رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش منصوب کرد؛ با این وجود هنوز خبری در خصوص موافقت سازمان اداری و استخدامی با ایجاد پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش به صورت مستقل در وزارت آموزش و پرورش اعلام نشده است.

پژوهشگاه از ادغام تا احیا

اساسنامه پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در ۲۸ خرداد ۸۴ توسط شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصویب و شخصیت حقوقی آن رسمیت یافت؛ پس از آن طبق مصوبه ۲۷ دی ۸۹ شورای عالی اداری این پژوهشگاه در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادغام و از نمودار سازمانی وزارت آموزش و پرورش حذف شد.

از آنجایی که این پژوهشگاه با مصوبه شورای عالی اداری در ابتدای سال ۹۰ ادغام شده است، احیای آن ایجاد موسسه دولتی جدید محسوب شده و طبق ماده ۱۲۳ قانون مدیریت خدمات کشوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجاز به صدور مجوز جدید برای این پژوهشگاه نیست و بر اساس تبصره ماده ۱۱۵ قانون مدیریت خدمات کشوری آموزش و پرورش باید به ترتیب نظر موافق شورای عالی اداری، هیئت وزیران و مجلس را در این باره جلب کند که با توجه به وضعیت بودجه ای و سیاستهای انقباضی موجود، اخذ تایید از این مراجع بسیار سخت، زمانبر و بعید به نظر می رسد!

دلایل ادغام

در مصوبه شورای عالی اداری هدف از ادغام پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، حذف واحدهای موازی و یکپارچه سازی امور پژوهشی و اعمال مدیریت واحد و استفاده بهینه از امکانات موجود ذکر شده است؛ بر این اساس دولت با پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش ترجیح داده است این پژوهشگاه را در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی که سابقه و اختیارات بیشتری در امور پژوهشی دارد، ادغام کند.

احیای استقلال پژوهشگاه و سهم ناچیز دانشگاه فرهنگیان

فرهاد کریمی؛ رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در مصاحبه ای در فروردین ماه ۱۳۹۹ احیای استقلال این پژوهشگاه را لازمه انجام تحقیقات اساسی و جدی در آموزش و پرورش دانسته و مهم ترین وظیفه آن را اجرای ۱۸ برنامه از ۳۸ برنامه زیرنظام پژوهش و ارزشیابی سند تحول بنیادین اعلام کرده است همچنین وی تحقق سریع تر، بهتر و گسترده تر فعالیت های پژوهشی، جذب پژوهشگر و اعضای هیئت علمی، تقویت گروه های پژوهشی، راه اندازی آزمایشگاه ها و مراکز رشد، ظرفیت ها و فرصت های مطالعاتی، برگزاری کارگاه های آموزشی و پژوهشی و تسهیل کاربست مطالعات ملی و بین المللی را از جمله مزایای استقلال پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش برشمرده است؛ فرهاد کریمی سهم هر کدام از دانشگاه های فرهنگیان و شهید رجایی را ۲ برنامه از ۳۸ برنامه زیرنظام پژوهش و ارزشیابی ذکر کرده است.

در این مصاحبه، رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش ضمن تاکید بر این موضوع که تحقیقات دانشگاه ها، پایان نامه ها و رساله ها برای آموزش و پرورش کافی نیست و وزارت آموزش و پرورش نیازمند داشتن یک پژوهشگاه مستقل است، به سابقه انجام ۲۸۵ پژوهش که ۹۰ درصد آنها به تقاضای وزارت آموزش و پرورش انجام شده است، اشاره کرد.

مخالفان و موافقان استقلال پژوهشگاه چه می گویند!

علاوه بر نظرات رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، دلایل دیگری نیز برای احیای استقلال پژوهشگاه از سوی برخی موافقان آن بیان می شود؛ آنها معتقدند که ساختارهای پژوهشی موجود در وزارت آموزش و پرورش نتوانسته اند انتظارات و نیازهای این وزارتخانه را برآورده سازند و وزارتخانه نیازمند ساختاری نو با ماموریتی صرفا پژوهشی است که زمام امور را در دست گرفته و پژوهش های مورد نیاز در زمینه های مختلف را انجام دهد.

این افراد تمرکز فعالیت های سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بر کتابهای درسی و برنامه ریزی آموزشی را مانعی برای ادامه فعالیت پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در درون این سازمان دانسته و امیدوارند با احیای استقلال این پژوهشگاه علاوه بر باز شدن فضا برای فعالیتهای پژوهشی متنوع تر، مشکل اعتبارات و امکانات اجرایی محدود نیز برطرف شود.

در مقابل، مخالفان معتقدند احیای استقلال پژوهشگاه موجب تحمیل هزینه های اداری و اجرایی غیرضروری (مانند ایجاد پستهای مدیریتی، واحدهای سازمانی جدید برای انجام امور اداری و اجرایی و مشابه آنها) بر وزارت آموزش و پرورش شده که تناسبی با محدودیت بودجه ای شدید این وزارتخانه ندارد و با توجه به تاکید مقام معظم رهبری درباره پژوهش محور شدن دانشگاه ها (بیانات در دیدار روسای دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری در ۲۰ آبان ۱۳۹۴)، راهکار تامین گروه های پژوهشی مورد نیاز آموزش و پرورش از طریق توسعه دانشگاه فرهنگیان را پیشنهاد می کنند.

در این صورت علاوه بر جلوگیری از تحمیل هزینه های اضافی، بدنه هیئت علمی و امکانات پژوهشی دانشگاه فرهنگیان تقویت شده و امکان آموزش دانشجومعلمان و جلب مشارکت آنها و اساتید مراکز این دانشگاه در سراسر کشور برای انجام پژوهش های تخصصی به ویژه با گستره ملی فراهم می شود و همزمان موجب ارتقای کیفیت و کاهش هزینه و زمان پژوهش های میدانی مورد نیاز خواهد شد؛ مزیت دیگر این اقدام جلوگیری از پراکندگی مجریان زیرنظام پژوهش و ارزشیابی و هماهنگی هر چه بیشتر بخش های آموزش و پژوهش در بدنه وزارت آموزش و پرورش خواهد بود.

زیرنظام پژوهش و ارزشیابی سند تحول بنیادین

زیرنظام پژوهش و ارزشیابی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش یکی از شش زیرنظام این سند است که به دنبال تولید دانش کاربردی به منظور توسعه، تحول و ارتقای کیفیت؛ پیش بینی چالشها، مسائل و بحرانهای پیش رو (وظیفه پیشگیرانه)؛ تشخیص مسائل و بحرانهای تربیتی و راه های مقابله با آنها و توسعه فرهنگ پژوهش است.

هشت اصل تنوع و کثرت؛ وحدت و هماهنگی؛ مشارکت و تعامل؛ اخلاق گرایی؛ نوآوری و پویایی؛ بهبود مستمر؛ استمرار و پیوستگی؛ و همه جانبه نگری بر اجرای این زیرنظام حکم فرماست؛ اقدامات اساسی زیرنظام پژوهش و ارزشیابی در سه بخش: الف. مدرسه پژوهنده با محوریت دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه شهید رجایی و مجموعه مدارس کشور (معلم پژوهنده و دانش آموز پژوهنده)؛ ب. سازمان پژوهنده و ج. پایش و ارزیابی مستمر فرآیندها و روندها، دسته بندی شده است.

این زیرنظام به صورت مستقیم مرتبط با ۱۱ راهکار و به صورت غیرمستقیم با ۲۵ راهکار در سند تحول بنیادین در ارتباط بوده و بر اساس آنها ۳۸ برنامه طراحی شده است؛ منابع مالی مورد نیاز انجام زیرنظام پژوهش و ارزشیابی از سرجمع اعتبارات برنامه ها و فعالیتهای مرتبط و پیش بینی اعتبارات جدید در بودجه سنواتی وزارت آموزش و پرورش تامین خواهد شد.

انتهای پیام/