به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، عرفه روزی است که در روایات ما آن را همپای شب قدر معرفی کرده اند، همچنان که حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرمود «من لم یغفر له فی شهر رمضان لم یغفر له إلی مثله من قابل إلا أن یشهد عرفة؛ کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا رمضان آینده آمرزیده نشود، مگر آن که در عرفه حاضر شود.» (الکافی (ط دارالحدیث)، ج۷، ص۳۸۰)

عنصر مشترک شب قدر و عرفه

عنصر مشترکی که بین شب قدر و عرفه وجود دارد، کسب معرفت نسبت به جایگاه والای امامت اهل بیت علیهم السلام است، موضوعی که آن چنان که بایسته است مورد توجه قرار نمی گیرد، در واقع آنچه در شب قدر اهمیت دارد، احساس حضور در محضر امام به عنوان امام شب قدر است، همان وجود مقدسی که خداوند از مجرای ایشان مقدرات عالم و آدم را رقم می زند؛ فهم و درک چنین موضوعی در گروی معرفت امام است. امام صادق ضمن توضیحی درباره تفسیر سوره قدر فرمود «ملائک به همراه امور یک سال، از هنگام غروب خورشید تا طلوع آن، به سوی او (امام) فرو می آیند، همه امور را به سوی او می آورند. آن شب برای او تا طلوع فجر، سلام است؛ تنزل الملائکة إلیه بأمور السنة من غروب الشمس إلی طلوعها من کل أمر سلام هی له إلی أن یطلع الفجر.»

اما درباره عرفه، همان طور که از نامش پیداست، از ریشه «عرف» به معنای شناخت و معرفت است؛ اما چه شناختی بالاتر از معرفت به امام قرار دارد؟ در احادیث متعددی بر این حقیقت تصریح شده است. امام صادق علیه السلام فرمود «من مات و لم یعرف إمام زمانه مات میتة جاهلیة؛ هرکه بمیرد و نسبت به امام زمانش معرفت نداشته باشد، به مرگ جاهلی مرده است.» جالب است که عنصر مورد تأکید رسول خدا صلی الله علیه و آله در روز عرفه و غدیر تأکید بر ولایت عترت بوده است. در این باره امیرالمؤمنین خطاب به طلحه فرمود: آنچه پیامبر در این باره (ولایت) فرمود، در روز غدیر خم و در روز عرفه در حجة الوداع و در روز رحلتش بوده است. در آخرین خطبه ای که آن حضرت ایراد فرمود نظر کن که فرمود «من در میان شما دو چیز باقی گذاردم که تا به این دو تمسک کرده اید هرگز گمراه نمی شوید: کتاب خدا و اهل بیتم. خداوند لطیف خبیر به من وعده داده است که این دو از یکدیگر جدا نشوند تا کنار حوض کوثر بر من وارد شوند، مانند این دو انگشت که حضرت به دو انگشت سبابه و وسط اشاره کردند که یکی جلوتر از دیگری است. به این دو تمسک کنید تا گمراه نشوید و لغزش نکنید، از ایشان جلوتر نروید و از آنها عقب نمانید و به آنها چیزی یاد ندهید که از شما داناترند». (کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ج۲، ص: ۶۵۵)

درک حج وابسته به معرفت امام است

جواد مهرپویان، محقق و پژوهشگر رشته ارتباطات، گرایش حج و زیارت در این باره به تسنیم گفت: اگر کسی در عرفات باشد و مدام گریه نکند، مدام توبه نکند و مشغول کار دیگری باشد، بخشیده نخواهد شد؟ آیا جریان بخشش در عرفات به خاطر گریه و توبه مردم است؟ یا اینکه فضا به شدت اثرگذاری عرفات به خاطر امامت و معرفت امامت فراهم شده است؟ حالا همه حداقل برداشت شان غفران همه گناهان است، اما همان طور که درک شب قدر به معرفت اهل بیت است، درک حج هم به معرفت امام است. واقعا در عرفات باید بر روی معرفت خلیفةالله سرمایه گذاری جدی شود و دعا و توبه جزئی و مقدمه ای برای این معرفت باشد و نه همه این معرفت.

بنابراین در عرفه برای شیعیان حقیقی، معرفت به امام حاصل می شود و در حقیقت پیوستگی زیادی بین حج، عرفه و غدیر با ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام وجود دارد؛ در روایتی از رسول خدا می خوانیم «مثل الإمام مثل الکعبة اذ یؤتی ولایأتی»؛ یعنی مثل امام مانند کعبه است؛ مردم باید سوی او روند نه او سوی مردم. باطن این روایت گویای آن است که کعبه، مثالی از امام است و شیعیان باید طی گردش دور خانه کعبه، تمرینی برای گردش حول حریم امام علیه السلام داشته باشند. آغاز قیام امام حسین از کنار کعبه آن هم در روز عرفه و نیز اعلان ظهور و قیام امام عصر عجل الله تعالی فرجه از کنار این مکان مقدس حاوی پیامی خاص است که همگی در پیروی از ولایت عترت خلاصه می شوند. مضاف بر اینکه امام باقر علیه السلام تکمیل فرآیند حج را در لقای امام معرفی کرده، فرمود «تمام الحج لقاء الإمام.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج۴، ص۵۴۹)

با این تعریف، مسلمانان طی مناسک حج نسبت به معرفت امام مانوری همگانی را برگزار می کنند تا با رفتارهای تبعیتی و در قالب کاروان بشری آشنا شوند و در عرفات که موسم معرفت است، به شناخت حقیقی نسبت به امام دست یابند و در این راستا در روز عید قربان تا آنجا که میسر است، نسبت به آستان مقدس اهل عترت علیهم السلام تقرب یابند.

انتهای پیام/