به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، حرکات و سکنات انسان از نحوه راه رفتن گرفته تا نحوه نشستن در حضور دیگران به نوعی نشان دهنده شخصیت ذاتی اوست. انسانی که ذات او آمیخته با حیا باشد، حیا را در راه رفتن، سخن گفتن و نشست و برخاست خود لحاظ می کند؛ در مقابل آن، فردی که دارای روحیه تکبر و خودبزرگ بینی است، این روحیه را در رفتارهایش در قبال دیگران مشاهده می کنیم. خداوند در آیاتی از قرآن بر رفتارهای جزئی مؤمنان در قبال دیگران حساسیت نشان می دهد.

به عنوان نمونه در بخشی از توصیه های لقمان حکیم به فرزندش در سوره لقمان می خوانیم «و لا تصعر خدک للناس و لا تمش فی الأرض مرحا إن الله لا یحب کل مختال فخور؛ و از مردم [به نخوت] رخ برمتاب، و در زمین با تکبر راه مرو که خدا خودپسند لافزن را دوست نمی دارد.» در آیه ۳۷ اسراء خداوند به رسول الله صلی الله علیه و آله توصیه می کند «و لا تمش فی الأرض مرحا إنک لن تخرق الأرض و لن تبلغ الجبال طولا؛ و از مردم [به نخوت] رخ برمتاب، و در زمین خرامان راه مرو که خدا خودپسند لافزن را دوست نمی دارد.» همچنین در ماجرای مواجهه دختران شعیب نبی (ع) با حضرت موسی، حیای یکی از آنها در گام برداشتن را مورد تحسین قرار می دهد و می فرماید: «فجاءته إحداهما تمشی علی استحیاء؛ پس یکی از آن دو زن - در حالی که با حیا گام بر می داشت - نزد وی (موسی) آمد.»

بر اساس این آیات، برخورد همراه با تکبر در هر رفتاری مورد مذمت و در مقابل آن، رفتار آمیخته با تواضع و حیاء مورد تأکید قرار گرفته است؛ مثلا حماد بن عثمان می گوید امام صادق علیه السلام نشسته بود در حالی که پای راست آن حضرت روی ران چپ بود. شخصی گفت: فدایت شوم اینگونه نشستن مکروه است. امام فرمود: نه، این سخن یهود است که می گویند وقتی خدا از خلقت آسمانها و زمین فارغ شد بر عرش جای گرفت و اینگونه نشست تا استراحت کند. خدا این آیه را نازل کرده است «الله لا إله إلا هو الحی القیوم لا تأخذه سنة و لا نوم؛ نیست خدایی جز او که زنده و قائم به ذات خویش است، او را چرت و خواب نمی گیرد» و امام صادق همان طور که نشسته بود باقی ماند. (اصول کافی، ج۴، ص ۴۹۱) یا در دیگر روایت فرمود «از نشانه های تواضع این است که انسان در جایی پایین تر از شأن خود بنشیند.» (همان، ج۳، ص ۱۹۱)

در صورت کلی روح حاکم بر تعاملات متقابل و رفتارهای فردی و اجتماعی مبتنی بر تواضع و میانه روی در رفتار است، همچنان که اولین ویژگی که اصحاب رسول خدا در برخورد اولیه با ایشان بیان کردند، روحیه تواضع و فروتنی حضرت در تمام حالات و رفتارها بود. نقل است ایشان به گونه ای متواضعانه مقابل مردم می نشستند که یک غریبه وقتی وارد مجلس می شد، تشخیص نمی داد کدام یک حاکم و کدام رعیت است.

انتهای پیام/