104 ـ همزه ـ مكي ـ 9 آيه ـ 33 كلمه ـ 130 حرف
(معني):عيب جو.
(علت نامگذاري): در آيه اول كسانيکه عيب جويي مي نمايند و شخصيت ديگران را با اين كارها مي شكنند نكوهش كرده است. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 134 – جعفر شيخ الاسلامي.
(مأخذ نامگذاري):سوره همزه به معني غماز و عيب جو مأخذ نامگذاري آيه اول سوره است. دانستنيهاي قرآن – ص 184 – مصطفي اسرار.
(نامهاي ديگر): لمزه.
(ترتيب نزول و جمع آوري سوره همزه):
به ترتيب جمع آوري،صد و چهارمين سوره است.
به ترتيب نزول،سي و يكمين سوره است كه بعد از سوره«قيامه»و قبل از سوره«مرسلات»نازل شده است.
(ترتيب آغاز و پايان سوره همزه):
آغاز:«وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَهٍ لُمًزًهٍ».
پايان:«في عَمَدٍ مُمًدَّدَهٍ». آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 134 – جعفر شيخ الاسلامي.
موضوع سوره همزه: سوره همزه در رابطه با آثار اعمال عیبجوئی و انباشته نمودن اموال و گرفتار شدن به دنیا و غفلت از کارهای خود و معاد و نتیجه اعمال بد انسانها می باشد.
پرسشهای سوره حمزه
1ـ همزه و لمزه يعني چه؟ همزه يعني عيب جو و لمزه به معناي سرزنش و مسخره كننده.
2ـ سوره همزه در شأن چه كسي نازل شد؟بنا به مشهورترين روايت در شأن اميته بن خلف. (اسباب النرول سيوطي ص 438 بنا به روايت ديگر اين سوره در مذمت وليد بن مغيره يا اشنق بن شريق يا جميل بن عامر جهني نازل گرديد بنگريد به نمونه بينات در شأن نزول آيات ص 879)و پرسش و پاسخ هايي در شناخت تاريخ و علوم قرآني – ص 117 / 213 – دكتر مجيد معارف.
(محتواي سوره همزه):
1- نكوهش كساني كه فقط مال جمع مي كنند و تمام ارزشها را در آن خلاصه مي كنند و به ديگران كه مال ندارند به ديده حقارت مي نگرند و آنها را مسخره مي كنند.
2- نكوهش ثروت اندوزان مستكبر و خود خواهان حيله گر كه از تحقير و عيب جويي و استهزا و غيبت ديگران لذت مي برند و با آن تفريح مي كنند.
3- سرنوشت دردناك عیبجویان دنیا طلب كه چگونه به صورت حقارت آميزي در دوزخ پرتاب مي شوند و آتش سوزان جهنم بر قلب آنها مسلط مي گردد و روح و جان آنها را به آتش مي كشد(آتش سوزان و مستمر و طولاني). آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 134 – جعفر شيخ الاسلامي.
4- اين سوره به كساني اشاره دارد كه تمام تلاش خود را متوجه جمع مال كرده و كساني را كه دستشان از آن خالي است به ديده حقارت مي نگرند و آنها را مسخره مي كنند و سپس سرنوشت دردناك اين ثروت اندوزان مستكبر را بيان مي نمايد. دانستنيهاي قرآن – ص 66 – مصطفي اسرار.
(فضيلت خواندن سوره همزه):
- امام صادق(ع)فرمودند:«هر كس سوره همزه را در نماز فريضه اي بخواند فقر از او دور مي شود و روزي به او روي مي آورد و مرگهاي زشت و بد از او دفع مي گردد».(مجمع البيان جلد 10 ص 536) و آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 134 – جعفر شيخ الاسلامي

تدوین و تحقیق: گل افشان گل محمدی