به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، روز نهم ذی الحجه، عرفه نام دارد. عرفه را به معنای شناختن و دانستن بعد از نادانی گفته اند. حاجیان در این روز در صحرای عرفات از ظهر شرعی تا مغرب شرعی در حالی که محرم هستند، وقوف می کنند و بعد از آن، راهی مشعر می شوند. این موقف تا حدی اهمیت دارد که رسول الله صلی الله علیه و آله با جملۀ «الحج عرفة»، آن را معادل تمام حج معرفی کرده اند؛ لذا در صورت تحقق نیافتن آن، حج محقق نمی شود.

اما حقیقت عرفه و بهترین رفتار در قبال این روز چیست؟ با قرار دادن برخی احادیث در کنار یکدیگر می توان به برخی از اسرار عرفه دست یافت. به این تریب، راز حرکت امام حسین علیه السلام در روز عرفه به سمت کربلا مشخص می شود.

عرفه و معرفت به امام

همان طور که اشاره شد، عرفه به معنای شناخت و معرفت است، اما معرفت به چه چیزی و چه درجه ای از معرفت سبب رستگاری مؤمنان در این روز می شود؟ با دقت در روایات در می یابیم که معرفت نسبت به امام، برترین نوع معرفت است و روز عرفه موقف ارزیابی شیعیان دربارۀ شناختشان نسبت به امام حی است. چند دلیل برای اثبات این موضوع وجود دارد:

نکتۀ اول، دربارۀ احادیثی است که معیار زندگی و معیار قبولی اعمال را معرفت به امام دانستند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود هرکه بمیرد در حالی که نسبت به امام زمانش معرفت نداشته باشد، به مرگ جاهلیت مرده است: «من مات و لم یعرف إمام زمانه مات میتة جاهلیة.» و نیز معیار بر صراط بودن، شناخت امام است، همچنان که امام صادق علیه السلام در روایتی ذیل آیه «اهدنا الصراط المستقیم» فرمود، الطریق و معرفة الإمام؛ صراط به معنای طریق و معرفت امام است. همچنین امام، میزان قبولی و تکمیل اعمال است، آنجا که امام رضا علیه السلام فرمود«إن الإمامة أس الإسلام النامی و فرعه السامی بالإمام تمام الصلاة و الزکاة و الصیام و الحج و الجهاد …» امامت، بنیاد پاک اسلام و شاخه با برکت آن است. به وسیله امامت، نماز و روزه و زکات و حج و جهاد کامل می شوند. همان طور که در روایت می بینیم، نماز و حج با امام کامل می شود. امام باقر علیه السلام هم تکمیل حج را در گروی لقای امام دانستند: «تمام الحج لقاء الإمام».

عنصر مشترک شب قدر و عرفه

نکته دوم، دربارۀ برقراری ارتباط شب قدر با عرفه است. در روایات، عرفه را هم پای شب قدر دانسته اند، همچنان که امام صادق علیه السلام فرمود «من لم یغفر له فی شهر رمضان لم یغفر له إلی مثله من قابل إلا أن یشهد عرفة؛ کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا رمضان آینده آمرزیده نشود، مگر آن که در عرفه حاضر شود.» (الکافی (ط دارالحدیث)، ج۷، ص۳۸۰) اما محور مشترک و اصلی شب قدر و عرفه، امام است؛ یعنی همان طور که باید نسبت به این موضوع معرفت داشت که طبق احادیث، ملائک و الروح در هر شب قدر به امام آن زمان نازل می شوند و اوست که از جانب خداوند تقدیر امور را در دست دارد، باید در عرفه به این شناخت برسیم که شاخصۀ اصلی معرفت، شناخت امام به معنای شناخت فضائل و برنامه های ایشان است.

نکتۀ سوم، ارتباط کامل بودن حج با اعمال عرفه و تکمیل اعمال با معرفت امام است. همان طور که اشاره شد، رسول خدا صلی الله علیه و آله کل حج را در گروی عرفه دانسته و فرمود «الحج عرفة»؛ (حج، همان عرفه (معرفت) است) و نیز در حدیث دیگری خواندیم که «تمام الحج لقاء الإمام»، یعنی کامل بودن حج، در گروی لقای امام است. حال به همین نسبت نیز معیار قبولی اعمال، امام معرفی شده است که به بخشی از احادیث آن اشاره شد.

با این منظر در می یابیم نقطه فضیلت روز عرفه معرفت به امام است و شیعیان نباید در این روز حداقل از معلومات نسبت به این امر غافل شوند و صرفا به مناجات بپردازند. در این صورت چه تفاوتی بین ما با سایر مذاهبی که در این روز مناجات می خوانند وجود دارد؟

انتهای پیام/