تاکید بر فرزندآوری یکی از موارد مهمی است که در ده سال اخیر بارها توسط مقام معظم رهبری به آن اشاره شده است، مقوله ای که شاید در نگاه اول آنچنان بحرانی به نظر نرسد ولی دورنمای خوبی ندارد و در آینده ای نه چندان دور ما را با بحرانی به نام پیری جمعیت رو به رو می کند.

به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، افزایش سن ازدواج، شیوع ناباروری، بالا بودن هزینه های درمان و مشکلات اقتصادی دغدغه هایی است که سبب شده سال های اخیر با کاهش چشمگیر فرزندآوری رو به رو باشیم و جوانان میل و رغبت چندانی به زاد و ولد نشان ندهند.

اما باید گفت توجه به زاد و ولد و فرزندآوری یک مساله حاشیه ای نیست که مربوط به قشر خاصی از جامعه باشد بلکه موضوعی کلان است که نیاز به آینده نگری و تصویرسازی نسبت به آن وجود دارد تا به درستی انچه را که قرار است در آینده ۲۰ ساله با آن مواجه شویم، برایمان متصور شود.

کارشناس مسائل فرهنگی اجتماعی در این راستا در گفت وگو با خبرنگار فارس بر شیوع ناباروری اشاره کرد و گفت: در حال حاضر سه میلیون زوج نابارور در کشور داریم و انجام اقدامات درمانی بر روی این زوج ها ۲۰ تا ۳۰ درصد جوابدهی دارد که دارای هزینه های بالایی است.

مریم اردبیلی به بسته قانونی که در این راستا در مجلس در حال بررسی است اشاره کرد و اذعان داشت: افزایش مراکز درمان ناباروری، سهولت دسترسی، ارائه تسهیلات به زوجین نابارور و پوشش بیمه ای اینگونه خدمات از جمله موارد این بسته قانونی است.

وجود ۲۰ درصد زوج نابارور در کشور

وی در ادامه این گفت وگو با بیان اینکه ۲۰ درصد زوج نابارور داریم، گفت: به طور کلی ۲۰ سال است که زیر نرخ باروری هستیم و از سال ۹۵ به بعد هر سال، ۸۵ هزار نفر از موالید ما کم شده که در سال جاری شیوع کرونا هم مزید بر علت شده است.

این بانوی فعال در عرصه های مختلف اجتماعی که مادر پنج فرزند است با تاکید بر اینکه اگر در این راستا اقدام جدی انجام ندهیم اوضاع از این هم بدتر می شود، گفت: به لحاظ فرهنگی، قانونی و سیاستی باید روی این موضوع کار شود، چرا که تصویب قانون به تنهایی کافی نیست و لازم است کار فرهنگی و رسانه ای هم انجام شود.

به دنبال القا و اجبار نیستیم

اردبیلی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر اینکه تصمیم به فرزندآوری حق خانواده است، اظهار داشت: ما در حوزه فرزندآوری به دنبال القا و اجبار نیستم بلکه باید با اتخاذ سیاست های حاکمیتی انگیزه خانواده را برای فرزندآوری بالا برده و نگرانی ها را کاهش دهیم.

این بانوی دکترای آینده پژوهی نگرانی های مالی و اقتصادی را یک بعد ماجرا عنوان کرد و گفت: برخی زوجین لذت شخصی را بر فرزندآوری ترجیح می دهند و منافع فردی شان را در اولویت می دانند در حالی که منافع بلندمدت هم باید دیده شود چراکه در آینده و در دوران کهنسالی تنهایی بسیار آزار دهنده می شود.

اردبیلی برخی دیگر از دغدغه ها را مربوط به تربیت فرزند دانست و افزود: برخی زوجین نیز مسئولیت تربیت فرزند را سخت دانسته و برای آینده فرزندشان نگرانند که ما باید جواب هایی را برای این دغدغه ها پیدا کنیم، سبک زندگی آپارتمان نشینی و مبلمان شهری نیز متناسب با فرزندآوری نیست و لذا ما باید به دنبال ایجاد فرهنگ جامعه دوست دار کودک باشیم.

لزوم پیشرفت به سمت جامعه دوست دار کودک

وی ایجاد فضاهایی برای نگهداری کودکان در محل کار مادر را نیز در این راستا مهم خواند و افزود: این اقدام باید به گونه ای صورت گیرد بکه کودک مورد استقبال جامعه باشد که این امر مهم تا حد زیادی می تواند چالش های مادران شاغل را کاهش دهد.

این کارشناس مسائل خانواده نیاز به نوآوری کنشگران اجتماعی را در راستای ایجاد فرهنگ فرزندآوری و رفع مشکل مربوط به جامعه مهم خواند و از برگزاری کارگاه هایی در رابطه با این مهم جهت اموزش دهی به کنشگران خبر داد.

لزوم حفظ تعادل در جمعیت پیر و جوان

در ادامه رئیس گروه آینده پژوهی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی نیز طی گفتگویی بر تصویرسازی موثر جامعه سالمند تاکید کرد و گفت: با اینکه حدود یک دهه است بر افزایش جمعیت تاکید می شود اما اقدامات عملی جدی در این راستا انجام نشده و صرفا بر تاکید بیانی اکتفا شده است.

حجت الاسلام احمد کوهی اظهار داشت: بدتر از آن، اینکه قوانین تصویب شده برای کنترل جمعیت تا پیش از روی کار آمدن مجلس فعلی با وجود اینکه اجرای آن ها متوقف شده بود، لغو نشده بودند.

فرزندآوری به مثابه یک سرمایه گذاری بلندمدت است

وی نکته مهمتر را بلند مدت بودن مسئله فرزندآوری عنوان کرد و گفت: بدون شک فرزندآوری به مثابه یک سرمایه گذاری بلندمدت بوده و نقش عامل آینده نگری در آن مشخص است و لذا اگر در حال حاضر بر پویایی جمعیت تاکید می شود به این دلیل است که بسیاری از مردم و مسئولان به عینه با مشکل پیری جمعیت مواجه نیستند و این بحران را به چشم نمی بینند.

کوهی افزود: به دلیل این که پدران و مادران امروزی متولدین دهه ۶۰ هستند و تعداد جوانان زیاد است، تعداد کم فرزندان نیز آنگونه که باید به چشم نمی آید پس نیاز داریم نگاه آینده نگر را در جامعه تقویت کنیم زیرا اگر افراد آینده را حس کنند ضرورت آن را کاملا درک خواهند کرد.

وی ادامه داد: اگر از آینده یک تصویر پردازی درست به صورت عینی ایجاد کنیم مانند داستان سرایی ها، تصویرسازی در سریال ها و فیلم های سینمایی یا گزارش های متعدد که بتوانند ماجرا را جلوی چشم ترسیم کند می تواند بزرگی حادثه را که ابعاد مختلف اجتماعی را در بر می گیرد بهتر نشان دهد.

رئیس گروه آینده پژوهی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مساله فرزندآوری موصوعی حاشیه ای و شخصی نیست، اظهار داشت: هیچ کس از این قضیه مبرا نیست و کسی نباید فکر کند مسئله جمعیت یک مسئله خرد و حاشیه ای اجتماعی است؛ چراکه این مسئله می تواند ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، دینی، مذهبی، فرهنگی و سلامت را در بر گیرد.

وی در ادامه بر نقش موثر پزشکان تاکید کرد و افزود: پزشکان ما باید به خوبی این موضوع را درک کنند که اگر امروز برای افزایش جمعیت کار درستی را انجام ندهند وضعیت سلامت اجتماع و بهداشت و درمان در ۲۰ الی ۳۰ سال آینده می تواند مشکلات گسترده ای را به دنبال داشته باشد، پس اگر کسی به فکر درمان است باید به فکر یک آینده سلامت نگر باشد، لذا لازم است از همین امروز نسبت به این موضوع دغدغه وجود داشته باشد.

کوهی مسئله فرزندآوری را تابع جنبه های مختلفی دانست که هر یک از آنها می تواند ضرورت و لزوم یک حرکت گسترده و ملی را در زمینه حفظ تعادل جمعیت اثبات کند.

وی در این باره گفت: یکی از آن جنبه هایی که نیازمند یک تفکر عمیق بوده احساس نیاز به یک جمعیت متعادل است. برای اینکه بتوانیم دوام اجتماعی را حفظ کرده و مقررات اجتماعی بر سر جای خود قرار گیرند باید جمعیت در تعادل باشد.

کوهی با بیان اینکه در حالت عادی جمعیت بالای ۶۰ سال ۱۵ درصد جمعیت را در یک جامعه در بر می گیرد، گفت: هر چه سن بالاتر می رود به مراتب این عدد به دلیل فوت طبیعی انسان کاهش می یابد اما اگر این آمار جمعیتی به یکباره کاهش یابد در بازه زمانی ۲۰ تا ۳۰ سال آینده با جمعیتی مواجه خواهیم شد که ۳۰ درصد افراد بالای ۶۰ سال هستند.

این آینده پژوه در ادامه با بیان اینکه این تعداد از جمعیت پیر می توانند سختی های اجتماعی بسیاری را ایجاد کنند، گفت: از این رو تعداد کم نیروی کار و تعداد بیشتر مصرف کننده باعث عدم تعادل در جامعه می شود و این میزان نیروی کار نمی تواند تامین کننده مایحتاج جمعیت گسترده مصرف کننده باشند، علاوه بر آن دولت برای پرداخت حقوق بازنشستگی به این تعداد و حمایت های تامین اجتماعی، همچنین تامین هزینه های دارو و درمان و حفظ و نگهداری این سالمندان با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد.

وی ادامه داد: این ماجرا به دولت ختم نمی شود و مردم نیز می توانند با مشکلاتی مبتنی بر همین آمار جمعیتی رو به رو شوند، برای مثال سالمندان امروز به طور متوسط هر یک بین ۲ تا ۶ فرزند دارند که به گونه ای امورشان حل و فصل می شود اما سالمندان ۳۰ سال آینده که پدران و مادران امروز هستند با یک یا دو فرزند یا گاها بدون فرزند در تنهایی مشکلات بسیاری را تجربه کرده و سالمندی سختی را تجربه خواهند کرد.

حجت الاسلام کوهی در ادامه به جنبه هایی همچون تعادل اجتماعی، درآمدها، هزینه ها و مباحث روحی و روانی نیز اشاره کرد و افزود: قطعا در این زمینه نیازمند یک روند تعادلی هستیم چرا که اگر جمعیت ما به یکباره کاهش پیدا کند اتفاقات ناگواری را به دنبال خواهد داشت پس نیاز است اگر قرار است کاهش جمعیتی اتفاق بیفتد روند آرام تری داشته باشد و به تدریج کاهش یابد تا مشکلات کمتری گریبانگیر مان شود.

وی در بخش دیگری از این گفت وگو با بیان اینکه راهکارها و محرکه های کوتاه مدت جز ایجاد هزینه نتیجه ای به دنبال نخواهد داشت، گفت: این اتفاق حتی می تواند توابع ناشایستی را به دنبال داشته باشد لذا باید از کوته نگری فاصله گرفته و به دنبال برنامه ریزی بلند مدت باشیم.

این مقام علمی رفع نگرانی های والدین نسبت به آینده خود و فرزندان را نکته ای مهم و قابل تامل دانست و عنوان کرد: قطعا پدر و مادری که می خواهند نسبت به فرزندآوری اقدام کنند، ابتدا به آینده می نگرند و لذا این نگرانی دست و پای افراد را می بندد.

کوهی در این باره اظهار داشت: اگر وضعیت اقتصادی یک عامل محرک در کاهش فرزندآوری باشد پس برای رفع آن نیازمند ثبات اقتصادی و نه محرک های کوتاه مدت هستیم چراکه در نتیجه اجرای طرح های کوتاه مدت هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد.

وی فرهنگ سازی را در مورد این مساله بسیار مهم خواند و افزود: نیروهای فرهنگ ساز مردمی در راستای جا انداختن این فرهنگ در درازمدت بسیار تاثیر گذار خواهند بود اما باید توجه کرد که در مقطع خاص و شعارگونه انجام نشود.

وی در پایان نتایج فرزندآوری را بر دو مقوله مهم استوار دانست و افزود: کمک به افراد در سالمندی و حفظ بقا دو نتیجه مهم فرزندآوری خواهد بود که باید به درستی در جامعه تبیین شود.

در مجموع به نظر می رسد اتخاذ تصمیمات افزایش جمعیت در سطح کلان نیازمند توجهی دوچندان از سوی مسئولان در راس کشور است تا پیش از آنکه دیر شود بتوان از طریق مصوبات و قانون های حمایتی و همچنین اجرای برنامه های مختلف فرهنگی، اجتماعی و رسانه ای دورنمای درستی را از فاجعه ای که در کمین است تصویرسازی کرد و پیش از انکه کار از کار بگذرد بر حل این مشکل کمر همت بست.



انتهای پیام/ ن/ع